Η Τέρψη Πασχάλη βρίσκεται μπροστά από τον υπολογιστή της. Ξαφνικά διαβάζει για ένα αδέσποτο σκυλί που προορίζεται για ευθανασία. Τα παρατάει όλα, παίρνει το αεροπλάνο και πετάει για Αθήνα. Στόχος της να βρει ζωντανό το ζώο, να το φροντίσει και να επιστρέψει πίσω μ’ αυτό στη Θεσσαλονίκη όπου και ζει μόνιμα. Τα καταφέρνει, ωστόσο, η περίπτωσή του δεν είναι ιδιαίτερα εύκολη. «Είχε κακοποιηθεί τόσο πολύ και δεν ήξερα πώς να το χειριστώ. Πήγαινα να το χαϊδέψω και γυρνούσε να με χτυπήσει» θυμάται η ίδια.
Με το που επιστρέφει σπίτι, μια κίνησή του της προκαλεί έκπληξη. Ενώ μ’ όλους ο σκύλος δεν σταματούσε να είναι επιθετικός, μόλις άνοιξε την πόρτα πήγε και έκατσε δίπλα στον γιο της Τέρψης, ο οποίος είναι ανάπηρος. «Σήμερα είναι 9 ετών. Ε, όλα αυτά τα χρόνια δεν του έχει γαβγίσει ποτέ».
Βλέποντας αυτή την ιδιαίτερη συμπεριφορά του σκύλου, άρχισε να σκέφτεται εάν και πώς θα μπορούσαν τα ζώα να βοηθήσουν και να σταθούν δίπλα σε άτομα με αναπηρία. Μαζί με την Μαρία Στογιάννη, η οποία είναι εκπαιδεύτρια σκύλων, ξεκινούν την έρευνα, βρίσκουν πως ανάλογες δράσεις γίνονται κατά κόρον στις ΗΠΑ και αποφασίζουν να δημιουργήσουν την πρώτη σχετική ομάδα στην Ελλάδα, τη Therapy Dogs.
Η συζήτηση για τη θετική επιρροή που μπορούν να προκαλούν τα ζώα σε ΑμεΑ είχε ξεκινήσει στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού, όταν ο επιστήμονας Έντουαρντ Γουίλσον μίλησε για την «υπόθεση βιοφιλίας», σύμφωνα με την οποία η προσκόλληση και το ενδιαφέρον για τα ζώα προέρχεται πιθανώς από το γεγονός πως η ανθρώπινη επιβίωση εξαρτάται εν μέρει από τα σήματα των ζώων στο περιβάλλον που υποδηλώνουν ασφάλεια ή απειλή.
Με λίγα λόγια, εάν ένα ζώο βρίσκεται σε κατάσταση ηρεμίας, μπορεί αυτή του την ηρεμία να τη μεταδώσει στο άτομο και να το κάνει να νιώσει καλύτερα, ακόμη και πιο ασφαλές. «Δεν μπορώ να εξηγήσω αυτήν τη συμπεριφορά με τα ΑμεΑ και τα ζώα. Είναι κάτι μαγικό. Δεν τα ενοχλούν ποτέ, θαρρείς και ξέρουν» εξηγεί η Τέρψη Πασχάλη.
Η ομάδα δρα εδώ και 7 χρόνια. Όλο αυτό το διάστημα έχει προσφέρει τις υπηρεσίες της σε περισσότερα από 500 άτομα με αναπηρία ενώ έχει συνεργαστεί με φορείς όπως την ΕΛΕΠΑΠ, το ψυχιατρικό τμήμα του 424 Στρατιωτικού Νοσοκομείου και το Κέντρο Αποθεραπείας και Αποκατάστασης Παιδιών με Αναπηρία Θεσσαλονίκης, μετρώντας περισσότερες από 1.500 ώρες σε συλλόγους ΑμεΑ.
Και ενώ στην αρχή μπορεί να ήταν μόνο δύο άτομα, σήμερα η Therapy Dogs έχει μεγαλώσει κατά πολύ με κτηνίατρο, ψυχολόγο ακόμη και νευρολόγο να την πλαισιώνει. Πλέον οι δυο ιδρύτριες της ομάδας έχουν λάβει μια σειρά από διαπιστεύσεις και διπλώματα που τους επιτρέπουν να παρέχουν τη συγκεκριμένη θεραπεία επίσημα. Μέλη της ομάδας είναι και τα τέσσερα σκυλιά, ο Σπίθας, η Λάση, ο Max και ο Φοίβος, τα οποία έχουν εκπαιδευτεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να παρέχουν τις συγκεκριμένες υπηρεσίες σε ΑμεΑ. Υπάρχουν άλλα δύο που βρίσκονται υπό εκπαίδευση. Είχαν προσπαθήσει να εκπαιδεύσουν και γάτες, ωστόσο δεν τα κατάφεραν.
Τι περιλαμβάνει, όμως, αυτή η εκπαίδευση και ποια σκυλιά μπορούν να τα καταφέρουν; Σύμφωνα με την κ. Πασχάλη, το ζώο πρέπει να είναι ήρεμο και να του αρέσουν τα χάδια και οι αγκαλιές. «Μας ενδιαφέρει ο χαρακτήρας του σκύλου. Θέλουμε να το απολαμβάνει όλο αυτό, να διασκεδάζει. Τα εκπαιδεύουμε να είναι άφοβα και να μην έχουν άγχος. Είναι σημαντικό, ξέρεις, γιατί το ζώο αλληλεπιδρά και μεταδίδει ό,τι νιώθει στο άτομο που έχει απέναντί του».
Οι επισκέψεις στους χώρους γίνονται ανά 15 μέρες μεταξύ του διαστήματος Σεπτεμβρίου και Ιουνίου. Όπως εξηγεί η ίδια, πρόκειται για την Animal Assisted Therapy, μια πιστοποιημένη θεραπεία η οποία έχει μεγάλη διάρκεια με στόχους και μετρήσιμα αποτελέσματα, ενώ δεν έχει να κάνει με μια απλή Pet Therapy – μεμονωμένες δηλαδή επισκέψεις σε ιδρύματα.
Διαρκούν περίπου 20 λεπτά –από την εμπειρία τους έχουν καταλάβει πως αν μένουν παραπάνω τα άτομα κουράζονται– ωστόσο σχεδόν ποτέ δεν φεύγουν στην ώρα τους, προσθέτει γελώντας η ίδια. Σ’ αυτά τα λεπτά, τα άτομα μπορούν να κάνουν μαζί τους ό,τι θέλουν. Να τα χαϊδεύουν, να τα πάρουν αγκαλιά ή και ακόμη να κάνουν βόλτα μαζί τους. Τους μαθαίνουν, μάλιστα, μερικά σινιάλα στα οποία τα σκυλιά έχουν εκπαιδευτεί να αντιδρούν. «Αυτό τους προκαλεί μεγάλη χαρά».
Τα πιο πολλά ζώα είναι πρώην αδέσποτα. Το πιο γνωστό από αυτά είναι ο Σπίθας, τον οποίο βρήκε η Τέρψη στις 21/6/2012 –θυμάται ακριβώς την ημερομηνία– μαζί με την αδερφή του, με τον ομφάλιο λώρο. Η μητέρα τους, αδέσποτη, είχε πεθάνει κατά τη διάρκειά της γέννας. Σήμερα ζει στο σπίτι της μαζί με τα άλλα δυο σκυλιά της, ενώ την αδερφή του υιοθέτησε μια φίλη της.
«Τους σκύλους δεν τους ενδιαφέρει πώς είσαι. Δεν τους νοιάζει αν μιλάς και με ποιο τρόπο» εξηγεί η κ. Πασχάλη. Όλο αυτό το διάστημα έχει δει εξέλιξη. «Υπάρχουν παιδιά που κάνουν τρομερή προσπάθεια να μιλήσουν και να πουν “Σπίθα σ’ αγαπώ”. Να τα χαϊδέψουν παρόλο που έχουν κινητικά προβλήματα. Να φανταστείς μερικά από αυτά δεν είχαν δει ποτέ στη ζωή τους σκύλο. Δεν ήξεραν τι είναι».
Η ίδια, όμως, θυμάται χαρακτηριστικά δύο περιπτώσεις. «Υπήρχε ένα παιδί στο φάσμα του αυτισμού που είχε πολλές και μεγάλες φοβίες. Φοβόταν ακόμη και τα πουλιά που πετούσαν στον αέρα. Στην αρχή χάιδευε το σκυλί μέσα από το τζάμι. Τώρα, όμως, μπορεί να το αγγίξει κανονικά».
Δεν πρόκειται, όμως, να ξεχάσει την ιστορία μιας γυναίκας η οποία έπασχε από σχιζοφρένεια. Ήταν βράδυ όταν την κάλεσαν από την κλινική. Της είπαν πως είχε πάθει κρίση και το μόνο που φώναζε ήταν πως ήθελε να δει τον Σπίθα. Όταν πήγαν εκεί, τον αντίκρισε και τον πήρε αγκαλιά, ηρέμησε.
Αυτή ήταν μία από τις πολύ έντονες στιγμές που έχει ζήσει όλα αυτά τα χρόνια. Άλλες χαρούμενες και άλλες γεμάτες απογοήτευση με παιδιά που μπορεί να τα ξεχάσουν όλα, ακόμη και 15 μέρες μετά την επίσκεψη, εξαιτίας εγκεφαλικής παράλυσης. «Χρειάζεται μεγάλη υπομονή, επιμονή και γνώση. Όσοι έχουμε ζήσει ή συνεργαστεί με άτομα με αναπηρία, γνωρίζουμε πως χωρίς αυτά δεν πάμε μπροστά».
Αυτό τον Σεπτέμβρη συμπληρώνουν τα επτά χρόνια δράσης. Τι είναι αυτό που την κάνει να συνεχίζει και μάλιστα εθελοντικά; «Είναι αυτή η χαρά που νιώθω όταν φεύγω από έναν χώρο. Αξιολογείς διαφορετικά τα πράγματα. Ποια έχουν σημασία και ποια όχι. Μου δίνει δύναμη να συνεχίσω. Αισθάνομαι βασιλιάς και ας μην ξέρω πώς είναι».
lifo.gr
