Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι σήμερα υιοθετούν την άποψη ότι το κρύο νερό επιδρά θετικά στο σώμα, την υγεία και την ψυχολογία τους. Μπορεί, όμως, το νερό να ανακουφίσει από τα συμπτώματα σωματικών και ψυχικών παθήσεων;
Το ντους με κρύο νερό, κάτω από τους 20°C μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη για την υγεία όχι ως κύριο μέσο θεραπείας αλλά ως πρακτική για την ανακούφιση των συμπτωμάτων, σύμφωνα με τους ειδικούς και τους φανατικούς των εναλλακτικών θεραπειών που επιδιώκουν επιστροφή σε αρχαίες μεθόδους, όπως είναι η υδροθεραπεία. Η χρήση ζεστού ή κρύου νερού, με την πίεση και τη ροή να ποικίλλει κατά περίπτωση, εφαρμόζεται από την αρχαιότητα και σήμερα υπάρχουν εξειδικευμένα κέντρα που προσφέρουν αυτού του τύπου τις θεραπευτικές υπηρεσίες σε όποιον τις έχει ανάγκη.
Οσοι επιλέγουν να κάνουν ντους με κρύο νερό, πιστεύουν ακράδαντα στις ευεργετικές του ιδιότητες και τηρούν με θρησκευτική ευλάβεια τη ρουτίνα τους, ανεξάρτητα από τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Ενας λόγος που η μέθοδος των κρύων λουτρών, έχει βρει φανατικούς υποστηρικτές τα τελευταία χρόνια, είναι η ανάγκη για επανασύνδεση με τον εαυτό μας και για απεξάρτηση από τον σύγχρονο και τυποποιημένο τρόπο ζωής.
O Wim Hof, γνωστός και ως The Iceman, έχει εισάγει έναν νέο τρόπο ζωής βασισμένο στον επαναπροσδιορισμό της σχέσης μας με τη φύση και η μέθοδος που έχει δημιουργήσει στηρίζεται σε τρεις πυλώνες, αναπνοή, κρυοθεραπεία και δέσμευση στον στόχο. Όπως αναφέρει, “με τον καιρό, η σχέση μας με τον κόσμο στον οποίο ζούμε άλλαξε. Ο τρόπος ζωής, μας έχει αποσυνδέσει από το φυσικό περιβάλλον. Εξαιτίας αυτής της αποσύνδεσης, οι παλιοί μηχανισμοί επιβίωσης δεν ενεργοποιούνται πλέον και έχουμε χάσει την επαφή με την εσωτερική μας δύναμη”. Ο Ολλανδός υπόσχεται ότι αν τηρηθούν τα τρία στοιχεία της μεθόδου του, τότε τα οφέλη θα είναι πολλαπλά: αυξημένη ενέργεια, καλύτερη ποιότητα ύπνου, μειωμένα επίπεδα στρες, αυξημένη εστίαση και αποφασιστικότητα, αυξημένη δύναμη θέλησης και ισχυρότερο ανοσοποιητικό σύστημα.
Τι δείχνουν τα στοιχεία
Ορισμένες έρευνες δείχνουν μια σχέση ανάμεσα στην έκθεση στο κρύο και στην αύξηση διαφόρων χημικών ουσιών του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ευεξία. Για παράδειγμα, σε παλαιότερη μελέτη για τις αντιδράσεις στη βύθιση σε νερό διαφορετικών θερμοκρασιών (Human physiological responses to immersion into water of different temperatures) διαπιστώθηκε ότι το κρύο νερό – συγκεκριμένα στους 14ºC αύξησε τον μεταβολικό ρυθμό, τον καρδιακό ρυθμό και τη συστολική και διαστολική αρτηριακή πίεση κατά 5%, 7% και 8%, αντίστοιχα. Οι συγκεντρώσεις της νοραδρεναλίνης και της ντοπαμίνης στο πλάσμα αυξήθηκαν κατά 530% και κατά 250% αντίστοιχα. Η νοραδρελίνη και η ντοπαμίνη έχουν παρόμοια δράση και τα στοιχεία δείχνουν ότι η πρώτη βοηθά στην καταπολέμηση άγχους, κατάθλιψης και φλεγμονών, ενώ η δεύτερη παίζει βασικό ρόλο στα συναισθήματα κινήτρων και ανταμοιβής.
Μεταβολισμός
Ένα από τα πιο σημαντικά οφέλη του κρύου νερού, είναι ότι βοηθά στη βελτίωση του μεταβολισμού μας, ωστόσο οι μελέτες δεν έχουν φτάσει ακόμα ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με το πώς ακριβώς τα κρύα ντους μας βοηθούν να χάσουμε βάρος. Με ασφάλεια μπορούμε να πούμε ότι το κρύο νερό εξισορροπεί ορισμένα επίπεδα ορμονών και πιθανόν να θεραπεύσει το γαστρεντερικό σύστημα, επιδράσεις οι οποίες ενδέχεται να συμβάλλουν στην απώλεια βάρους. Αυτό οφείλεται στο λευκό λίπος με το οποίο γεννιούνται όλοι οι άνθρωποι, το οποίο συνδέεται με παχυσαρκία και καρδιακές παθήσεις και καφέ λίπος το οποίο σύμφωνα με τους ειδικούς έχει σημαντικό ρόλο στην υγεία των ενηλίκων. Όταν οι δείκτες του καφέ λίπους είναι σε υγιή επίπεδα, σημαίνει ότι είναι το ίδιο υγιή είναι και τα επίπεδα του λευκού λίπους. Για να ενεργοποιηθεί το καφέ λίπος το σώμα πρέπει να εκτεθεί σε ψυχρό περιβάλλον. Φυσικά, η απώλεια βάρους σε παχύσαρκα άτομα δεν επιτυγχάνεται μόνο με την πρακτική των κρύων ντους αλλά απαιτείται και αλλαγή άλλων συνηθειών στην καθημερινότητα, όμως βοηθά σε βάθος χρόνου για την επίτευξη του στόχου.
Ψυχική υγεία
Για όσους πάσχουν από κατάθλιψη, τα κρύα ντους λειτουργούν ως θεραπεία, καθώς το παγωμένο νερό μεταβιβάζει πολλά ερεθίσματα στον εγκέφαλο αυξάνοντας την εγρήγορση, τη διαύγεια και τα επίπεδα ενέργειας. Επίσης, απελευθερώνονται ενδορφίνες, γνωστές και ως ορμόνες της ευτυχίας με αποτέλεσμα αυξημένα αισθήματα ευεξίας και αισιοδοξίας. Τα στοιχεία σχετικά για το ποσοστό των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο που αντιμετωπίζουν το συγκεκριμένο πρόβλημα ψυχικής υγείας είναι αρκετά υψηλά. Χαρακτηριστικά, στις ΗΠΑ τουλάχιστον το 10% των Αμερικάνων Ενηλίκων πάσχει από κατάθλιψη (Εθνικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων ΗΠΑ) με τους θεραπευόμενους να στρέφονται εναλλακτικές μορφές θεραπείας. Υπό αυτές τις συνθήκες, η θεραπεία που κερδίζει συνεχώς έδαφος είναι η υδροθεραπεία, καθώς φαίνεται ότι ένα σύντομο κρύο ντους για 2 ή 3 φορές την εβδομάδα βοηθά στην ανακούφιση από τα συμπτώματα της κατάθλιψης σε κλινική δοκιμή.
Κυκλοφορία αίματος
Καθώς το σώμα μας έρχεται σε επαφή με κρύο νερό, εντατικοποιεί τη λειτουργία του, ώστε να καταφέρει να διατηρήσει τη θερμοκρασία του πυρήνα του. Έτσι, όταν τα κρύα ντους επαναλαμβάνονται σε τακτική βάση μπορούν να κάνουν το κυκλοφορικό μας σύστημα πιο αποτελεσματικό, ενώ υπάρχουν και αναφορές για βελτίωση της όψης και της υφής του δέρματος, γεγονός που πιθανόν είναι αποτέλεσμα της βελτίωσης του κυκλοφορικού συστήματος. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, όταν ξεπεράσουμε το αρχικό σοκ από την επαφή του σώματός μας με το παγωμένο νερό, θα αισθανθούμε αναζωογονημένοι.
Καταπολέμηση ασθενειών
Το σοκ του κρύου νερού στην κυκλοφορία του αίματος διεγείρει τα λευκοκύτταρα, τα οποία καταπολεμούν τις λοιμώξεις στο σώμα. Έτσι, το κρύο ντους μπορεί να βοηθήσει την αντοχή του σώματος σε κοινές ασθένειες, όπως είναι το κρυολόγημα και η γρίπη. Παράλληλα, παλαιότερη μελέτη (Possible stimulation of anti-tumor immunity using repeated cold stress: a hypothesis) έδειξε ότι τα κρύα ντους θα μπορούσαν να κάνουν το σώμα πιο ανθεκτικό σε ορισμένους τύπους καρκίνου.
Όρια και κίνδυνοι
Παρά τα οφέλη, τα κρύα ντους δεν είναι πανάκεια και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως συμπλήρωμα των παραδοσιακών θεραπειών, όχι ως υποκατάστατα. Ο ιδανικός τρόπος για να καταφέρουμε να κάνουμε το σώμα μας να προσαρμοστεί στο κρύο ντους είναι να μειώνουμε σταδιακά τη θερμοκρασία του νερού και να μείνουμε κάτω από το ντους για περίπου 3 λεπτά, ακόμα και αν νιώθουμε άβολα.
Τα κρύα ντους δεν έχουν μόνο οφέλη και δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι το σοκ που προκαλείται στο σώμα όταν έρχεται σε επαφή με παγωμένο νερό, μπορεί να γίνει επικίνδυνο. Οι αρρυθμίες και ο κίνδυνος καρδιακών προσβολών αυξάνεται σημαντικά, ενώ μετά από μισή ώρα πέφτει αισθητά η θερμοκρασία του σώματος, με ό,τι μπορεί αυτό να σημαίνει για κάθε ανθρώπινο οργανισμό ξεχωριστά.
Εκτός από τον κίνδυνο αρρυθμίας και τις καρδιακών προσβολών, το ντους με κρύο νερό δεν συνίσταται αν είμαστε ήδη κρυωμένοι καθώς σε μια τέτοια περίπτωση η χαμηλή θερμοκρασία όχι μόνο δεν βοηθά, αλλά μπορεί να επιδεινώσει την κατάστασή μας. Φυσικά, σε περίπτωση υψηλού πυρετού, οι γιατροί προτείνουν ένα δροσερό μπάνιο, όμως όχι πολύ κρύο για να μην προκληθεί ισχυρό σοκ στον οργανισμό με την απότομη εναλλαγή θερμοκρασίας. Επιπλέον, το κρύο ντους δεν βοηθά στην αποκατάσταση όλων των παθήσεων, καθώς ορισμένες μπορεί να χρειάζονται διαφορετική προσέγγιση ως προς την υδροθεραπεία και γι’ αυτό αν υφίσταται θέμα υγείας καλό είναι πρώτα να συμβουλευτούμε τον γιατρό μας.
