Τα γλυκά του κουταλιού αποτελούν ένα γλύκισμα που προέρχεται από χρόνια πριν και παλιότερα δεν έλειπαν από κανένα σπίτι. Παρασκευάζονται από διάφορα φρούτα και λαχανικά και δημιουργήθηκαν λόγω της ανάγκης των νοικοκυριών να συντηρηθούν τα περίσσια τρόφιμα. Τα γλυκά του κουταλιού εκτός από την Ελλάδα και την Κύπρου, μπορεί να τα βρει κανείς στα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή. Σχεδόν όλα τα φρούτα και πολλά λαχανικά μπορούν να γίνουν γλυκό του κουταλιού. Για παράδειγμα τα εσπεριδοειδή όπως το πορτοκάλι και το γκρέιπφρουτ, το βύσσινο, το κεράσι, το βερίκοκο, το σύκο, το νεράντζι, το περγαμόντο, αλλά και το καρότο, το μελιτζανάκι, το κολοκύθι, το καρυδάκι και πολλά άλλα. Ορισμένα παρασκευάζονται από ασυνήθιστες πρώτες ύλες, όπως οι χουρμάδες, η φλούδα του καρπουζιού, ο βολβός του κυκλάμινου, οι ελιές, τα ροδοπέταλα, τα μανιτάρια κ.α.
Η διαδικασία παρασκευής τους περιλαμβάνει τον καθαρισμό και το «ξεπίκρισμα» των καρπών, την προετοιμασία του σιροπιού και το δέσιμο του γλυκού, προσέχοντας το κρίσιμο σημείο όπου πρέπει να σταματήσει το βράσιμο του σιροπιού. Η αποθήκευση του γλυκού πρέπει να γίνεται πάντα σε καλά πλυμένα και αποστειρωμένα βάζα ώστε να μην υπάρξει οποιαδήποτε αλλοίωση.
Ποια είναι η διατροφική τους αξία;
Τα γλυκά του κουταλιού αποτελούν μία καλή επιλογή όταν υπάρχει ανάγκη για γλυκιά γεύση χωρίς να έχουν μεγάλο θερμιδικό φορτίο. Σε σχέση με άλλα γλυκά του εμπορίου, δεν περιέχουν ζωικά ή φυτικά λίπη. Η ζάχαρη είναι η μόνη που προστίθεται κατά την παραγωγή του. Ακόμα περιέχει και τα φυσικά σάκχαρα που έχει το φρούτο, γι’ αυτό και ανάλογα με την ποσότητα του κουταλιού, έχουν περίπου 70-100 θερμίδες.
Η πρώτη ύλη που χρησιμοποιείται είναι κυρίως λαχανικά και φρούτα. Πρόκειται για τρόφιμα τα οποία περιέχουν πληθώρα βιταμινών, ιχνοστοιχείων, αντιοξειδωτικών, ινών και άλλων πολύτιμων συστατικών. Όλα αυτά τα συστατικά δρουν ευεργετικά για τον οργανισμό σε όργανα όπως η καρδιά και ο εγκέφαλος, ενώ απομακρύνουν και τοξίνες. Είναι πιθανό κάποια από αυτά τα συστατικά να χάσουν μέρος των θρεπτικών τους ιδιοτήτων λόγω της επεξεργασίας των καρπών από την παρασκευή του γλυκού. Παρόλα αυτά, η υποβάθμισή τους είναι μικρότερη σε σχέση με τα οφέλη που προσφέρουν εν γένει αυτά τα τρόφιμα. Φυσικά η περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά διαφέρει ανάλογα με το φρούτο ή το λαχανικό που χρησιμοποιείται.
Να σημειωθεί πως η βιταμίνη Α που βρίσκεται σε διάφορα φρούτα και λαχανικά είναι ανθεκτική στη θερμότητα. Αυτό σημαίνει ότι επιβιώνει σχεδόν αναλλοίωτη στην τελική της μορφή στο γλυκό. Επίσης τα αντιοξειδωτικά τα καθιστούν κατάλληλα για ανθρώπους με αυξημένη χοληστερόλη και ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Τέλος, οι φυτικές ίνες προάγουν την εύρυθμη λειτουργία του εντέρου.
Τα γλυκά του κουταλιού, λόγω της σύστασής τους αποτελούν μια νηστίσιμη επιλογή, αλλά και ιδανική για χορτοφάγους ή vegan, ενώ πορούν να καταναλωθούν και να συντηρηθούν όλες τις εποχές του χρόνου.
Υπάρχουν μειονεκτήματα στην κατανάλωσή τους;
Τα μειονεκτήματα από την κατανάλωσή τους αφορούν, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, την υποβάθμιση ορισμένων θρεπτικών συστατικών τους. Αυτό συμβαίνει λόγω της θερμικής επεξεργασίας, σε σχέση με την κατανάλωση ολόκληρων των φρούτων. Επίσης είναι πλούσια σε απλά σάκχαρα, κάτι που αυξάνει απότομα τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και γι’ αυτό τα γλυκά του κουταλιού δεν είναι ιδανικά για άτομα που έχουν πρόβλημα με το σάκχαρό τους ή για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη. Παρ’ όλα αυτά και πάλι είναι καταλληλότερα σε σχέση με τα επεξεργασμένα γλυκά του εμπορίου.
Πώς μπορούν να γίνουν πιο υγιεινά;
Μία πρόταση για να γίνουν πιο υγιεινά τα γλυκά του κουταλιού θα ήταν να αντικατασταθεί η ζάχαρη που χρησιμοποιείται με στέβια, η οποία έχει μηδαμινές θερμίδες. Έτσι θα μπορούσαν να τα καταναλώσουν και άτομα με σακχαρώδη διαβήτη ευκολότερα. Επίσης η ζάχαρη θα μπορούσε να αντικατασταθεί και από το μέλι, το οποίο είναι υγιεινότερο και πλούσιο σε αντιοξειδωτικά. Τα γλυκά του κουταλιού θα μπορούσαν να συνδυαστούν με γιαούρτι, το οποίο θα κάνει το γλύκισμα πιο ισορροπημένο και θα επιφέρει μεγαλύτερο κορεσμό. Τέλος, θα βοηθήσει στον έλεγχο της αύξησης της γλυκόζης και θα αποφευχθεί η υπερκατανάλωσή τους.
Αναστασία Μαμάτσιου
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος – diatrofi
