Το πόσο έντονα θα βιώσουμε το «βαρύ κεφάλι» μετά από μια βραδιά άφθονου αλκοόλ, είναι μια υπόθεση πολύπλοκη με εμπλεκόμενους βιολογικούς και ψυχολογικούς παράγοντες
«Το κεφάλι μου θα σπάσει», «όλα γυρίζουν» και «το στομάχι μου είναι χάλια» είναι μερικές μόνο από τις συνήθεις ατάκες που θα ακουστούν μετά από μια ξέφρενη βραδιά με άφθονο αλκοόλ. Κι όμως, αν προσέξετε, κάποιοι δεν θα διαμαρτυρηθούν για τίποτα απ’ όλα αυτά.
«Στην έρευνα, το hangover μετριέται σε μια κλίμακα 11 σημείων, όπου το μηδέν αντιστοιχεί σε απουσία επιπτώσεων από την κατανάλωση αλκοόλ και το δέκα σε ισχυρές παρενέργειες. Στη δική μου έρευνα, οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι, βάσει της κλίμακας, το hangover κυμαινόταν από το ένα (πολύ ήπιο) έως το οκτώ (σοβαρό), ενώ άλλες έρευνες εκτιμούν ότι περίπου το 5% των ανθρώπων μπορεί να είναι ανθεκτικοί στο hangover» αναφέρει ο Craig Gunn, Λέκτορας στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ σε άρθρο του, θέτοντας το ερώτημα: γιατί κάποιοι θα βιώσουν το hangover σε όλο το του μεγαλείο και για άλλους θα παραμείνει άγνωστη λέξη;
Σύμφωνα με τον ίδιο, η παραπάνω «ανοσία» δεν μπορεί να αποδοθεί απλώς στη μικρότερη κατανάλωση αλκοόλ αλλά πρέπει να αναζητηθούν οι μηχανισμοί της σε έναν συνδυασμό βιολογικών και ψυχολογικών παραγόντων.
Ειδικότερα, στους βιολογικούς παράγοντες συμπεριλαμβάνονται:
- τα γονίδια και συγκεκριμένα το αλληλόμορφο (παραλλαγή γονιδίου) ALDH2 (αφυδρογονάση αλδεΰδης-2) που σύμφωνα με μελέτες επηρεάζει την επίδραση του αλκοόλ. Το αλκοόλ (αιθανόλη) που καταναλώνουμε κατά την οξείδωσή του από το ηπατικό ένζυμο αιθανολική αφυδρογονάση δίνει την χημική ουσία ακεταλδεΰδη. Η ακεταλδεΰδη που δεν μεταβολίζεται θα πυροδοτήσει τα ανεπιθύμητα παρελκόμενα της κατάχρησης αλκοόλ όπως αδυναμία, πονοκέφαλος. κόπωση και ναυτία. Το ALDH2 κάνει ακριβώς αυτό, περιορίζει δηλαδή τη διάσπαση της ακεταλδεΰδης οδηγώντας σε εντονότερο hangover.
- η ηλικία που, όπως έδειξε πρόσφατη διαδικτυακή μελέτη σε 761 καταναλωτές αλκοόλ στην Ολλανδία, η σοβαρότητα του hangover μειώνεται με την ηλικία, ανεξαρτήτως της ποσότητας αλκοόλ που καταναλώνεται
- το φύλο, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, το οποίο αναδεικνύεται σε καθοριστικό παράγοντα ιδίως στις μικρότερες ηλικίες (18-25), με τους νέους άνδρες να αναφέρουν συχνότερα έντονο hangover συγκριτικά με τις γυναίκες, χωρίς όμως να προσδιορίζονται τα αίτια.
Στην περίπτωση των ψυχολογικών παραγόντων, χαρακτηριστικά όπως το άγχος, η κατάθλιψη, το καθημερινό στρες ή και στοιχεία της προσωπικότητας φαίνεται να εμπλέκονται στο αντίκτυπο της μέθης.
Παλαιότερες έρευνες είχαν συσχετίσει τον νευρωτισμό, ένα από τα πέντε βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που σχετίζεται με την απαισιοδοξία, ως σημαντικό προγνωστικό δείκτη του hangover. Ωστόσο η υπόθεση ελέγχεται, αφού άλλες μελέτες δεν καταλήγουν σε σχέση της προσωπικότητας με τις συνέπειες της κραιπάλης.
«Προκαλεί έκπληξη δεδομένου ότι η εξωστρέφεια, ένα χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που συνοδεύεται συνήθως από κοινωνικότητα και προσήνεια, έχει συνδεθεί με μεγαλύτερη επιρρέπεια στο αλκοόλ σε φοιτητές, όχι όμως και με χειρότερο hangover, κόντρα στα στοιχεία που σχετίζουν τη συχνότερη κατανάλωση οινοπνεύματος με ισχυρότερες παρενέργειες» σημειώνει ο Δρ Gunn.
Άγχος, στρες και κατάθλιψη, καταστάσεις συνυφασμένες με αρνητικότητα και η προκατάληψη, που σχετίζονται με χειρότερα hangover. Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης του Δρ Gunn, το hangover κάνει τα άτομα να ερμηνεύουν με ακόμη μεγαλύτερο αρνητισμό τον κόσμο και, έτσι, να αισθάνονται χειρότερα από άλλους μετά την υπερκατανάλωση αλκοόλ.
Μηχανισμοί αντιμετώπισης
Ο τρόπος που διαχειριζόμαστε μια δυσμενή κατάσταση φαίνεται πως θα επηρεάσει και το πώς θα βιώσουμε το hangover. Έτσι:
- άτομα που αντικρίζουν τον πόνο και τις αρνητικές εμπειρίες μέσα από μεγεθυντικό φακό, που επικεντρώνονται στη δυσάρεστη πλευρά μιας κατάστασης είτε απλώς επιλέγουν να αγνοούν ή αρνούνται τα προβλήματά τους, θα βιώσουν χειρότερα το hangover,
- η ρύθμιση των συναισθημάτων έπειτα, που άτομα με hangover έχουν δηλώσει ότι αδυνατούν να ελέγξουν παρότι οι έρευνες ισχυρίζονται το αντίθετο, αποτελεί ένα ακόμα στοιχείο-κλειδί για την επίπτωση του αλκοόλ. Σύμφωνα με τον Δρ Gunn, είναι πιθανό τα άτομα να επιλέγουν απλούστερες και αναποτελεσματικές στρατηγικές ρύθμισης όταν βρίσκονται σε τέτοιες καταστάσεις, όπως αποφυγή των συναισθημάτων ντροπής και ενοχής.
Υπάρχει λύση;
«Η θλίψη που μοιράζεται είναι μισή λύπη» λέει ένα γνωμικό που μάλλον βρίσκει εφαρμογή και την επομένη μιας άγριας βραδιάς με άφθονο αλκοόλ. Σύμφωνα με μια μελέτη σε φοιτητές, όταν βίωναν μαζί τις παρενέργειες του hangover, το συναισθηματικό τουλάχιστον φορτίο γινόταν ελαφρύτερο. Φροντίζοντας για την προσωπική ευεξία έπειτα και προσπαθώντας να μειώσουμε τα επίπεδα άγχους, κάνουμε σημαντικά βήματα ώστε, την επόμενη φορά που θα κληθούμε να αναμετρηθούμε με τα… μεθεόρτια, θα είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι.
