Οι 5 αισθήσεις μας είναι αυτές που καθημερινά μας δίνουν τη δυνατότητα, να βλέπουμε, να ακούμε, να γευόμαστε, να μυρίζουμε και να αισθανόμαστε τον κόσμο. Όσο, όμως, μεγαλώνουμε, κάποιες από αυτές τις αισθήσεις επηρεάζονται είτε ελαφρά, είτε πιο έντονα, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις που σε νεότερες ηλικίες παρατηρείται μια επιδείνωση π.χ. στην ακοή. Τι ακριβώς συμβαίνει; Τα αισθητήρια όργανα δέχονται περιβαλλοντικά ερεθίσματα που μεταφέρονται μέσω νευρικών σημάτων στον εγκέφαλο. Απαιτείται, όμως, ένα συγκεκριμένο κατώτατο όριο διέγερσης πριν αρχίσουμε να αντιλαμβανόμαστε μια αίσθηση κι όσο μεγαλώνουμε, αυτό το όριο μεγαλώνει, οδηγώντας σε μείωση της έντασης κάποιας αίσθησης που μπορεί να μας επηρεάσει αρνητικά, αναλόγως και την κατάσταση. Αν, για παράδειγμα, κάποιος δεν ακούει καλά, μπορεί να παρουσιάσει προβλήματα στην επικοινωνία, στις κοινωνικές του επαφές, να οδηγηθεί στην απομόνωση. Τι μπορούμε να κάνουμε, λοιπόν, εμείς, ώστε να διατηρήσουμε την ένταση των αισθήσεών μας όσο το δυνατόν περισσότερο και καλύτερα;
Η διατροφή παίζει κι εδώ σημαντικό ρόλο και θα σας εξηγήσω παρακάτω συγκεκριμένα για κάθε αίσθηση, ποιες τροφές θα σας βοηθήσουν. H διατροφή και οι επιλογές που κάνουμε στο πιάτο μας δεν αφορούν μόνο τη σιλουέτα, όπως απασχολεί τους περισσότερους, αλλά τη συνολική μας υγεία έσω κι έξω! Βάλτε (ή βγάλτε) λοιπόν τα γυαλιά σας και συνεχίστε να διαβάζετε!
Όραση: Σύμφωνα με έρευνα του 2001 με τίτλο Age-Related Eye Disease Study, υπάρχουν 5 θρεπτικά συστατικά που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο της παρακμής της υγείας των ματιών όσο αυξάνεται η ηλικία, κατά 25%. Τα συστατικά αυτά είναι ο ψευδάργυρος, ο χαλκός, η βιταμίνη C, η βιταμίνη Ε και η βήτα καροτίνη, τα οποία θα λάβετε από τροφές όπως ξηρούς καρπούς, σπόρους, γλυκοπατάτες, όσπρια (ψευδάργυρο, ωμέγα-3 και βιταμίνη Ε), εσπεριδοειδή και πράσινα φυλλώδη λαχανικά (βιταμίνη C), καρότα (βιταμίνη Α και βήτα-καροτίνη), ολική άλεση (ψευδάργυρο) και υπερτροφές όπως σπιρουλίνα, μανιτάρια shiitake και μαύρη σοκολάτα (χαλκός).
Ακοή: Όσον αφορά την ακοή, το κάλιο, το φυλλικό οξύ, το μαγνήσιο και ο ψευδάργυρος είναι οι πιο σημαντικές και απαραίτητες θρεπτικές ουσίες, τις οποίες θα βρείτε εύκολα στις περισσότερες φυτικές τροφές. Συγκεκριμένα, ψευδάργυρο θα λάβετε από την ολική άλεση, τη μαύρη σοκολάτα, τα όσπρια, τους σπόρους και τους ξηρούς καρπούς. Τροφές με κάλιο είναι τα άσπρα φασόλια, οι γλυκοπατάτες, το σπανάκι, τα πορτοκάλια, οι μπανάνες, τα παντζάρια, ενώ φυλλικό οξύ θα βρείτε στα σπαράγγια, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα παντζάρια, τα εσπεριδοειδή, το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών. Τέλος, το μαγνήσιο βρίσκεται στην ολική άλεση, την κινόα, τα αμύγδαλα, τα κάσιους, το αβοκάντο, τα μαύρα φασόλια, το ενταμάμε.
Γεύση: Εδώ, σημαντικό ρόλο παίζει η υγεία της γλώσσας και για να τη διατηρήσετε πρέπει μεταξύ άλλων να την… βουρτσίζετε, όπως βουρτσίζετε και τα δόντια σας. Τα βλαβερά βακτήρια ζουν και στη γλώσσα σας και μπορεί να οδηγήσουν σε κακή αναπνοή, αλλαγές στο χρώμα, ακόμη και σε απώλεια γεύσης. Μην ξεχνάτε να ενυδατώνεστε, για να έχετε επαρκή παραγωγή σάλιου που διώχνει τα βλαβερά βακτήρια από τη γλώσσα και να ακολουθείτε μια ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε σίδηρο. Επικεντρωθείτε σε αντιμικροβιακές τροφές, όπως κρεμμύδι, σκόρδο, τζίντζερ και καρύδα, ενώ σίδηρο μπορείτε να λάβετε από το μπρόκολο, τη λαχανίδα, τη βρώμη, τα φασόλια, τις φακές, τους χουρμάδες, τα δαμάσκηνα.
Όσφρηση: Η υγεία των ιγμορείων (κοιλότητες που παράγουν βλέννα προς την μύτη υγραίνοντας και καθαρίζοντας την περιοχή) είναι πολύ σημαντική για τους υποδοχείς οσμής, αλλά ταυτόχρονα αποτελούν και ένα περιβάλλον ιδανικό για την ανάπτυξη μικροβίων και ιγμορίτιδας. Για να διατηρήσουμε την υγεία τους, χρειάζεται να καταναλώνουμε αντιοξειδωτικό ανανά, πιπεριές που είναι πλούσιες σε καψαϊκίνη, σκόρδο που είναι αντιμικροβιακό και τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση, πλούσιες σε προβιοτικά, όπως κεφίρ, γιαούρτι, miso κ.ο.κ.
Αφή: Η αίσθηση αυτή έχει να κάνει με την υγεία του δέρματος, το οποίο αποτελείται από τρία στρώματα: την επιδερμίδα, το χόριο και τον υποδόριο ή λιπώδη ιστό. Εκεί φιλοξενούνται θύλακες τριχών, ιδρωτοποιοί και σμηγματογόνοι αδένες, αιμοφόρα αγγεία και σημαντικά αμυντικά κύτταρα. Η επιδερμίδα μας δρα προστατευτικά μπλοκάροντας την UV ακτινοβολία, τα βλαβερά χημικά και παθογόνους οργανισμούς όπως βακτήρια, ιούς, μύκητες. Κάποιες φυτικές τροφές που είναι ιδιαιτέρως ευεργετικές για το δέρμα σας είναι το αβοκάντο, τα καρύδια, ο ηλιόσπορος, η γλυκοπατάτα, οι πιπεριές, η μαύρη σοκολάτα, τα ανεπεξέργαστα προϊόντα σόγιας (π.χ. tempeh) και το πράσινο τσάι.
Μην ξεχνάτε!
Τα αντιοξειδωτικά και οι αντιφλεγμονώδεις τροφές, όπως και οι τροφές που είναι πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στις αισθήσεις μας. Τροφές που βοηθούν είναι τα ωμέγα-3 (καρύδια, σπόροι chia, λιναρόσπορος), οι τροφές με βιταμίνη Ε (φακές, κάσιους, γλυκοπατάτα, βραζιλιάνικα καρύδια, σπόροι κάνναβης), οι τροφές με βιταμίνη C (εσπεριδοειδή, σπανάκι, λαχανίδα κ.λπ) και οι τροφές με βιταμίνη Α (καρότο, σπανάκι, μάνγκο, ντομάτα κ.ά.). Η ισορροπημένη plant-based διατροφή με ανεπεξέργαστες τροφές είναι ό,τι καλύτερο!
Δέσποινα Μαρσέλου
Κλινική διαιτολόγος με εξειδίκευση στα αυτοάνοσα
