Οι περισσότεροι από εμάς, όταν ακούμε την λέξη «εθισμός», σκεφτόμαστε αλκοόλ, ναρκωτικά ή τζόγο. Αλλά όταν βλέπουμε ένα παιδί «κολλημένο» στην φωτεινή οθόνη ενός tablet, ίσως πρέπει να επεκτείνουμε τον όρο «εθισμός».
Το ερώτημα που προκύπτει, είναι το εξής: τα παιδιά είναι όντως εθισμένα στην τεχνολογία;
Ο καθηγητής Παιδιατρικής του πανεπιστημίου της Νότιας Καρολίνα, Robert Lustig, που επικεντρώνεται στην Ενδοκρινολογία, πιστεύει πως ναι, τα παιδιά είναι τελικά εθισμένα στην τεχνολογία.
Συγκεκριμένα, αυτό ήταν το ξεκάθαρο συμπέρασμα που έβγαλαν όσοι βρίσκονταν στο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο χρόνο. Το συνέδριο αυτό, χρηματοδοτείται από το Common Sense Media και το Center for Humane Technology.
«Δεν είναι ναρκωτικό, αλλά μπορεί να γίνει. Λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο… έχει τα ίδια αποτελέσματα» λέει.
Ο Robert Lustig, εξετάζει τι συμβαίνει στον εγκέφαλό μας, όταν αυτός είναι εθισμένος στην ζάχαρη ή την ηρωίνη.Με αυτή την έρευνά του, συμπέρανε ότι ο εγκέφαλος αντιδρά με τον ίδιο τρόπο στην τεχνολογία,όπως αντιδρά και σε άλλα πράγματα, τα οποία προκαλούν εθισμό ή/και εξάρτηση.
«Η τεχνολογία, όπως και οι άλλες ουσίες, παράγουν υπερβολικές δόσεις ντοπαμίνης, αλλά επίσης υπερδιεγείρουν και καταστρέφουν τους νευρώνες. Τελικά, όλο αυτό οδηγεί σε εξάρτηση» επισημαίνει ο Robert Lustig.
Η υπερβολική χρήση της τεχνολογίας, μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στον εγκέφαλο, η οποία έχει δύο αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του εγκεφάλου. Πρώτον, το πολύ στρες, αναγκάζει τον εγκέφαλο να απελευθερώσει κορτιζόλη, η οποία σκοτώνει τους νευρώνες στο κέντρο μνήμης του. Η περιοχή αυτή του εγκεφάλου, ονομάζεται και «ιππόκαμπος».
Δεύτερον, το στρες μπορεί να αδρανοποιήσει τον προμετωπιαίο φλοιό, ή αλλιώς το εκτελεστικό κομμάτι του εγκεφάλου. Ο προμετωπιαίος φλοιός, συνήθως ελέγχει τα όρια της ντοπαμίνης και την αίσθηση της ευχαρίστησης ή της επιβράβευσης. Όταν ο εγκέφαλος συνηθίζει στο να έχει υψηλότερα ποσοστά ντοπαμίνης, μας κάνει να αναζητούμε μία εξαρτησιογόνα ουσία ή συνήθεια.
«Οι έφηβοι, είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς σε σχεδόν όλες τις ψυχιατρικές νόσους. Όπως είναι για παράδειγμα, η σχιζοφρένεια, το άγχος, η εξάρτηση και η κατάθλιψη» σημειώνει.
Για ποιο λόγο όμως γίνεται αυτό; «Αυτό συμβαίνει εν μέρει, επειδή ο προμετωπιαίος φλοιός τους, είναι το τελευταίο σημείο του εγκεφάλου τους που αναπτύσσεται. Κατά δεύτερον, αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή δεν έχουν αναπτύξει πλήρως το περίβλημα, το οποίο προστατεύει τους νευρώνες» διευκρινίζει ο Καθηγητής Lustig.
«Οτιδήποτε ελέγχει την ζωή μας, είτε είναι κάποια ουσία, είτε κάποια συμπεριφορά, που είναι τοξική και πανταχού παρών και κατ’επέκταση έχει αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνία, απαιτεί μία κοινωνική παρέμβαση» συνεχίζει. «Ο εθισμός στην τεχνολογία, ξεκάθαρα έχει αυτά τα χαρακτηριστικά».
Η άποψη της Jenny Radesky, παιδιάτρου που εξετάζει τις αναπτυξιακές συμπεριφορές, έχει μερικές διαφοροποιήσεις από την άποψη του Lustig. «Δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε τον όρο «εθισμός», σε άτομα που βρίσκονται στην πρώιμη παιδική ηλικία, ούτε κλινικά, ούτε σε έρευνες, ακριβώς επειδή τα παιδιά βρίσκονται σε αυτή την ηλικία» υπογραμμίζει. «Χρησιμοποιούμε τον όρο «λειτουργική βλάβη», σε περιπτώσεις που η χρήση της τεχνολογίας είναι μεγάλη, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η συμπεριφορά ενός παιδιού».
Οι έρευνες δείχνουν ότι ο χρόνος που τα παιδιά περνάνε μπροστά σε μία οθόνη, επηρεάζει κάποιους παράγοντες, που συμβάλλουν στην υγιή ανάπτυξη του παιδιού. Όπως είναι για παράδειγμα, ο ύπνος, η υγιεινή διατροφή και η αλληλεπίδραση με τους γονείς. Δηλαδή, όλα αυτά, βοηθούν στην θεμελίωση ενός υγιούς εγκεφάλου για ένα μωρό.
Σε ένα σημείο που εστιάζει η έρευνα της Radesky, είναι η αυτορύθμιση των μικρών παιδιών και οι εκτελεστικές τους δεξιότητες. Δηλαδή, αν τα παιδιά είναι σε θέση να συγκεντρωθούν, να δώσουν προτεραιότητα και να μάθουν να ελέγχουν τις παρορμήσεις τους. Αυτές οι ικανότητες, μπορούν να πουν πολλά για την μετέπειτα υγεία του παιδιού, αλλά και τα κοινωνικά, συναισθηματικά και νοητικά τους χαρακτηριστικά
Επιπλέον, η παιδίατρος ανησυχεί για το γεγονός ότι οι γονείς ίσως χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να αντικαταστήσουν τις υποχρεώσεις τους απέναντι στο παιδί τους, όπως το να τα ηρεμήσουν αν κλαίνε επειδή πονάνε ή επειδή είναι αναστατωμένα, αφήνοντάς τα να παίξουν ένα παιχνίδι στο τάμπλετ, αντί να τα αγκαλιάσουν ή να τα καθησυχάσουν… Αυτή η συνήθεια, μπορεί μελλοντικά να επηρεάσει την ικανότητα των παιδιών να ελέγχουν τα συναισθήματά τους.
Και άλλοι επιστήμονες, έχουν καταλήξει σε παρόμοια συμπεράσματα. Ο Douglas Gentile, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της αμερικανικής πολιτείας της Αϊόβα, έχει ερευνήσει τις συνέπειες που επιφέρει η τεχνολογία στα παιδιά, εδώ και σχεδόν μία δεκαετία. Αποκαλύπτει, ότι έφτασε στο συμπέρασμα του εθισμού, μετά από πολλές σκέψεις. «Στην αρχή δεν πίστευα ότι μπορεί να υπάρξει εθισμός στα βιντεοπαιχνίδια. Αλλά, τα στοιχεία και τα δεδομένα που υπάρχουν, με ανάγκασαν να το αποδεχτώ τελικά ως υπαρκτό πρόβλημα» παραδέχεται.
QUARTZ
