Λίγο πριν την σύρραξη Ρωσία-Ουκρανία – Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η επικίνδυνη κλιμάκωση

Συνεδριάζει το ΚΥΣΕΑ για την ενεργειακή επάρκεια της χώρας με φόντο του ουκρανικό. Σε περίπτωση διακοπής, οι ειδικοί εκτιμούν ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να αντισταθμίσει περίπου τις μισές απώλειες με πρόσθετες εισαγωγές από το Αζερμπαϊτζάν

Πιο δυνατά από ποτέ χτυπούν τα τύμπανα του πολέμου στην Ουκρανία με τον εκκωφαντικό ήχο να φτάνει μέχρι και τη χώρα μας.

Η απόφαση του προέδρου της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία των περιοχών που ελέγχουν οι ρωσόφιλοι αυτονομιστές στην ανατολική Ουκρανία, ρίχνει λάδι στη φωτιά της ουκρανικής κρίσης.

Εδώ και λίγες ώρες μετά την απόφαση αυτή μπαίνουμε και επίσημα πλέον σε φάση οξυμένης αντιπαράθεσης ανάμεσα σε γεωπολιτικά μπλοκ, που εκ των πραγμάτων εμπεριέχει μεγάλους κινδύνους συνολικής ανάφλεξης, εκτός και εάν κυριαρχήσει μια σύγχρονη εκδοχή «ειρηνικής συνύπαρξης».

Και αφού ο Ρώσος Πρόεδρος υπέγραψε τα διατάγματα για την αναγνώριση των Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, διέταξε τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις να μεταβούν σε αυτονομιστικά εδάφη για «ειρηνευτικές αποστολές» προκαλώντας την οργή της Δύσης.

Τι σημαίνει, όμως, η απόφαση του Βλαντίμιρ Πούτιν για αναγνώριση της ανεξαρτησίας των αυτονομιστών της ανατολικής Ουκρανίας.

Ο Ρώσος πρόεδρος για δεύτερη φορά «θυσιάζει» λόγω της Ουκρανίας τις σχέσεις του με τη Δύση.

Η αναγνώριση από τη Ρωσία της ανεξαρτησίας των αυτοαποκαλούμενων «Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ» ουσιαστικά βάζει τέλος στις συμφωνίες του Μινσκ, οι οποίες, αν και δεν είχαν εφαρμοστεί, αντιμετωπίζονταν από όλες τις πλευρές (συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας) ως η καλύτερη ευκαιρία για την επίλυση της κρίσης.

Με την κίνηση αυτή η Ρωσία θεωρεί ότι πλέον έχουμε περάσει σε μια νέα εποχή και έκλεισε ο κύκλος της μεταψυχροπολεμικής περιόδου, ο Νέος Ψυχρός Πόλεμος έχει ήδη ξεκινήσει και η όποια συνεννόηση στην Ευρώπη – και στον κόσμο ευρύτερα – θα πρέπει να περάσει μέσα από μια φάση διαίρεσης και αντιπαράθεσης.

Η ρωσική κίνηση δεν φέρνει απαραίτητα πιο κοντά τον πόλεμο, άλλωστε αυτός προϋπέθετε ότι η Ρωσία θα αποφάσιζε να επιτεθεί. Η Ουκρανία θα μπορούσε να δοκιμάσει να αμφισβητήσει ένοπλα την ανεξαρτητοποίηση, αλλά αυτό δεν είναι τόσο εύκολο και βεβαίως είναι σαφές ότι η Ρωσία άμεσα ή έμμεσα θα κινηθεί για να το αποτρέψει, κάτι που το Κίεβο γνωρίζει.

Επιπλέον, εάν η ουκρανική αντίδραση γίνει επιθετική, τότε η Ρωσία θα μπορεί να υποστηρίζει ότι όντως υπερασπίζεται τις «Λαϊκές Δημοκρατίες» απέναντι σε επίθεση.

Για τη Δύση θα ήταν δύσκολο να κινηθεί με όρους ανοιχτής υποστήριξης μιας ένοπλης προσπάθειας της Ουκρανίας, γιατί αυτό θα σήμαινε προοπτική σύγκρουσης με την ίδια τη Ρωσία. Αυτό σημαίνει ότι το μοτίβο θα είναι μάλλον των αυστηρών κυρώσεων.

Πως επηρεάζεται η Ελλάδα

Τα τύμπανα του πολέμου που ηχούν φτάνουν και στη χώρα μας καθώς με την μέθοδο του spill over, με διεθνολογικούς όρους είναι μάλλον απίθανο να μην επηρεαστεί μια χώρα από τις γεωπολιτικές εξελίξεις όσο μακριά και αν συμβαίνουν αυτές.

Χαρακτηριστική η ανακοίνωση του ΥΠΕΞ για την κίνηση του Πούτιν την οποία χαρακτήρισε ως κατάφορη παραβίαση των παραβίαση θεμελιωδών αρχών του Διεθνούς Δικαίου, της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, και των συμφωνιών του Μινσκ χαρακτηρίζει το υπουργείο Εξωτερικών την ανακοίνωση Πούτιν για ανακήρυξη «ανεξαρτησίας» των αποσχιστικών εδαφών του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ της Ουκρανίας.

Οι ρωσικές εισαγωγές αντιπροσωπεύουν το 46% των στερεών καυσίμων της Ευρώπης, όπως ο άνθρακας, το 38% του φυσικού αερίου και το 26% του αργού πετρελαίου. Ως αποτέλεσμα, μία ενδεχόμενη κορύφωση της έντασης με την Ουκρανία και μία απόφαση των ρωσικών αρχών να μειώσουν τον ενεργειακό εφοδιασμό για να αποκτήσουν πολιτική ισχύ ή ως απάντηση στις κυρώσεις της ΕΕ, θα είχε σημαντικές επιπτώσεις στον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης.

Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 75% της συνολικής ενεργειακής προσφοράς της Ιταλίας και της Ελλάδας, τονίζει η Moody’s, με την Ελλάδα να εισάγει το 82% της συνολικής ενέργειας που καταναλώνει και την Ιταλία το 73%. Παράλληλα, από τη Ρωσία προέρχεται το 26% των εισαγωγών πετρελαίου και το 39% των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ελλάδας.

Συνεδριάζει το ΚΥΣΕΑ

Υπό το βάρος των εξελίξεων στην Ουκρανία, λοιπόν συνεδριάζει σήμερα εκτάκτως, στις 09.30  το πρωί,  υπό την προεδρία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, το ΚΥΣΕΑ, με τη συμμετοχή και του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα.

Η συνεδρίαση γίνεται με φόντο τις εξελίξεις στην κρίση Ουκρανίας – Ρωσίας, μετά την αναγνώριση από τον Βλαντίμιρ Πούτιν των αποσχιστικών «Δημοκρατιών» του Ντονμπάς –Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ– στην ανατολική Ουκρανία.

Θα εξεταστεί  το  σενάριο να διακοπεί η τροφοδοσία της χώρας σε Φυσικό Αέριο από τον αγωγό Ρωσίας Ουκρανίας.

Το οικονομικό επιτελείο πλέον να έχει στρέψει το βλέμμα του στην ρωσο-ουκρανική κρίση, καθώς οι ανοδικές τάσεις που καταγράφονται στους δείκτες τιμών παραγωγού, αλλά και στις πληθωριστικές προσδοκίες, αν γίνει σύρραξη ανατρέπονται επί τα χείρω.

Τα καλά νέα για την Ελλάδα είναι τα εξής:

Μία διακοπή της ροής των αγωγών που μεταφέρουν ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας δύσκολα θα επηρεάσει τη χώρα, επειδή η Gazprom το προμηθεύει μέσω αγωγών που διασχίζουν την Τουρκία και τη Βουλγαρία.

Σε περίπτωση διακοπής λοιπόν, οι ειδικοί εκτιμούν ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να αντισταθμίσει περίπου τις μισές απώλειες με πρόσθετες εισαγωγές από το Αζερμπαϊτζάν. Οι δεξαμενές του τερματικού σταθμού υγραερίου Ρεβυθούσας κοντά στην Αθήνα είναι πιο γεμάτες σε σχέση με την περίοδο μέχρι τώρα. Εννέα δεξαμενόπλοια έφτασαν εκεί τον Ιανουάριο, ενώ άλλα επτά φορτία αναμένονται μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου. Ωστόσο, δεν είναι σαφές πόσο υγροποιημένο φυσικό αέριο μπορεί να αγοραστεί στην παγκόσμια αγορά σε περίπτωση κρίσης – και σε ποια τιμή.

Το σχέδιο για την ενεργειακή επάρκεια

Η ΡΑΕ είχε παρουσιάσει το σχέδιο που έχει εκπονήσει από κοινού με τη ΔΕΗ και τη ΔΕΠΑ προκειμένου η ελληνική αγορά να έχει εξασφαλίσει τις ποσότητες αερίου που χρειάζεται.

Μεταξύ άλλων, το σχέδιο προβλέπει:

  • Αυξημένη χρήση των υδροηλεκτρικών εργοστασίων αλλά και των λιγνιτικών της ΔΕΗ.
  • Μετατροπή των εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο, ούτως ώστε να χρησιμοποιούν ως καύσιμο το πετρέλαιο.
  • Αυξημένες εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG για την κάλυψη των αναγκών σε φυσικό αέριο, αλλά και για την αγορά της Βουλγαρίας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.
  • Η Ελλάδα καλύπτει το 40% των αναγκών της με ρωσικό αέριο και αν δεν επιβληθούν γενικευμένες κυρώσεις, δεν υπάρχει ανησυχία επάρκειας.

Ωστόσο, ακόμη και αν η επάρκεια αερίου μπορεί να εξασφαλιστεί στην ελληνική αγορά, ο κίνδυνος να εκτοξευθούν οι τιμές αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας είναι ανεξέλεγκτος σε μια περίοδο που οι αυξήσεις στην χώρα μας είναι έτσι και αλλιώς πολύ υψηλές.

Το διακύβευμα της ειρήνης είναι πάντα υψηλό, καμία χώρα δεν σέρνεται σε έναν πόλεμο ωστόσο πρέπει να γνωρίζουμε οτι η Ουκρανία είναι για την Ρωσία ό,τι είναι και το Αιγαίο για την Ελλάδα. Είναι ένας χώρος σημαντικός για την ύπαρξη του ρωσικού έθνους.

Το ουκρανικό ανέδειξε για μια ακόμη φορά ότι το σοβαρότερο ζήτημα που θα πρέπει να απασχολεί την ΕΕ αυτή τη στιγμή είναι η ανυπαρξία ενιαίας ευρωπαϊκής πολιτικής και στρατηγικής ικανής να λειτουργήσει αποτρεπτικά σε όποιον απειλεί τη συνοχή και την ειρηνική συνύπαρξη που με κόπο έχει κατακτήσει. Σε κάθε περίπτωση το ουκρανικό αποδεικνύει περίτρανα για μια ακόμη φορά πως η Δύση δεν διαβάζει σωστά τον Ρώσο πρόεδρο καθώς όπως φαίνεται υποτίμησε την επέμβασή της στην Κριμαία και θεώρησε ότι εκει σταμάτησε το Ουκρανικό ζήτημα.

Η Δύση δεν κατάφερε να βρει εγκαίρως ένα μείγμα πολιτικής που θα ικανοποιούσε μερικώς τις ρωσικές ανησυχίες ώστε να μετρίαζε τις ρωσικές φιλοδοξίες.

Και ενώ οι δυτικοί απέρριπταν όλα τα σενάρια στρατιωτικής εισβολής, αγνοώντας ή υποτιμώντας το σενάριο της αναγνώρισης των αυτοαποκαλούμενων ΛΔ Λουγκάνσκ και Ντονμπάς, τελικά αυτό έγινε και τώρα πια αρχίζουν τα δύσκολα.