Καθώς η 1η Ιανουαρίου 2020 πλησιάζει υπάρχει ένα ερώτημα που τίθεται πάντα στο τέλος κάθε δεκαετίας και την αρχή μιας νέας. Πότε ακριβώς τελειώνει μια δεκαετία και πότε ξεκινάει η νέα; Αυτό το ερώτημα κυριάρχησε το 1989, το 1999, το 2009 και τώρα. Είναι η 1η Ιανουαρίου 2020 όντως η αρχή της δεκαετίας, ή μήπως ξεκινά ένα χρόνο αργότερα την 1η Ιανουαρίου 2021 αναρωτήθηκε το αμερικάνικο δίκτυο CNN;
Εξαρτάται από το ποιον ρωτάς
Το Αμερικανικό Αστεροσκοπείο, ήρθε αντιμέτωπο με αυτό το ζήτημα το 1999, όταν όλοι μιλούσαν για την αρχή της νέας χιλιετίας, το γνωστό Μιλένιουμ. Σύμφωνα με το αστρονομικό σύστημα χρονολόγησης μέσω του οποίου μετράει το χρόνο, το Αστεροσκοπείο είχε τότε δηλώσει ότι η νέα χιλιετία ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου 2001.
Το Farmers’ Almanac, το περιοδικό που κυκλοφορεί από το 1818 και ασχολείται εκτενώς με τα ημερομήνια και τις καιρικές προβλέψεις συμφώνησε με την δήλωση αυτή: «Πρέπει όλοι να συμφωνήσουμε ότι οι δεκαετίες αρχίζουν με το έτος που τελειώνει με τον αριθμό 1 και τελειώνουν με το έτος που τελειώνει με τον αριθμό 0», αναφέρει ένα άρθρο στην ιστοσελίδα του περιοδικού, που επιμένει ότι ο λόγος βρίσκεται στο Γρηγοριανό ημερολόγιο, το σύστημα που χρησιμοποιείται σήμερα επισήμως σε όλο τον κόσμο. Η εποχή του Anno Domini (Έτος του Κυρίου) ή κοινή εποχή, αρχίζει με το έτος 1 στο Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Το 525 ο μοναχός Διονύσιος ο Μικρός προσπάθησε να βρει μια σταθερή ημερομηνία για το Πάσχα δημιουργώντας ένα σύστημα με βάση την ημερομηνία στην οποία πίστευε ότι γεννήθηκε Ιησούς Χριστός (η οποία σήμερα θεωρείται ιστορικά ανακριβής), αλλά δεν είχε λάβει υπόψη τα χρόνια πριν τη γέννηση του Ιησού. Τελικά αυτό συνέβη το 731 από έναν άλλο μοναχό, τον Σεβάσμιο Βέδα. Ο Βέδας μέτρησε και τα χρόνια πριν από τον Χριστό και καθιέρωσε έτσι την εποχή «προ Χριστού», αλλά δεν συμπεριέλαβε το έτος μηδέν στους υπολογισμούς του. Αυτό σημαίνει ότι το έτος πριν από το 1 μ.Χ. ήταν το 1 π.Χ.
Επειδή λοιπόν δεν υπάρχει έτος 0 στο ημερολόγιο, το πρώτο έτος ολοκληρώθηκε στο τέλος του έτους 1, όχι στην αρχή του και με την ίδια λογική, η πρώτη δεκαετία ολοκληρώθηκε το 10 μ.Χ. κι όχι το 9 μ.Χ
Οι δεκαετίες υπολογίζονται διαφορετικά
Αυτή η τεχνική λεπτομέρεια -που σημαίνει ότι η μοναδική “σωστή απάντηση” είναι πως οι δεκαετίες αλλάζουν στο τέλος του xxx0- δεν αλλάζει το γεγονός ότι ως κοινωνία έχουμε αποφασίσει συλλογικά ότι οι δεκαετίες αρχίζουν στα έτη που τελειώνουν στο μηδέν και τελειώνουν στα έτη που λήγουν στα εννέα. Εξάλλου, βγάζει περισσότερο νόημα. Όταν σκεφτόμαστε τη δεκαετία του ’90, σκεφτόμαστε την περίοδο 1990-1999. Δεν έχει νόημα το έτος 1990 να θεωρείται μέρος της δεκαετίας του ’80.
Επιπλέον, είναι πιο ικανοποιητικό να γιορτάζουμε σημαντικά γεγονότα σε ημερομηνίες με ζυγό αριθμό, ένα φαινόμενο που οι ψυχολόγοι αποκαλούν «προκατάληψη των στρογγυλών αριθμών». Θα ήταν απογοητευτικό να περιμένουμε μέχρι το 2021 για να γιορτάσουμε τη νέα δεκαετία.
Γι’ αυτό και ο Konstantin Bikos, αρχισυντάκτης του TimeandDate.com, λέει ότι και οι δύο ορισμοί είναι σωστοί, αλλά συμφωνεί ότι οι αιώνες και οι χιλιετίες ξεκινούν πάντοτε από τη χρονιά που τελειώνει στο 1. Αυτά τα χρονικά διαστήματα αναφέρονται συνήθως ως ενότητες που υπολογίζονται από το έτος 1 μ.Χ., όπως πχ ο «21ος αιώνας» ή «η τρίτη χιλιετία».
Από την άλλη, οι δεκαετίες παίρνουν την ονομασία τους από την δεκάδα των ετών. Παρόλο που η δεκαετία του 2020 θα είναι η 203η δεκαετία μ.Χ, κανείς δεν την αποκαλεί έτσι. Είναι απλά η δεκαετιά του 2020, τα 2020s, ή η δεκαετία του ’20.
Όσον αφορά λοιπόν τις δεκαετίες, η χρονολόγηση είναι ευέλικτη. Εξ άλλου οι δεκαετίες είναι τόσο βαθιά συνδεδεμένες με την ποπ κουλτούρα που και η ίδια η Encyclopaedia Brittanica δεν είχε ποτέ εξετάσει το ενδεχόμενο να ξεκινήσει μια δεκαετία σε οποιοδήποτε άλλο έτος εκτός από αυτό που τελειώνει με μηδέν.
«Μου αρέσει αυτό το ερώτημα γιατί δεν μου είχε περάσει ποτέ από το μυαλό ούτε σε κάποιον άλλο εδώ στη Brittanica. Ίσως επειδή ασχολούμαστε περισσότερο με τις ανθρωπιστικές επιστήμες, ωστόσο μας ενδιαφέρει πολύ αυτή η συζήτηση», δήλωσε ο J.E. Luebering, ο Διευθυντής Σύνταξης της Encylopaedia Brittanica, στο CNN.
Έχει σημασία;
Αστρονομικά, όχι. Το μόνο πράγμα που έχει σημασία αστρονομικά είναι ο αριθμός των περιστροφών της γης γύρω από τον ήλιο. Η όλη συζήτηση για τη νέα δεκαετία έχει σημασία μόνο για το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Και παρόλο που είναι το ημερολόγιο που ακολουθούν οι περισσότερες δυτικές χώρες, υπάρχουν και άλλα που χρησιμοποιούν εντελώς διαφορετικές μεθόδους χρονολογήσεις, όπως το εβραϊκό ημερολόγιο, το ισλαμικό ημερολόγιο και το ινδουιστικό ημερολόγιο.
«Έτσι, ενώ το Γρηγοριανό ημερολόγιο είναι το σύστημα που χρησιμοποιείται επίσημα σε όλο τον κόσμο, η μέτρηση του έτους δεν είναι παρά μια τυχαία κατασκευή, η οποία τελικά βασίζεται στις ιδέες και στη θρησκευτική πίστη ενός μοναχού του 6ου αιώνα», λέει ο Bikos.
Και μάλιστα βασίζεται σε μια ημερομηνία που οι μελετητές πιστεύουν τώρα ότι είναι λάθος. Ο Διονύσιος ο Μικρός βάσισε την αρχή του έτους 1 π.Χ. στο Ιουλιανό ημερολόγιο, τον προκάτοχο του σημερινού ημερολογιακού συστήματος και σε ένα θρησκευτικό γεγονός, τη γέννηση του Ιησού, που όχι μόνο στερείται αστρονομικής σημασίας αλλά βασίζεται και στα θρησκευτικά κείμενα της εποχής και, ως εκ τούτου, δεν αποτελεί μια επιστημονικά τεκμηριωμένη εκτίμηση.»
mikropragmata.lifo
