Τις τελευταίες ημέρες σκληρές εικόνες κάνουν τον γύρω του διαδικτύου με την είδηση του πολέμου να έχει φτάσει στα αφτιά των παιδιών προκαλώντας τους φόβο και ανησυχία.
Μετά τις πρόσφατες εξελίξεις είναι αναμενόμενο να αναπτυχθούν ποικίλα συναισθήματα στα παιδιά σχετικά με τον πόλεμο. Άγχος, φόβος, νευρικότητα, ανησυχία, αβεβαιότητα για το αν θα συμβεί και στη δική τους χώρα αλλά και ευγνωμοσύνη που δεν το βιώνουν είναι μερικά μόνο από τα συναισθήματα με τα οποία μπορούν να έρθουν σε επαφή. Η διαρκής αναπαραγωγή της είδησης και των εξελίξεων μπορεί να μεγεθύνει τα συναισθήματα τα οποία βιώνουν. Τα παιδιά μπορούν τα ίδια να ρωτήσουν ευθέως τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς για τα γεγονότα προκειμένου να καταλάβουν ή/και να μοιραστούν τις σκέψεις τους και τα συναισθήματά τους. Ωστόσο, είναι πιθανό και να αποσιωπούν όλα όσα νιώθουν μπροστά σε όλα που συμβαίνουν από αμηχανία, φόβο ή ελπίδα ότι θα τελειώσει σύντομα.
Κάτι που απασχολεί ιδιαίτερα τους γονείς αλλά και τους εκπαιδευτικούς είναι το πότε είναι η στιγμή να μιλήσουμε στα παιδιά για τον πόλεμο. Σαφέστατα όταν ένα παιδί ρωτάει, σημαίνει ότι είναι έτοιμο και να ακούσει. Ωστόσο, ακόμα κι όταν δεν ρωτάει, από τη στιγμή που η πραγματικότητα του πολέμου απασχολεί την επικαιρότητα στο ευρύτερο περιβάλλον μίας χώρας, κρίνεται σημαντικό να μιλήσουμε μαζί με το παιδί. Τα παιδιά είναι πιθανό να έχουν ακούσει το οτιδήποτε σχετικό με τις εξελίξεις, έτσι είναι σημαντικό να δρομολογήσουμε μία σχετική συζήτηση προκειμένου να δώσουμε στα παιδιά το χώρο και το χρόνο να εξωτερικεύσουν τις σκέψεις τους και τα συναισθήματά τους. Το να αποκρύψουμε το τι συμβαίνει ίσως να επιφέρει ρήγμα στη σχέση εμπιστοσύνης μας με τα παιδιά, όταν τελικά μάθουν την αλήθεια είτε τώρα είτε στο μέλλον. Φυσικά επιλέγουμε εμείς τη σωστή στιγμή για να ξεκινήσουμε τη συζήτηση, σωστή στιγμή κρίνεται συνήθως όταν είμαστε έτοιμοι εμείς οι ίδιοι να ξεκινήσουμε μία τέτοια συζήτηση και σε κάθε περίπτωση όταν είμαστε σε κατάσταση ηρεμίας τόσο εμείς οι ίδιοι όσο και τα παιδιά.
Προστατεύουμε σε κάθε περίπτωση τα παιδιά από την υπερβολική έκθεσή τους σε βίαιες εικόνες, ειδήσεις και συζητήσεις σχετικά με τον πόλεμο. Μιλάμε με ειλικρίνεια στα παιδιά, ανοιχτά, με απλά και κατανοητά λόγια. Δεν φοβόμαστε να μοιραστούμε την ανησυχία μας αλλά και την ελπίδα μας για ένα καλύτερο μέλλον. Το να απαντάμε «Δεν ξέρω» σε κάποια ερώτηση, όπως για παράδειγμα «Θα γίνει πόλεμος και σε μας;», δεν αποτελεί ούτε λάθος ούτε μεγεθύνει το οποιοδήποτε συναίσθημα στα παιδιά, εν αντιθέσει βρίσκουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε την αβεβαιότητα που γεννούν οι πόλεμοι σε παγκόσμιο επίπεδο. Καθ’ όλη τη διάρκεια της συζήτησης αλλά και των επικείμενων εξελίξεων ενθαρρύνουμε τα παιδιά να μας ρωτάνε ό,τι θέλουν και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους.
Έφη Δρακάκη
