O πληθωρισμός που εδώ και σχεδόν ενάμιση χρόνο καλπάζει σε υψηλά 30ετίας έχει ανοίξει τον ασκό του Αιόλου της ακρίβειας, φέροντας δυσβάσταχτες ανατιμήσεις στα είδη πρώτης ανάγκης. Τα προϊόντα με μικρότερο περιεχόμενο αλλά πιο ακριβά.
Εκμεταλλευόμενες το φαινόμενο, επιχειρήσεις σουπερμάρκετ αυξάνουν κατά το δοκούν τις τιμές στα ράφια, ενώ ταυτόχρονα οι συσκευασίες πλήθους επώνυμων προϊόντων συρρικνώνονται.
«ΤΑ ΝΕΑ» έκαναν αυτοψία στην αγορά, διαπιστώνοντας, μεταξύ άλλων, ότι το 2022 έκλεισε με αύξηση 44,88% στα προϊόντα διατροφής, ενώ, βάσει στοιχείων της Ένωσης Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδος, το περιεχόμενο έχει μειωθεί σε 238 προϊόντα.
Ειδικότερα, παρά τη θέσπιση του καλαθιού του νοικοκυριού, οι τιμές σε βασικά προϊόντα όπως ζυμαρικά, σάλτσες, απορρυπαντικά, σοκολατοειδή και βρεφικές πάνες έχουν αυξηθεί κατά 30%, στα κρέατα και πουλερικά κατά 25% και στα καθαριστικά σπιτιού κατά 19%.
Το φαινόμενο – που, σύμφωνα με τις καταναλωτικές ενώσεις, παρατηρείται και κατά τις πρώτες ημέρες του 2023 – έχει προκαλέσει σύγχυση στους πολίτες. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα συσκευασίας κατεψυγμένων λαχανικών που την τελευταία εβδομάδα του 2022 πωλούνταν έναντι 2,12 ευρώ και την πρώτη εβδομάδα του 2023 έναντι 3,33 ευρώ (αύξηση 1,21 ευρώ ή 57,07%).
Αντίστοιχα, ένα κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις που στη δύση του 2022 κόστιζε 1,21 ευρώ, στην αρχή του 2023 έφτασε να κοστίζει 1,82 ευρώ (αύξηση 0,61 ευρώ ή 50,41%).
Την ίδια στιγμή, δεν λείπουν και καταγγελίες για αναντιστοιχία ανάμεσα στην αναγραφόμενη (στη συσκευασία) και στην πραγματική ποσότητα προϊόντων, ενώ ήδη σε 238 ετικέτες έχει μειωθεί «επίσημα» η ποσότητα.
Μάλιστα, στο αμέσως επόμενο διάστημα, προειδοποιούν από ενώσεις καταναλωτών, εκτιμάται ότι την πρακτική θα αντιγράψουν περισσότερες επιχειρήσεις, με τις ετικέτες που μειώνουν περιεχόμενό τους ( ενώ συχνά αυξάνουν την τιμή τους) αναμένεται να ξεπεράσουν τις 50. Αναπόφευκτα το «κόλπο» χαρακτηρίζεται ως κερδοσκοπική πρακτική.
Συγκεκριμένα, την πρεμιέρα του καλαθιού του νοικοκυριού καταγραφεί μείωση στην προϊόντων του 11%- Μαργαρίνη συσκευασίας γραμμαρίων που κόστιζε 1,27 ευρώ αντικαταστάθηκε από συσκευασία 200 γραμμαρίων, με την τιμή της να αυξάνεται σε 1,61 ευρώ. Παρομοίως, συσκευασία ψωμιού του τοστ των 700 γραμμαρίων που κόστιζε 1,02 ευρώ έδωσε τη θέση της σε συσκευασία 680 γραμμαρίων με τιμή 1,29 ευρώ.
Κατεψυγμένα λαχανικά που πωλούνταν αντί 2,99 ευρώ σε συσκευασία 1.000 γραμμαρίων, πλέον πωλούνται αντί 3,33 ευρώ σε συσκευασία 900 γραμμαρίων. Από την πλευρά τους, πάντως, οι βιομηχανίες απαντούν πως οδηγήθηκαν στη λύση αυτή προκειμένου να αποφευχθούν περαιτέρω ανατιμήσεις, που θα έφταναν ακόμα και το 60%.
Σύμφωνα, όμως, με τον πρόεδρο της Ένωσης Εργαζομένων Καταναλωτών Απόστολο Ραυτόπουλο, η «πατέντα» δεν αφορά μόνο επώνυμα προϊόντα αλλά και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, «γεγονός που δημιουργεί την εικόνα μιας ανεξέλεγκτης αγοράς που καθένας κάνει ό,τι θέλει».
Ο πρόεδρος της Ένωσης Μικρών και Μεσαίων Σουπερμάρκετ Ελλάδας Γιάννης Πηλίδης υποστηρίζει ότι είναι δικαίωμα της επιχείρησης να ορίσει το μέγεθος της συσκευασίας της, όμως δεν είναι δικαίωμά της να προχωρά κατά το δοκούν σε ανατιμήσεις.
Περισσότερες από 150 καταγγελίες την ημέρα
Τα παραπάνω, όπως αναμενόταν, έχουν οδηγήσει τους πολίτες σε μαζικές καταγγελίες, οι οποίες, με βάση στοιχεία του Ινστιτούτου Καταναλωτή, ξεπερνούν τις 150 ημερησίως από την αρχή του έτους. Ο πρόεδρος του ΙΝΚΑ Γιώργος Λεχουρίτης, δε, κάνει λόγο για άνευ προηγουμένου κύμα δυσαρέσκειας, αγανάκτησης και θυμού.
«Η αισχροκέρδεια κυριαρχεί και το αρμόδιο υπουργείο απλά εφαρμόζει μεθοδεύσεις που δεν θα οδηγήσουν ποτέ σε πραγματική μείωση των τιμών», λέει, τονίζοντας παράλληλα πως ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δίνεται και στην ποιότητα των προϊόντων.
Πηγές του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, εντούτοις, επιμένουν ότι οι αυξήσεις στις τιμές προϊόντων που περιλαμβάνονται στο καλάθι του νοικοκυριού είναι μηδενικές. Το μέσο κόστος του καλαθιού παραμένει σταθερό εδώ και δύο εβδομάδες, λένε, εξηγώντας πως σχεδιάστηκε ώστε οι καταναλωτές και ιδίως οι πλέον αδύναμοι να έχουν εναλλακτικές και οικονομικές λύσεις μπροστά στα ράφια.
«Από τον Νοέμβριο και μετά οι τιμές είναι στα ίδια επίπεδα, όποτε ο πολίτης μπορεί να αντιληφθεί τα οφέλη», επαναλαμβάνουν. Η εικόνα από τους διαδρόμους των σουπερμάρκετ (πριν και μετά τις γιορτές), όπως την κατέγραψαν «ΤΑ ΝΕΑ», όμως είναι διαφορετική…
Ο γενικός γραμματέας Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή Σωτήρης Αναγνωστόπουλος αναφέρει πως ήδη καταγράφεται αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, η οποία σταδιακά θα περάσει στα τρόφιμα και στα είδη πρώτης ανάγκης.
«Σε ορισμένες περιπτώσεις προϊόντα τα οποία βρίσκονται εκτός του καλαθιού του νοικοκυριού κάνουν καλύτερες προσφορές ώστε να ανταγωνιστούν τις τιμές αυτών που βρίσκονται εντός. Αυτό είναι το πραγματικό όφελος», τονίζει και εξηγεί τη στρατηγική κατά της ακρίβειας:
«Η κυβέρνηση, θέλοντας να περιορίσει την εξαπάτηση των πολιτών, προχώρησε στη δημιουργία μιας νέας πλατφόρμας καταγγελιών για παραβάσεις στο εμπόριο που έχει τεθεί ήδη σε ισχύ. Οι καταγγελίες θα μπορούν να γίνονται από τους ίδιους τους καταναλωτές στο kataggelies.mindev.gov.gr είτε επώνυμα είτε ανώνυμα.
Επιπλέον, έχει γίνει ειδική πρόβλεψη για καταγγελίες κρουσμάτων πλασματικών εκπτώσεων αλλά και για βεβαίωση προστίμων που θα φτάνουν το 4% του συνολικού τζίρου της εκάστοτε επιχείρησης που παρανομεί».
