Τα παγκόσμια δεδομένα μαρτυρούν πως με την πάροδο του χρόνου, τείνουμε να θέτουμε ολοένα και περισσότερο την υγεία μας σε κίνδυνο. Τι πρέπει να προσέχουμε και γιατί;
Όσον αφορά την υγεία μας, δεν είναι απαραίτητο να «καθοριζόμαστε» από στατιστικά στοιχεία. Μια ματιά στην πραγματικότητα που οι περισσότεροι από εμάς βιώνουμε, αρκεί. Άγχος, πίεση, λιγοστός χρόνος και τόσα άλλα, θέτουν τον οργανισμό μας σε σοβαρούς κινδύνους. Ας δούμε κάποιους σημαντικούς από αυτούς.
Οι κυριότεροι κίνδυνοι για την υγεία σήμερα
Δεν ασκούμαστε αρκετά
Για να παραμείνουμε υγιείς, χρειάζεται να αφιερώνουμε χρόνο (κανονικά τουλάχιστον δυόμισι ώρες) σε μέτριας έντασης αερόβια δραστηριότητα, όπως το γρήγορο περπάτημα ή μία ώρα και 15 λεπτά σε έντονη αερόβια δραστηριότητα, όπως το τζόκινγκ σε καθημερινή βάση. Επιπλέον, δύο ημέρες την εβδομάδα συνίστανται οι ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης που δουλεύουν όλες τις κύριες μυϊκές ομάδες.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών των ΗΠΑ, περισσότερο από το 80 τοις εκατό των ενηλίκων δεν ακολουθούν τις οδηγίες για σωματική δραστηριότητα και το ίδιο ισχύει και για τους εφήβους.
Δεν τρώμε με μέτρο ό,τι μας βλάπτει
Είναι κατανοητό πως με την αυξανόμενη πίεση στα πλαίσια του σύγχρονου, απαιτητικού τρόπου ζωής, συχνά καταφεύγουμε στο γρήγορο φαγητό που συνεπάγεται σοβαρές επιπτώσεις και εμφάνιση ασθενειών που μπορούν να μας κοστίσουν την ίδια τη ζωή.
Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα του ΠΟΥ, το 42% των αγοριών και το 38% των κοριτσιών στην Ελλάδα είναι υπέρβαρα, ενώ παχύσαρκα είναι το 20% των αγοριών και το 14% των κοριτσιών.
Όσον αφορά τα υπέρβαρα αγόρια, η Ελλάδα βρίσκεται στη δεύτερη θέση στην Ευρώπη, μαζί με την Ιταλία και την Ισπανία ενώ για τα υπέρβαρα κορίτσια, η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση πανευρωπαϊκά, μαζί με την Ιταλία.
Τρώγοντας τακτικά ένα υγιεινό πρωινό, καταναλώνοντας φρούτα και λαχανικά κάθε μέρα και αποφεύγοντας τα επεξεργασμένα τρόφιμα, το junk food, τα σνακ και τα αναψυκτικά με ζάχαρη, υπάρχει μειωμένη πιθανότητα να βάλουμε παραπανίσια κιλά από μικρή ηλικία και μεγαλύτερη πιθανότητα να μακροημερεύσουμε.
Δεν φροντίζουμε για την υγεία της καρδιάς
Τι αγαπά η καρδιά;
- Τις αγκαλιές
Έρευνες δείχνουν ότι όσοι περιβάλλονται από καλούς φίλους, από καλό σύντροφο και γενικότερα από ανθρώπους που αγαπούν και απολαμβάνουν τις αγκαλιές τους έχουν χαμηλότερη αρτηριακή πίεση, λιγότερη χοληστερίνη και μικρότερο δείκτη μάζας σώματος, επομένως είναι λιγότερο ευάλωτοι σε καρδιαγγειακά προβλήματα.
- Τον καλό ύπνο
Σύμφωνα με έρευνες, η αρτηριοσκλήρυνση εμφανίζεται συχνότερα σε ανθρώπους που κοιμούνται συστηματικά λιγότερο από 5 ώρες την ημέρα. Μην ξεχνάμε επίσης και τη σημασία του μεσημεριανού ύπνου. Όποτε έχουμε την ευκαιρία, καλό είναι να ξεκλέβουμε μια ωρίτσα για να κοιμηθούμε το μεσημέρι, γιατί αυτή η ξεκούραση στη μέση της ημέρας διώχνει το άγχος και δίνει τη δυνατότητα στην καρδιά να επανακτήσει τις δυνάμεις της. Φυσικά ρόλο σε όλα αυτά παίζει και η ποιότητα του ύπνου. Ο κακός ύπνος που συνοδεύεται από άπνοιες λόγω ροχαλητού προκαλεί αύξηση της αρτηριακής πίεσης και εμφάνιση αρρυθμιών που μπορεί να αποβούν επικίνδυνες.
- Τον καλό καιρό
Αν ήταν πάντα καλοκαίρι και κάθε μέρα Κυριακή, χωρίς υγρασία, ίσως κανείς να μην πάθαινε έμφραγμα του μυοκαρδίου. Επιδημιολογικές παρατηρήσεις δείχνουν ότι κάθε χειμώνα, μήνα Δεκέμβρη, ημέρα Δευτέρα και ώρα νωρίς το πρωί με πολύ κρύο και υγρασία, συμβαίνουν τα περισσότερα εμφράγματα. Αντίθετα, κάθε καλοκαίρι, Ιούνιο μήνα και ημέρες Τρίτη και Κυριακή καταγράφονται τα λιγότερα καρδιακά επεισόδια. Γιατί χειμώνα, λοιπόν, και γιατί Δευτέρα; Δεν υπάρχει επιστημονική εξήγηση, ωστόσο οι ειδικοί εικάζουν ότι αυτό συμβαίνει λόγω της αυξημένης υγρασίας και του κρύου, καθώς και του έντονου άγχους στην αρχή της εβδομάδας.
- Τα καρύδια
Κάνουν καλό στο καρδιαγγειακό μας σύστημα και αυτό οφείλεται στο ότι αποτελούν μια από τις πλουσιότερες πηγές απαραίτητων ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, καθώς επίσης και καρδιοπροστατευτικών αντιοξειδωτικών στοιχείων (ελλαγικό και γαλλικό οξύ). 1½ χούφτα καρύδια την ημέρα στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής συμβάλλει στη βελτίωση της λειτουργίας του ενδοθηλίου των αγγείων.
- Τα λιπαρά ψάρια
Τα λιπαρά κυρίως ψάρια όπως οι σαρδέλες αυξάνουν την «καλή» χοληστερίνη και χάρη στα ω-3 λιπαρά οξέα που περιέχουν ασκούν ευεργετική δράση στα τοιχώματα των αγγείων.
- Το ελαιόλαδο
Το εκθειάζουν όλοι όσοι το έχουν μελετήσει και αναλύσει. Πρόκειται για λίπος φυτικής προέλευσης, συνεπώς δεν έχει χοληστερίνη, γι’ αυτό ενδείκνυται ως κύρια λιπαρή ουσία για μαγείρεμα. Επιπλέον, είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά (τυροσόλη, ελαιουροπεΐνη) και σε μονοακόρεστα λιπαρά, που σύμφωνα με μελέτες αυξάνουν ελαφρώς τα επίπεδα της «καλής» χοληστερίνης.
- Τη μουσική
Η μουσική επηρεάζει την καρδιά, το πιο ευάλωτο από όλα τα όργανα του σώματός μας στο στρες. Μειώνει τους παλμούς της, ελαττώνει την πίεση του αίματος και εξασφαλίζει την πιο ομαλή ροή του.
Δε ρυθμίζουμε το σάκχαρο
Κάποτε όσοι είχαν λίγο τσιμπημένο σάκχαρο θεωρούνταν γλυκοαίματοι, σήμερα όμως, σύμφωνα με τους επιστήμονες, βρίσκονται στον προθάλαμο των καρδιαγγειακών παθήσεων. Ο διαβήτης, όταν είναι συστηματικά αρρύθμιστος, βλάπτει τα μικρά αγγεία της καρδιάς, τα οποία χάνουν την ελαστικότητά τους, με αποτέλεσμα η ροή του αίματος να εμποδίζεται και οι ιστοί να μην τροφοδοτούνται με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά. Υιοθετώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής, που θα περιλαμβάνει γυμναστική, μεσογειακή διατροφή, διατήρηση του βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα, τακτικό αιματολογικό έλεγχο, μπορούμε να προλάβουμε τον διαβήτη.
Δε δίνουμε σημασία σε πίεση και χοληστερίνη
Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι ένας από τους κύριους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα. Ονομάζεται «σιωπηλός δολοφόνος» επειδή συνήθως δεν έχει προειδοποιητικά σημάδια ή συμπτώματα και πολλοί άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι έχουν πρόβλημα. Όταν η πίεσή μας δε ρυθμίζεται και είναι σταθερά αυξημένη πάνω από τα φυσιολογικά όρια, τότε αυξάνεται και ο κίνδυνος σοβαρού εμφράγματος. Γι’ αυτό η πίεσή μας πρέπει να είναι ρυθμισμένη. Κάθε υγιής ενήλικος θα πρέπει να μετρά την πίεσή του τουλάχιστον μία φορά το χρόνο.
Όλοι γνωρίζουμε ότι όταν αυξάνονται τα επίπεδα της χοληστερίνης στο αίμα, η καρδιά μας κινδυνεύει. Όταν αυτή… περισσεύει, διεισδύει στα τοιχώματα των αρτηριών δημιουργώντας κολλώδη αποθέματα που σταδιακά εμποδίζουν την ομαλή ροή του αίματος, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι πιθανότητες εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων. Μερικές φορές φράσσει εντελώς μια αρτηρία, με αποτέλεσμα το μέρος του σώματος που αιματώνεται από την αρτηρία να μην μπορεί να προσλάβει οξυγόνο.
Αν συμβεί αυτό σε μια καρδιακή αρτηρία, τότε μιλάμε για καρδιακό επεισόδιο, αν συμβεί στον εγκέφαλο, τότε μιλάμε για εγκεφαλικό επεισόδιο. Οι τιμές της χοληστερίνης διαμορφώνονται κυρίως από την ενδογενή της παραγωγή (ένα μεγάλο δηλαδή ποσοστό παράγει ο οργανισμός) και λιγότερο από τη διαιτητική πρόσληψη χοληστερίνης. Πάντως, ο κυριότερος διατροφικός παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδά της στο αίμα είναι τα κορεσμένα λιπαρά, τα οποία και πρέπει να μειωθούν.
Κορεσμένα λιπαρά και χοληστερίνη προσλαμβάνουμε κυρίως από ζωικά τρόφιμα. Γι’ αυτό μειώνουμε την κατανάλωση σε εντόσθια και κόκκινα κρέατα όπως το μοσχάρι, το αρνί, το χοιρινό, το βοδινό. Επίσης, φροντίζουμε το γάλα, το γιαούρτι και τα τυριά να είναι όλα χαμηλά σε λιπαρά. Από την άλλη λέμε «ναι» στις πράσινες σαλάτες που ανεβάζουν την καλή μας χοληστερίνη, στη συστηματική άσκηση και στην κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε φυτικές ίνες.
Δεν αποφορτιζόμαστε
Σύμφωνα με έρευνα, το στρες διάρκειας 3 λεπτών μπορεί να σκληρύνει για τουλάχιστον μισή ώρα τις αρτηρίες. Αντίθετα, το γέλιο κάνει τις αρτηρίες πιο ελαστικές. Η επαναλαμβανόμενη έκθεση στο στρες προκαλεί δυσλειτουργία των αγγείων. Επιπλέον, αυξάνει την αρτηριακή πίεση, την καρδιακή συχνότητα και προδιαθέτει για την εμφάνιση επικίνδυνων αρρυθμιών.
Η μουσική, ο διαλογισμός, η γιόγκα, το γέλιο και γενικά ό,τι μας κάνει να χαλαρώνουμε διαστέλλει τα αγγεία μας. Το αγαπημένο μας τραγούδι, λοιπόν ή η αγαπημένη μας στάση στη γιόγκα μπορούν να λειτουργήσουν σαν καρδιοτονωτικά. Μισή ώρα την ημέρα μουσικής ακρόασης, για παράδειγμα, μεγαλώνει τη διάμετρο των αρτηριών μας, με αποτέλεσμα να διευκολύνεται η ροή του αίματος και να αποτρέπεται η δημιουργία θρόμβων.
Ερευνητές, μάλιστα, του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ των ΗΠΑ παρατήρησαν ότι η διάμετρος των αρτηριών γυναικών και ανδρών που άκουγαν επί 30′ κάθε μέρα την αγαπημένη τους μουσική μεγάλωσε 26% κατά μέσο όρο. Ακόμη, όταν γελάμε με την καρδιά μας, αυξάνονται οι παλμοί της καρδιάς και εκκρίνονται ενδορφίνες, ορμόνες που σχετίζονται με το αίσθημα της ευχαρίστησης.
