Αντεξουσιαστής, ήρωας ή απογοητευμένος καθολικός;
Η μάσκα που αναπαράγει καρτουνίστικα το πρόσωπο του Γκάι Φοκς έχει γίνει σύμβολο των Anonymous και γενικότερο σύμβολο πολιτικής ανυπακοής και αντίστασης απέναντι στην εξουσία.
Η ιστορία όμως της Συνωμοσίας της Πυρίτιδας της 5ης Νοεμβρίου του 1605 (εξού και το σύνθημα “Remember, remember the 5th of November”) δεν έχει και τόσο να κάνει με αναρχία και αντι-εξουσία. Μάλλον έχει να κάνει με τη θρησκεία.
Είναι η εποχή που στο θρόνο της Αγγλίας ο Ιάκωβος Α’ έχει διαδεχτεί την Ελισάβετ Α’ και οι καθολικοί πιστεύουν ότι τώρα θα αλλάξει το κλίμα υπέρ τους. Τελικά όμως και ο Ιάκωβος Α’ δεν αποδεικνύεται πιο ευνοϊκός απένανί τους, οπότε μια ομάδα 13 ατόμων αποφασίζει να αναλάβει δράση για να βγάλει από τη μέση το Βασιλιά και όλα τα μέλη της Βουλής που έκαναν δύσκολη τη ζωή στους καθολικούς. Αρχηγός τους δεν ήταν ο Γκάι Φοκς, αλλά ο Ρόμπερτ Κάτεσμπι. O Φοκς ήταν εκείνος που είχε επιφορτιστεί με το καθήκον να φυλάει τα 36 βαρέλια πυρίτιδας που είχαν τοποθετηθεί στο κελάρι κάτω από τη Βουλή των Λόρδων. Τον συνέλαβαν οι αρχές, όταν από ανώνυμη επιστολή αποκαλύφθηκε η συνωμοσία. Τον βασάνισαν και λίγο πριν τον εκτελέσουν, κατάφερε να αυτοκτονήσει. Από τότε ανήμερα της 5ης Νοεμβρίου ανάβουν πυροτεχνήματα για να γιορτάσουν το γεγονός ότι ο βασιλιάς είναι ασφαλής, και καίνε ομοιώματα του Γκάι Φοκς.
Έπειτα βέβαια ήρθαν η λογοτεχνία και η ποπ κουλτούρα που πήραν τη φιγούρα του και της έδωσαν μια πιο ρομαντική, επαναστατική διάσταση. Το κόμικ V for Vendetta της δεκαετίας του ’80 από τους Άλαν Μουρ και Ντέιβιντ Λόιντ εμμέσως καθιστά τον Φοκς (τον οποίο θαυμάζει ο “V”) σύμβολο αναρχίας και αντι-εξουσίας. Πάντως, οι Βρετανοί ακόμα και τώρα κάνουν χιούμορ, λέγοντας ότι ο Φοκς ήταν «ο τελευταίος που προσπάθησε να μπει στο Κοινοβούλιο με καλές προθέσεις».
