Φαχρελνισά Ζεΐντ: H Google τιμά την Τουρκάλα ζωγράφο

Σήμερα, 7 Ιανουαρίου 2019, το Doodle της Googleτιμά την 118η επέτειο από τη γέννηση της Φαχρελνισά Ζεΐντ (Fahrelnissa Zeid). Το έργο της Φαχρελνισά Ζεΐντ υπήρξε ποικιλόμορφο, με επιρροές από το ισλάμ το βυζάντιο, αλλά και τη δυτική τέχνη.

Γεννημένη μέσα σε μια εξέχουσα οθωμανική οικογένεια, με μια μανιώδη αγάπη για τα βιβλία και την τέχνη, η Φαχρελνισά Ζεΐντ επηρεάστηκε μοιραία, σχεδόν από τη γέννησή της, στις… πινελιές του αδελφού της και τις ελαιογραφίες της μητέρας της Σάρα Ισμέτ Χανίμ. Η Ζεΐντ άρχισε να ζωγραφίζει στην πρώιμη παιδική της ηλικία και από τα 12 ξεκίνησε να κάνει πορτρέτα. Ο πατέρας της, ο Μοχάμεντ Σακίρ Πασά, ήταν διπλωμάτης, φωτογράφος και ιστορικός. Μάλιστα, διετέλεσε για αρκετά χρόνια πρεσβευτής της Τουρκίας στην Αθήνα, ενώ για μεγάλο χρονικό διάστημα έμεινε στη Κρήτη, όπου και γνώρισε τη μητέρα της Ζεΐντ, η οποία καταγόταν από οικογένεια μουσουλμάνων Κρητικών.

Η Φαχρελνισά Ζεΐντ ήταν από τις πρώτες γυναίκες που μπήκαν στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στην Κωνσταντινούπολη το 1920, όπου σπούδασε υπό τον Τούρκο ζωγράφο Ναμίκ Ισμαήλ. Το 1928 ταξίδεψε στο Παρίσι και εκπαιδεύτηκε στο στούντιο Stahlbach and Roger Bissière, στην Ακαδημία Ranson.

Παντρεύτηκε τον συγγραφέα Izzet Melih Devrim, με τον οποίο όμως χώρισε κάποια χρόνια αργότερα και το 1934 παντρεύτηκε ξανά, αυτήν την φορά στην Αθήνα, με τον πρίγκιπα Ζεΐντ μπιν Χουσεΐν, με τον οποίο απέκτησε μάλιστα έναν γιο ο οποίος διατήρησε την καλλιτεχνική κληρονομιά της μητέρας του, έχοντας τη διαχείρηση ενός σπουδαίου αρχείου των έργων της. Ο σύζυγός της υπήρξε πρέσβης του Ιράκ στην Άγκυρα και μέσα από τα διπλωματικά ταξίδια του πρίγκιπα Χουσεΐν, η Φαχρελνισά γύρισε τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, όπου πραγματοποίησε πάνω από 50 εκθέσεις.

Η πρώτη μεγάλη έκθεση έγινε στη Νέα Υόρκη το 1950 όταν παρουσίασε μια σειρά μεγάλων αφηρημένων καμβάδων στην Hugo Gallery. Οι πίνακες της Ζεΐντ περιλαμβάνονται στις συλλογές αρκετών μουσείων, όπως είναι το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Παρισιού, της Νέας Υόρκης, του Σινσινάτι, του Εδιμβούργου, του Πίτσμπουργκ, το Μουσείο Ζωγραφικής και Γλυπτικής της Κωνσταντινούπολης, το Μουσείο Τέχνης των Χετταίων της Άγκυρας, το αραβικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, καθώς φυσικά και σε διάφορες ιδιωτικές συλλογές.

Η Φαχρελνισά Ζεΐντ πέθανε το 1991 και θάφτηκε στο Βασιλικό Μαυσωλείο Raghdan Palace στο Αμμάν της Ιορδανίας. Άφησε πίσω της μια σημαντική πολιτιστική κληρονομιά που παρουσιάζει ποικίλες «αφηγήσεις» για την ανάπτυξη της σύγχρονης τέχνης.