Πολλές φορές τρώμε ένα κομμάτι πίτσας ή ένα πατατάκι και μετά δεν μπορούμε να σταματήσουμε. Γιατί όμως;
Σου έχει συμβεί ποτέ να φας ένα κομμάτι πίτσας ή ένα πατατάκι και μετά να μην μπορείς να σταματήσεις; Η πιο πιθανή απάντηση είναι ναι, και όχι μόνο μία φορά. Είτε πρόκειται για πατατάκια, σοκολάτα ή πίτσα, πολλές φορές καταλήγεις να τρως περισσότερο από όσο σκοπεύεις αρχικά. Γιατί όμως; Η απάντηση ίσως να μην βρίσκεται αποκλειστικά στη γεύση, αλλά σε κάτι πολύ πιο περίπλοκο. Στην ίδια την πράξη της κατάποσης.
Μια καινούρια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από ερευνητές των πανεπιστημίων της Βόννης και του Κέιμπριτζ, αποκάλυψε ότι το αίσθημα ευχαρίστησης που νιώθουμε όταν τρώμε μπορεί να προέρχεται όχι μόνο από τη γεύση ή τη μυρωδιά του φαγητού, αλλά και από την ίδια την πράξη της κατάποσης. Το στόμα σου μπορεί να ξεκινά τη διαδικασία, αλλά είναι ο λαιμός σου που συνεχίζει να σου κρατά το ενδιαφέρον.
Σεροτονίνη: Η ορμόνη της ευτυχίας
Η έρευνα έδειξε ότι ο κύριος λόγος που δεν μπορείς να σταματήσεις να τρως είναι η σεροτονίνη, μια χημική ουσία στον εγκέφαλο που συχνά αναφέρεται ως “η ορμόνη της ευτυχίας”. Η σεροτονίνη δημιουργεί ένα αίσθημα ευχαρίστησης και ανταμοιβής όταν τρως κάτι νόστιμο, κάνοντάς σε να θες να συνεχίσεις.
Όπως εξηγεί ο Dr. Andreas Schoofs, επικεφαλής της έρευνας, όταν καταπίνεις, ειδικοί αισθητήρες στον οισοφάγο σου ενεργοποιούνται και στέλνουν σήματα στον εγκέφαλο, ενημερώνοντάς τον ότι μόλις έφαγες κάτι καλό. Αυτή η πληροφορία ενεργοποιεί την απελευθέρωση σεροτονίνης, η οποία σου δίνει την αίσθηση της απόλαυσης και σου ανοίγει την όρεξη για περισσότερο.
Η έρευνα δεν έγινε απευθείας σε ανθρώπους, αλλά σε προνύμφες της μύγας των φρούτων. Παρά το ότι τα νευρικά τους συστήματα είναι πολύ πιο απλά από τα δικά μας, αυτές οι μικρές μύγες ήταν ιδανικές για να κατανοήσουν οι επιστήμονες πώς η κατάποση επηρεάζει τον εγκέφαλο. Η ομάδα των επιστημόνων χαρτογράφησε λεπτομερώς το νευρικό τους σύστημα και βρήκε ότι όταν καταπίνουν, μια ομάδα νευρώνων στον εγκέφαλό τους ενεργοποιείται, απελευθερώνοντας σεροτονίνη, η οποία ενθαρρύνει τη συνέχιση του φαγητού.
Αν και η έρευνα επικεντρώθηκε στις προνύμφες, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο ίδιος μηχανισμός είναι τόσο θεμελιώδης που πιθανότατα ισχύει και στους ανθρώπους. Όπως εξηγεί ο καθηγητής Michael Pankratz, “Αν και δεν γνωρίζουμε ακόμα ακριβώς πώς λειτουργεί αυτός ο μηχανισμός στους ανθρώπους, τα αποτελέσματα είναι πολλά υποσχόμενα για μελλοντική έρευνα”.
Κατάποση και υπερφαγία
Αυτός ο μηχανισμός μπορεί να εξηγήσει γιατί πολλές φορές τρως περισσότερο απ’ όσο πρέπει. Δεν είναι μόνο η γεύση του φαγητού που σε τραβάει να συνεχίσεις, αλλά και το γεγονός ότι η ίδια η κατάποση ενεργοποιεί την ευχαρίστηση. Όταν καταπίνεις, το σώμα σου αναγνωρίζει την κίνηση αυτή σαν κάτι θετικό και σου δίνει το σήμα ότι θέλει κι άλλο.
Αυτός ο κύκλος, γεύση-κατάποση-ευχαρίστηση, είναι ένας από τους λόγους που δυσκολεύεσαι να σταματήσεις να τρως, ειδικά σε τρόφιμα με έντονη γεύση και τραγανή υφή όπως η πίτσα ή τα πατατάκια. Η διαδικασία της κατάποσης αυξάνει την παραγωγή σεροτονίνης, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο που ενισχύει την επιθυμία για φαγητό.
Τι σημαίνει αυτό για τις διατροφικές συνήθειες
Αυτή η νέα ανακάλυψη μπορεί να έχει τεράστιες επιπτώσεις στην κατανόηση των διατροφικών διαταραχών, όπως η βουλιμία ή η υπερφαγία. Εφόσον η ευχαρίστηση που παίρνεις από την κατάποση συνδέεται τόσο στενά με την σεροτονίνη, οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτός ο μηχανισμός μπορεί να είναι ένας βασικός παράγοντας για την υπερκατανάλωση τροφής.
Όπως εξηγεί ο Dr. Schoofs, “αυτός ο έλεγχος της ευχαρίστησης που προέρχεται από την κατάποση είναι κάτι που θα μπορούσε να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα γιατί ορισμένοι άνθρωποι τρώνε περισσότερο από άλλους”.
