Οι βιταμίνες και τα μέταλλα αποτελούν ένα σπουδαίο κεφάλαιο για τον ανθρώπινο οργανισμό. Πρόκειται για ουσίες που βρίσκονται στις τροφές, όπου εκτελούν εκατομμύρια ρόλους στο σώμα. Είναι απαραίτητα για την μετατροπή της τροφής σε ενέργεια, για την σύνθεση και ανάπλαση του δέρματος, των μυών και των οστών , την παραγωγή του DNA, των πρωτεϊνών και των ενζύμων , την υποστήριξη της κυτταρικής ανάπτυξης και της αναπαραγωγής.
Αποκαλούνται μικροθρεπτικά συστατικά και ο λόγος είναι το σώμα μας τα χρειάζεται σε πολύ μικρές ποσότητες. Σε περίπτωση ανεπάρκειας παρατηρούνται αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Σε μικρή έλλειψη μπορεί να προκληθούν συμπτώματα ατονίας, εκνευρισμού, υπνηλίας, άγχους, μειωμένης ενεργητικότητας, κακής διάθεσης, ευαισθησία σε κρυολογήματα, έλλειψη συγκέντρωσης και παχυσαρκία . Σε ποιο σοβαρές ελλείψεις μπορεί να προκληθούν και χρόνια προβλήματα όπως:
Ραχίτιδα, οφείλετε σε ανεπάρκεια της Βιταμίνης Α . Μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από μαλακό, αδύναμο οστό που μπορεί να οδηγήσει σε σκελετικές παραμορφώσεις.
Οστεοπόρωση, συνδυασμός από βιταμίνη D, K ασβέστιο (Ca), φώσφορο και μαγνήσιο μπορούν να προστατευόσουν τα οστά από την συγκεκριμένη νόσο.
Γενετικές ανωμαλίες, Η λήψη συμπληρωμάτων φυλλικού οξέος( Βιταμίνη Β9) στην αρχή της εγκυμοσύνης βοηθάει στην πρόληψη του εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης από γενετικές ανωμαλίες.
Η βασική διαφορά των βιταμινών από τα μέταλλα είναι ότι οι περισσότερες μπορούν αλλοιωθούν από την θερμότητα και το οξυγόνο σε αντίθεση με τα μέταλλα. Αυτό καθιστά τις περισσότερες βιταμίνες ευαίσθητες στο μαγείρεμα αλλά και στον τρόπο αποθήκευσης.
Πιο αναλυτικά οι βιταμίνες χωρίζονται στις λιποδιαλυτές (Α,D,E,K. ) που βρίσκονται κυρίως στα λιπαρά τρόφιμα όπως το ζωικό λίπος, βούτυρο, λάδι, γαλακτοκομικά και τα λιπαρά ψάρι και του υδατοδιαλυτές (Β , C )που βρίσκονται στα φρούτα, λαχανικά όσπρια, κρέας , ξηρούς καρπούς, μαγιά μπύρας και δημητριακά ολικής.
Είναι απαραίτητες για τον σχηματισμό και την διατήρηση υγιών ιστών, την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, την ρύθμιση του μεταβολισμού, την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, την διατήρηση του νευρικού συστήματος και για σπουδαία αντιοξειδωτική τους δράση.
Τα μέταλλα από την άλλη (ασβέστιο, φωσφόρος, νάτριο, χλώριο, μαγνήσιο. κάλιο ,θείο) βρίσκονται στο κρέας, κοτόπουλο, δημητριακά (ψωμί, ρύζι, παξιμάδι), ψάρια, το γάλα-γαλακτοκομικά προϊόντας, λαχανικά και στα φρούτα ( κυρίως αποξηραμένα φρούτα).
Συμβάλλουν στη δύναμη και δομή των οστών , στην μετάδοση νευρικών ερεθισμών, την ρύθμιση του pH του σώματος, την μεταφορά του οξυγόνου, την ρύθμιση της ισορροπίας των υγρών του σώματος και για την λειτουργία του μεταβολισμού.
Ένα σημαντικό γεγονός που καθιστά τα μικροθρεπτικά συστατικά σημαντικά είναι ότι ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να τις συνθέσει από μόνος του και έτσι τα προσλαμβάνει από την τροφή ή και από συμπληρώματα διατροφής. Συμπληρώματα ορίζονται οι συμπυκνωμένες τροφές που έχουν σκοπό να συμπληρώσουν τη διατροφή μας με απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Στόχο έχουν την προαγωγή της υγείας και την πρόληψη ασθενειών.
Έρευνες στον γενικό πληθυσμό καταγράφουν διατροφικές ελλείψεις πολλών θρεπτικών στοιχείων. Σε Αμερικανούς ενήλικες έχει παρατηρηθεί μείωση της βιταμίνης Α και Ε καθώς, επίσης και σε σπουδαία μικροθρεπτικά στοιχεία απαραίτητα για τη λειτουργία του οργανισμό μας.
Ένα βασικό ερώτημα που προβληματίζει το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων είναι αν τελικά η διατροφή μας μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του οργανισμού σε μικροθρεπτικά στοιχεία. Η απάντηση είναι πολύπλοκη καθώς φαίνεται ότι ένα πολύ μικρό ποσοστό ανθρώπων τρέφεται επαρκώς.
Το βέβαιο είναι σύμφωνα με πληθώρα μελετών ότι η διατροφή σύμφωνα με το Μεσογειακό μοντέλο σε συνδυασμό με την συστηματική άσκηση αποτελούν στοιχεία που διασφαλίζουν τις σωματικές και τις γνωστικές ικανότητες και κάνουν τη ζωή δυνατή και ευχάριστη.
Βασιλική Κούργια / Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
