Στην πλατεία Ομονοίας, κοντά στη βυζαντινή ακρόπολη της Καστοριάς, βρίσκεται ο ιερός ναός του Αγίου Νικολάου του Κασνίτζη, επωνυμία που οφείλεται στο όνομα του ιδρυτή του, του μαγίστρου Νικηφόρου Κασνίτζη, ο οποίος τον ανήγειρε και τον διακόσμησε προς τιμήν του προστάτη και ευεργέτη του αγίου.Ο ναός χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 12ου αιώνα. Είναι μικρός, μονόχωρος, με μεγάλη ημικυκλική αψίδα στα ανατολικά και νάρθηκα στα δυτικά.
Τον Άγιο Νικόλαο γιορτάζει και η Καστοριά, τον προστάτη της, πριν την απελευθέρωση της πόλεως από τον τουρκικό ζυγό την ημέρα του πολιούχου και ελευθερωτή Αγίου Μηνά, κάτι που το μαρτυρεί πολύ έντονα η παρουσία δεκάδων θαυματουργών ιερών εικόνων σε ολόκληρη την μητροπολιτική περιφέρεια Καστορίας και Ενοριακών Ναών, δύο Ιερών Μονών, μα πολύ περισσότερο οι 13 βυζαντινές και μεταβυζαντινές Εκκλησίες στην πόλη της Καστοριάς, αφιερωμένες στο όνομά του :
Άγιος Νικόλαος του Κασνίτζη – β’ μισό 12ου αιώνος
Άγιος Νικόλαος του Καραβιδά – 16ος αιώνας
Άγιος Νικόλαος του Ρέζα – 11ος αιώνας
Άγιος Νικόλαος του Δραγωτά – 14ος αιώνας
Άγιος Νικόλαος του Λιάνου – 14ος αιώνας
Άγιος Νικόλαος του Μεγαλειού – 16ος αιώνας
Άγιος Νικόλαος του Μοναχής Ευπραξίας – 15ος αιώνας
Άγιος Νικόλαος & Άγιος Χαράλαμπος οδού Βαλαλά – 16ος αιώνας
Άγιος Νικόλαος & Άγιος Ελευθέριος Άρχοντος Θωμανού – τέλη 16ου αιώνος
Άγιος Νικόλαος της Αρχόντισσας Θεολογίνας – 15ος αιώνας
Άγιος Νικόλαος του Κυρίτση – 14ος αιώνας
Άγιος Νικόλαος του Τζώτζα – 14ος αιώνας
Άγιος Νικόλαος των Ψαράδων – 14ος αιώνας
Στον Άγιο του ναυτικού, του νερού και των ψαράδων καταφεύγουν συχνά πυκνά οι κάτοικοι της πόλης, έχοντας και αυτοί ως σημείο αναφοράς το νερό, αφού στολίδι της είναι η λίμνη Ορεστιάδα που περικυκλώνει την Καστοριά και ανά τους αιώνες απετέλεσε και αντικείμενο της εργασίας τους.
Αγγελική Γιώτη
