Ο ερευνητής με το παρατσούκλι «Ιντιάνα Τζόουνς της τέχνης» σημείωσε μια ακόμη επιτυχία καθώς εντόπισε ένα πολύτιμο ψηφιδωτό του 6ου αιώνα που είχε κλαπεί από την Κύπρο.
Το έργο ηλικίας 1600 ετών εντοπίστηκε σε ένα διαμέρισμα στο Μονακό και η επιτυχία ήταν πολύ ιδιαίτερη, αναφέρει ο Ολλανδός Άρθουρ Μπραντ. Το ψηφιδωτό παραδόθηκε στην κυπριακή πρεσβεία στη Χάγη την Παρασκευή.
Ο Ολλανδός έχει κερδίσει τη φήμη ερευνητή που ανακτά επιτυχώς κλεμμένα έργα τέχνης μετά το 2015 όταν εντόπισε τα άλογα του Χίτλερ, δύο ναζιστικά αγάλματα που ήταν έξω από το γραφείο του ηγέτη του ναζισμού.
Η βυζαντινή απεικόνιση του Απόστολου Μάρκου εκλάπη τη δεκαετία του 1970 από την εκκλησία της Παναγίας της Κανακαριάς, περίπου 105 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Λευκωσίας.
Ο ερευνητής ήταν στα ίχνη του ψηφιδωτού για σχεδόν δύο χρόνια έως ότου καταφέρει να το εντοπίσει.
Μια πληροφορία που είχε από έναν επαγγελματία της αγοράς έργων τέχνης στο Λονδίνο, οδήγησε τον ερευνητή στο Μονακό τον Αύγουστο.
Μέσω μιας σειράς μεσαζόντων, περιλαμβανομένων και κάποιων από τον υπόκοσμο, κατάφερε τελικά να βρει το μωσαϊκό σε ένα διαμέρισμα, σημειώνει το γαλλικό πρακτορείο.
«’Ήταν στην κατοχή μιας βρετανικής οικογένειας, που αγόρασε το μωσαϊκό καλή τη πίστει πριν από σαράντα χρόνια. Τρομοκρατήθηκαν όταν ανακάλυψαν ότι ήταν ένας ανεκτίμητος θησαυρός τέχνης, που κλάπηκε από την Εκκλησία της Κανακαριάς μετά την τουρκική εισβολή», σημείωσε.
Η οικογένεια συμφώνησε να το επιστρέψει στον λαό της Κύπρου με αντάλλαγμα ένα μικρό ποσό για να καλυφθεί το κόστος φύλαξης του, πρόσθεσε.
Πριν μια εβδομάδα, ο Μπραντ επέστρεψε το Μονακό για να παραλάβει τον θησαυρό του οποίου η αξία εκτιμάται πως φτάνει ακόμη και τα δέκα εκατομμύρια ευρώ.
Η μεταφορά του στην Κύπρο έγινε από αντιπροσωπεία του Τμήματος Αρχαιοτήτων και της Εκκλησίας.
Η Υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και ‘Εργων Βασιλική Αναστασιάδου, με δηλώσεις της στο ΚΥΠΕ επιβεβαίωσε τον επαναπατρισμό του ψηφιδωτού, εκφράζοντας τη μεγάλη της ικανοποίηση για το γεγονός αυτό.
«Πρόκειται για μετάλλιο με ψηφιδωτή απεικόνιση του Αποστόλου Μάρκου από την Παναγία της Εκκλησίας της Κανακαριάς στην κατεχόμενη Λυθράγκωμη της επαρχίας Αμμοχώστου», ανέφερε, σημειώνοντας πως ο επαναπατρισμός του έγινε δυνατός έπειτα από συντονισμένες προσπάθειες πολιτείας και Εκκλησίας.
Ανέφερε πως ειδικότερα στην προσπάθεια αυτή συνέβαλαν, εκτός από την Εκκλησία, το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Μεταφορών, η Αστυνομία, ο Γενικός Εισαγγελέας και το Υπουργείο Εξωτερικών. Η κ. Αναστασιάδου συνεχάρη θερμά όλους όσοι συμμετείχαν σε αυτή την προσπάθεια.
Είπε πως η παράδοση και η όλη διαδικασία που ακολουθήθηκε είναι σύμφωνη με τις πρόνοιες της νομοθεσίας για επαναπατρισμό αρχαιοτήτων, και υπογράμμισε πως το ψηφιδωτό θα τύχει της αναγκαίας συντήρησης από το Τμήμα Αρχαιοτήτων, η αντιπροσωπεία του οποίου διαπίστωσε κατά την επίσκεψή της στη Χάγη την αυθεντικότητα του ψηφιδωτού.
Σε δηλώσεις του στο γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων (ΓΠΕ) ο Ολλανδός ντετέκτιβ Μπραντ, ο οποίος παρέδωσε το ψηφιδωτό, ανέφερε πως «αυτό είναι ένα ιδιαίτερο αντικείμενο τέχνης που η ηλικία του είναι πέραν των 1600 ετών. Είναι ένα από τα τελευταία και πιο όμορφα παραδείγματα τέχνης από τη Βυζαντινή εποχή».
Σε δήλωσή της στο γαλλικό πρακτορείο η Μαρία Παφίτη, πρώην στέλεχος του βρετανικού οίκου δημοπρασιών Christie’s ανέφερε πως τα ψηφιδωτά της Κανακαριάς είναι τεράστιας σημασίας για τη Χριστιανική τέχνη και τον κόσμο του πολιτισμού.
Είπε πως τα ψηφιδωτά της Κανακαριάς είναι μεταξύ των λίγων έργων τέχνης που γλύτωσαν από το μένος της καταστροφής Βυζαντινών έργων τέχνης κατά τον 18ο και τον 19ο αιώνα.
Το γαλλικό πρακτορείο αναφέρει πως έχουν επιστραφεί μέχρι τώρα δώδεκα σπαράγματα των ψηφιδωτών της Κανακαριάς, ένα εκ των οποίων απεικονίζει τον Απόστολο Ανδρέα. Αυτό ανακαλύφθηκε από την κ. Παφίτη σε μια έκθεση έργων τέχνης το 2014.
Το 1989 τέσσερα σπαράγματα που απεικονίζουν το πάνω μέρος του Χριστού, δυο Αποστόλους και έναν Αρχάγγελο επεστράφησαν ύστερα από προσπάθειες που έγιναν στην Ινδιανάπολη.
Τα περισσότερα από τα σπαράγματα ανακτήθηκαν μεταξύ 1983 και 2015, δήλωσε η κ. Παφίτη, αλλά μερικά κομμάτια λείπουν ακόμη, περιλαμβανομένων αυτών που απεικονίζουν το κάτω μέρος του σώματος του Χριστού.
Ο ίδιος ο Μπραντ ανέφερε πως «είναι απίστευτο που αυτό το έργο τέχνης έχει επιβιώσει για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα», προσθέτοντας πως αποτελεί μέρος της ψυχής των Κυπρίων.
Mε πληροφορίες από BBC/ ΚΥΠΕ/ arthurbrand.com
