Λινέλαιο ή λιναρόσπορος ως πηγή Ω-3 λιπαρών οξέων

Η καλλιέργεια λιναρόσπορου είναι μια από τις παλαιότερες καλλιέργειες στον κόσμο, το όνομά του στα Λατινικά είναι Linum usitatissimum που σημαίνει « πολύ χρήσιμο». Αρχικά η καλλιέργεια λιναρόσπορου χρησιμοποιούνταν μόνο για την παραγωγή ινών-κλωστής για ρούχα, με το πέρασμα του χρόνου όμως φάνηκε πως υπήρχαν 2 ποικιλίες λιναριού, οι κλωστικές (που παράγονται οι κλωστές για να φτιαχτούν ρούχα) και οι ελαιοδοτικές οι οποίες καλλιεργούνται για το σπόρο τους αλλά και για το έλαιο που παράγεται από την έκθλιψη του σπόρου, το λινέλαιο. Έτσι άρχισε να καταναλώνεται ο σπόρος και ως τροφή και να χρησιμοποιείται στη μαγειρική.

Ο λιναρόσπορος και το λινέλαιο έχουν μελετηθεί αρκετά ως προς τις ευεργετικές ιδιότητές τους στον οργανισμό, κάποιες απο αυτές είναι η προστασία απο καρδιαγγειακά νοσήματα, από αθηροσκλήρωση, στην ευεργετική δράση που έχει σε νοσήματα όπως διαβήτης, αρθρίτιδα, οστεοπόρωση, καρκίνος και τέλος σε αυτοάνοσες και νευρολογικές διαταραχές. Όλες αυτές τις δράσεις ο λιναρόσπορος τις οφείλει στα δραστικά συστατικά του τα οποία φαίνονται στον παρακάτω πίνακα:

Όπως φαίνεται λοιπόν από τον πίνακα είναι μια τροφή η οποία περιέχει αρκετά συστατικά, για αυτό το λόγο θεωρείται και υπερτροφή. Για αυτό όμως που ξεχωρίζει είναι η μεγάλη περιεκτικότητά του σε Ω-3 λιπαρά οξέα τα οποία έχουν μελετηθεί αρκετά για την ευεργετική δράση που έχουν στον οργανισμό. Τόσο ο λιναρόσπορος όσο και το λινέλαιο είναι πολύ καλές πηγές Ω-3 λιπαρών οξέων και κυρίως α-λινολενικού οξέος (ALA). Ωστόσο δεν έχουν ακριβώς την ίδια σύσταση όσο αφορά τα θρεπτικά συστατικά και τις βιταμίνες. Το μόνο κοινό που υπάρχει είναι η περιεκτικότητα τους σε α-λινολενικό οξύ, ενώ το λινέλαιο δεν έχει καθόλου φυτκές ίνες, λιγνάνες και κάποιες από τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β.

Έχουν γίνει πλήθος μελετών που εξετάζουν τη δράση και των δύο προϊόντων όσο αφορά την αποτελεσματικότητά τους. Φαίνεται λοιπόν πως ο λιναρόσπορος εάν καταναλωθεί ωμός περίπου σε μια ποσότητα από 5-10γρ την ημέρα για 1 μήνα (σύμφωνα με τις περισσότερες μελέτες) έχει ευεργετική επίδραση στον οργανισμό όσο αφορά τα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα, φαίνεται να μειώνει τα τριγλυκερίδια και την LDL χοληστερόλη, τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, ενώ έχει προστατευτική δράση στη καρδιά. Αντίθετα όσο αφορά το λινέλαιο τα αποτελέσματα των περισσότέρων μελετών είναι ακόμα αντιφατικά. Σε κάποιες μελέτες φάνηκε πως δεν επηρεάζει καθόλου τα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα, σε κάποιες άλλες είχαμε διαφορετικά αποτελέσματα ανάλογα την ποσότητα που δόθηκε, ενώ μειωνόταν η δραστικότητα του αν η λήψη του συνοδευόταν με άλλα φάρμακα ή βιταμίνες ή εάν το χρησιμοποιούσαν στη μαγειρική με τη θερμότητα. Τέλος υπήρχαν και μελέτες στις οποίες φάνηκε ότι είχε ακριβώς τις ίδιες ιδιότητες και δραστικότητα που έχει και ο λιναρόσπορος. Φαίνεται πως είναι ένα έλαιο το οποίο επηρεάζεται πάρα πολύ από τη θερμότητα, από τον τρόπο παρασκευής του, μεταφοράς και αποθήκευσης αλλά και από την ποιότητα του σπόρου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή του ελαίου, έτσι μπορεί να μην έχει την ίδια δραστικότητα ή να έχει μεγάλες διαφορές στο τελικό προϊόν και στα θρεπτικά συστατικά του.

Με αυτά λοιπόν τα αποτελέσματα καταλαβαίνουμε ότι χρειάζεται ακόμα πολύ έρευνα όσο αφορά στην τεχνολογία τροφίμων για το λινέλαιο προκειμένου να βρεθούν τρόποι έτσι ώστε να είναι και αυτό τόσο δραστικό όσο και ο λιναρόσπορος. Αντίθετα τα ευεργετικά αποτελέσματα του λιναρόσπορου στην υγεία αλλά και ως καλή πηγή Ω-3 λιπαρών οξέων, βιταμινών και μετάλλων έχουν φανεί από πλήθος μελετών.

Σπυριδούλα Γεωργαλή Διατροφολόγος-Διαιτολόγος