Με βασικό μότο «Όλοι Μετράμε», ήρθε μετά από μια δεκαετία η στιγμή να μετρηθούμε εκ νέου. Πρόκειται για την απογραφή πληθυσμού – κατοικιών 2021, που θα ξεκινήσει στα τέλη του μήνα και, λόγω της ιδιαίτερης περιόδου και του κορονοϊού έπρεπε να επιλεγεί μία νέα μεθοδολογία για τη διενέργειά της. Έτσι, στη φετινή απογραφή ένα κομμάτι της θα είναι η ηλεκτρονική αυτοαπογραφή, ενώ για όσους δεν τα καταφέρουν με τη συγκεκριμένη μέθοδο θα τους επισκεφθεί ο απογραφέας με τη παραδοσιακή μέθοδο «πόρτα-πόρτα», φορώντας τα διακριτικά της ΕΛΣΤΑΤ, έχοντας την ταυτότητα και λαμβάνοντας όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία της δημόσιας υγείας.
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ Αθανάσιος Θανόπουλος, «η κύρια διαδικασία βάσει της οποίας θα υλοποιηθεί η απογραφή θα είναι η ηλεκτρονική αυτοαπογραφή. Την περίοδο από 23 Οκτωβρίου έως τα μέσα του Νοεμβρίου, οι περίπου 60.000 απογραφείς θα εναποθέσουν έναν κλειστό φάκελο σε κάθε οικία, διαμέρισμα ή κατάλυμα, με έναν μοναδικό κωδικό αριθμό που θα αντιστοιχεί στη συγκεκριμένη κατοικία (ήδη από την απογραφή κτιρίων που προηγείται οι ερευνητές γνωρίζουν σε ποια σημεία της χώρας εντοπίζονται κατοικίες). Έπειτα, ένας εκπρόσωπος του νοικοκυριού θα μπορεί να εισέλθει στην ειδική εφαρμογή της απογραφής, μέσω της ψηφιακής πύλης www.gov.gr, χρησιμοποιώντας τον μοναδικό αυτόν κωδικό και τον κωδικό του στο Taxis, ώστε να συμπληρώσει το ερωτηματολόγιο για τον εαυτό του και τα μέλη του νοικοκυριού του, καθώς και για την κατοικία του. Αρκεί ένας εκπρόσωπος του νοικοκυριού για την πραγματοποίηση της διαδικασίας, δεν είναι απαραίτητη η παρουσία όλων των μελών του νοικοκυριού. Σε κάθε βήμα, οι απογραφόμενοι μπορούν να επικοινωνούν τηλεφωνικά με τον απογραφέα τους για ερωτήσεις/διευκρινίσεις».
Το δεύτερο βήμα θα διαρκέσει από τις 27 Νοεμβρίου έως τα μέσα Δεκεμβρίου και θα αφορά σε όσους πολίτες για οποιονδήποτε λόγο (π.χ. μη εξοικείωση με νέες τεχνολογίες) δεν μπορέσουν να αυτοαπογραφούν ηλεκτρονικά. Αυτούς θα επισκεφτεί ο απογραφέας της ΕΛΣΤΑΤ για να τους απογράψει με τη συνηθισμένη μέθοδο «πόρτα-πόρτα», όπως συνέβη και σε προηγούμενες απογραφές. Οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν ότι όλοι οι απογραφείς της ΕΛΣΤΑΤ φέρουν, εκτός από την αστυνομική ταυτότητα, ειδική κονκάρδα με το σήμα της Στατιστικής Αρχής στην οποία αναγράφονται τα στοιχεία τους, καθώς και έντυπο ορισμού με τη φωτογραφία τους και σφραγίδα της ΕΛΣΤΑΤ. Επίσης, είναι υποχρεωμένοι να τηρούν όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς της COVID-19.
«Τα αποτελέσματα της απογραφής αποτελούν οδηγό για την αποτελεσματική άσκηση δημογραφικής, κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής και καλύπτουν μία σειρά από διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας, καθώς τα στοιχεία υποβάλλονται σε διεθνείς οργανισμούς», επισημαίνει ο κ. Θανόπουλος. Και επισημαίνει ότι ένα από τα βασικά αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού είναι να προσδιοριστεί ο αριθμός των βουλευτικών εδρών και να διαμορφωθούν οι εκλογικές περιφέρειες.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ, «είναι κρίσιμο να προσδιοριστεί μέσω της απογραφής ο μόνιμος πληθυσμός της χώρας (ο πληθυσμός που ανεξαρτήτως καταγωγής έχει τη μόνιμη κατοικία του σε κάποια περιοχή της Ελλάδας) και ο νόμιμος πληθυσμός, δηλαδή ο αριθμός των δημοτών σε κάθε Δήμο και Δημοτική Ενότητα». Διευκρινίζεται ότι ο νόμιμος πληθυσμός δεν έχει να κάνει με τον νόμο, παρά μόνον με τον Δήμο στον οποίο είναι εγγεγραμμένοι οι απογραφόμενοι.
Συνήθως οι φόβοι όλων όσοι απογράφονται είναι εάν είναι ασφαλή τα δεδομένα που συλλέγει η ΕΛΣΤΑΤ, πού διαβιβάζονται τα στοιχεία που παραχωρούν οι απογραφόμενοι και εάν περιλαμβάνονται ερωτήσεις για το θρήσκευμα ή τις πολιτικές πεποιθήσεις ή συλλέγονται ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα;
Ο κ. Θανόπουλος είναι απολύτως καθησυχαστικός: «Όλα τα στοιχεία που συλλέγονται από την ΕΛΣΤΑΤ στο πλαίσιο της απογραφής πληθυσμού- κατοικιών ή οποιασδήποτε άλλης έρευνας διενεργείται από την εθνική στατιστική υπηρεσία είναι εμπιστευτικά. Τα προσωπικά δεδομένα που συλλέγει η Στατιστική στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της και των επεξεργασιών για τις οποίες είναι υπεύθυνη, δεν διαβιβάζονται σε καμία άλλη δημόσια υπηρεσία, ή ιδιωτική εταιρεία, ή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ή σε χώρες εκτός ΕΕ, ή σε διεθνείς οργανισμούς. Χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την παραγωγή συγκεντρωτικών στατιστικών στοιχείων από την ΕΛΣΤΑΤ, ενώ δεν ζητούνται ή καταγράφονται κανενός είδους ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα από τους απογραφόμενους».
Έτσι, δεν συλλέγονται στοιχεία που αφορούν σε ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα (π.χ. θρησκευτικές, πολιτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις, συνδικαλιστική δράση, φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, σεξουαλική ζωή ή γενετήσιο προσανατολισμό, ζητήματα υγείας). Για την άντληση στατιστικής πληροφορίας σχετικής με τέτοια ζητήματα, υπάρχουν ειδικά σχεδιασμένες και στοχευμένες ad hoc έρευνες, που λαμβάνουν υπόψη τους μία σειρά από κοινωνικές παραμέτρους (π.χ. τρόπος προσέγγισης των ερευνώμενων, σχεδιασμός ερωτήσεων, μεθοδολογία υλοποίησης) και απαιτούν συνεργασία εξειδικευμένων απογραφέων και επιστημόνων οι οποίοι έχουν για κάθε περίπτωση τις απαιτούμενες γνώσεις και την εμπειρία για την προσέγγιση του συγκεκριμένου πληθυσμού. Και βασικό στοιχείο είναι πως τα ερωτήματα που περιλαμβάνονται στο ερωτηματολόγιο της απογραφής πληθυσμού προβλέπονται ρητά από την ισχύουσα εθνική και ενωσιακή νομοθεσία.
Για τους παλαιότερους, ο κ. Θανόπουλος θυμίζει ότι κάποτε υπήρχε η καταγραφή του de facto πληθυσμού, του πληθυσμού δηλαδή που εντοπιζόταν μία συγκεκριμένη ημέρα στη γεωγραφική επικράτεια, ανεξαρτήτως εάν έμενε μόνιμα στη χώρα ή βρισκόταν προσωρινά σε αυτήν π.χ. για λόγους τουρισμού ή αναψυχής κ.λπ. Στην περίπτωση του de facto πληθυσμού, τα άτομα απογράφονταν οπουδήποτε τους εντόπιζε ο απογραφέας, π.χ. σε ένα καράβι/αεροπλάνο, στο σπίτι ενός φίλου, σε ένα ξενοδοχείο κ.ά. Πλέον τα πράγματα εξελίχθηκαν και ο πληθυσμός της χώρας απογράφεται σύμφωνα με τη μόνιμη ή τη συνήθη κατοικία του.
Σημειώνεται ότι την τρέχουσα χρονική περίοδο η ΕΛΣΤΑΤ ολοκληρώνει την απογραφή κτιρίων, η οποία αποτελεί προπαρασκευαστικό στάδιο και οδηγό της απογραφής πληθυσμού- κατοικιών, καθώς με βάση αυτήν η Στατιστική είναι σε θέση να γνωρίζει, μεταξύ άλλων, πού εντοπίζονται σε ολόκληρη τη χώρα κατοικίες στις οποίες ζει ο πληθυσμός.
Στο συγκεκριμένο πλαίσιο, 12.500 ιδιώτες ερευνητές (τομεάρχες) της ΕΛΣΤΑΤ επισκέπτονται ένα προς ένα τα κτίρια όλης της χώρας, προκειμένου να τα καταμετρήσουν και να καταγράψουν τα κύρια χαρακτηριστικά τους. Οι μεταβλητές που ενδιαφέρουν την ΕΛΣΤΑΤ και για τις οποίες ενδέχεται να ερωτηθεί ο διαχειριστής ή ο ιδιοκτήτης ή ο ένοικος ενός κτιρίου, αφορούν στην περίοδο κατασκευής και στη χρήση του, εάν έχει ανελκυστήρα, εάν είναι προσβάσιμο σε ΑμεΑ κ.ά. Δεν ζητείται σε καμία περίπτωση κάποιο στοιχείο που σχετίζεται με ιδιοκτησίες, τ.μ., ή παραβάσεις πολεοδομικής νομοθεσίας.
Όμηρος Εμμανουηλίδης – AΠΕ-ΜΠΕ
