Σαν σήμερα, 24 Μαρτίου 1944, εκτοπίζονται οι Εβραίοι και Εβραίες της Καστοριάς. Το παρακάτω κείμενο είναι η πολύτιμη μαρτυρία της Καστοριανής Μπέρρυς Ναχμία από το βιβλίο της Κραυγή για το αύριο. Αιωνία τους η μνήμη.
“Ετσι ήμουνα κι εγώ σαν κι εσένα όταν έφτασα εδώ” λέει. “Σε φαντάζομαι ότι μέχρι χτες έτρωγες του σκασμού, ακόμα και σοκολάτες, γλυκά, ό,τι καλό ήθελες. Μη μου πεις πως είναι ψέματα… Τώρα τι θέλεις να μάθεις; Πού βρίσκονται οι δικοί σου από όταν χωρίσατε εχτές; Έλα να δεις… Βλέπεις εκείνες τις καμινάδες που βγάζουν φωτιές και καπνούς απέναντι μας; Δε μυρίζεις καμένη σάρκα; Ε λοιπόν είναι η μυρουδιά τους, απ εκεί πέρασαν κι αυτοί. Τους κάψανε κι αυτούς! Κι άλλους θα κάψουνε, κάθε μέρα καίνε, κι ίσως αργά ή γρήγορα θα κάψουνε κι εμένα κι εσένα… Όλοι απ εκεί θα περάσουμε “.
Την κοίταζα φοβισμένα και συγχρόνως ταράχτηκα που έπεσα πάνω σε μια τρελή που έχασε τελείως το μυαλό της και δεν ήξερε τι έλεγε. Δεν μπορεί να είναι αλήθεια!!
” Ναι ξέρω, με παίρνεις για τρελή… Έτσι ακριβώς σκεφτόμουν κι εγώ σαν κι εσένα μόλις ήρθα, πριν ένα χρόνο. Αλλά αυτή είναι η μαύρη αλήθεια! Θέλεις, δε θέλεις θα την πιστέψεις… Θα το διαπιστώσεις και η ίδια. Και κοίταξε να δεις, εδώ μην κάνεις ποτέ την άρρωστη, διότι χάθηκες… Τους αρρώστους εδώ δεν τους αφήνουν ζωντανούς, τους καίνε… Κι όταν δεν έρχονται Τρανσπόρτ, δηλαδή συρμοί από την Ευρώπη, τότε μαζεύουν από μας εδώ και μας κάνουν διαλογή για τον φούρνο… Οι φούρνοι λέγονται κρεματόρια και τα κρεματόρια πρέπει να καίνε ανθρώπους… 6.000 7.000, πολλές φορές και 10.000 την ημέρα. Εσύ εχτές πέρασες κιόλας την πρώτη διαλογή. Δεν το ήξερες βέβαια… Από τώρα όμως θα μάθεις… Θα δεις πόσες διαλογές ακόμα έχεις να περάσεις, όσο θα ζεις. Και πρόσεχε αυτό που θα σου πω. Βλέπεις αυτά τα συρματοπλέγματα; Προς Θεού, μην τ ακουμπήσεις διότι είναι ηλεκτροφόρα, κι άμα τα πειράξεις θα πάθεις ηλεκτροπληξία και θα πεθάνεις. Μόνο άμα θέλεις να αυτοκτονήσεις να το κάνεις. Διότι είμαι βέβαιη πως θα θελήσεις μια μέρα να το κάνεις, επειδή δεν θα αντέξεις αυτή την ζωή του στρατοπέδου “.
Η Μπέρρυ όμως άντεξε, όπως άντεξε και η Λίνα.
Ο σύλλογος Καστοριέων Θεσσαλονίκης” Κέλετρον” θα τιμήσει την ημέρα μνήμης της χαμένης Εβραϊκής Κοινότητας Καστοριάς την Κυριακή 31 Μαρτίου με την προβολή του ιστορικού ντοκιμαντέρ, εύχομαι να σας δούμε όλους και όλες εκεί.
Sultana Zorpidu
