Το Ελληνικό χαρτονόμισμα που απεικονίζει Καστοριανό μνημείο

Η Παναγία η Καστριώτισσα ( Κουμπελίδικη ). Το μοναδικό μνημείο της Καστοριάς σε Ελληνικό χαρτονόμισμα των 100 δραχμών του 1950!

Αυτό είναι το μοναδικό μνημείο της Καστοριάς που αποτυπώθηκε ποτέ σε Ελληνικό χαρτονόμισμα.

Ο ναός που χαρακτηρίζει την πόλη της Καστοριάς, είναι αυτός της Παναγίας της Κουμπελίδικης.

Ναός που θεωρείται ως ένα από τα σημαντικότερα μνημεία, στην περιοχή της Μακεδονίας. Χρονολογικά ο ναός τοποθετείται μεταξύ του 9ου και του 11ου αιώνα, με πιθανότερη ημερομηνία κατασκευής το 1020.

Χτισμένος σε ψηλό σημείο της ακρόπολης του βυζαντινού κάστρου, δίπλα από το τείχος και τους δύο πύργους του.

Η ονομασία της εκκλησίας που είναι αφιερωμένη στην Παναγιά, λέγετε πως στα χρόνια του Βυζαντίου είχε το προσωνύμιο Σκουταριώτισσα και Ακαταμάχητος.Επιγραφές που συναντώνται στον τρούλο και ορίζουν την ιδιότητα της Θεοτόκου, ως προστάτιδα των τειχών.

Η ονομασία Κουμπελίδικη προέκυψε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και προέρχεται από την λέξη ‘κουμπές’ που σημαίνει τρούλος. Ο ναός αυτός είναι ο μοναδικός στην Καστοριά με τρούλο. Ο εσωτερικός διάκοσμος του ναού είναι πολύ καλής ποιότητας και χρονολογείται μεταξύ του 1260 και 1280. μερικές από τις σημαντικές αγιογραφιές που κοσμούν το ναό είναι το Γενέσιο, τα Εισόδια και η Κοίμηση της Θεοτόκου, το Ύδωρ Ελέγξεως, η Μνηστεία.

Επίσης, αναπαρίσταται σε μία μοναδική  απεικόνηση, το σπανιότερο θέμα της ιστόρησης, η ανθρωπόμορφη παρουσίαση της Αγίας Τριάδας.

Κατά την διάρκεια όλων αυτών των αιώνων ο ναός ανακαινίσθηκε για πρώτη φορά τον 15ο αι., όπου και έγινε προσθήκη εξωνάρθηκα με νέα τοιχογράφηση, τόσο στον εξωνάρθηκα όσο και σε τμήμα του εσωνάρθηκα και μέρος του εξωτερικού δυτικού τοίχου.

Τον 17ο αι. ανακαινίσθηκε εκ νέου, με τοιχογραφίες που σεβάστηκαν τις πρότερες περιόδους και κάλυψαν κενά τμήματα του ναού. Το 1940, κατά την διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου, βομβαρδίστηκε ένα μέρος του τρούλου, το οποίο αναστηλώθηκε το 1949. Κατά τα έτη 2002 – 2003, πραγματοποιήθηκε η μέχρι τώρα τελευταία συντήρηση των τοιχογραφιών και του ναού γενικότερα.