Οι απαντήσεις σε όλες τις ερωτήσεις για τις μάσκες και την προστασία τους από τον κορονοϊό. Τι ισχύει για τις χειρουργικές και τις υφασμάτινες.
Μέχρι στιγμής, ωστόσο, οι Αρχές και οι αρμόδιοι φορείς χωρών έχουν δώσει πλήθος διαφορετικών -ακόμη και αντικρουόμενων- οδηγιών για τις μάσκες, ιδίως σε ό,τι αφορά τη χρήση τους από υγιή άτομα.
Σύμφωνα με το Bloomberg, οι Αρχές της Κίνας, του Χονγκ Κονγκ και της Ταϊβάν συστήνουν τη χρήση μάσκας για τον κορoνοϊό σε μέρη όπου υπάρχει συνωστισμός, όπως τα λεωφορεία ή το μετρό. Παρά ταύτα, οι ειδικοί του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και των ΗΠΑ ισχυρίζονται ότι δεν είναι αναγκαία η χρήση μάσκας στην παραπάνω περίπτωση.
Το Bloomberg απαντά στις βασικές ερωτήσεις που τίθενται για τον κορoνοϊό και τις μάσκες:
1. Γιατί δίνονται διαφορετικές οδηγίες για τις μάσκες;
Η χρήση προστατευτικών μασκών είναι μια συμπεριφορά πιο εδραιωμένη στις χώρες της ανατολικής Ασίας. Ξεκίνησε κατά την επιδημία του ιού SARS -«ξαδέλφου» του νέου κορωνοϊού SARS CoV 2- την περίοδο 2002-2003. Επιπλέον, δεν υπάρχει γενική συναίνεση σε ό,τι αφορά τη σημασία χρήση μάσκας στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. Κάποιες μικρές μελέτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η ευρεία χρήση μασκών από το κοινό θα μπορούσε να περιορίσει τη μετάδοση στις εξάρσεις της γρίπης και του SARS που, όπως ο νέος κορoνοϊός, είναι αναπνευστικές νόσοι. Παρά ταύτα, τα συγκεκριμένα στοιχεία δεν λογίζονται ως αδιάσειστα.
2. Γιατί να μη φορά μάσκα κάποιος ώστε να είναι ασφαλής;
Κάποιοι ειδικοί προτείνουν ότι πρέπει να χρησιμοποιούνται μάσκες. Η θέση αυτή ενισχύθηκε ύστερα από τις πρόσφατες αποκαλύψεις που δείχνουν ότι ένα μεγάλο ποσοστό φορέων του νέου κορoνοϊού είναι ασυμπτωματικοί, με συνέπεια να κυκλοφορούν (να κάνουν ψώνια κ.λπ). Αλλοι υποστηρίζουν ότι η αγορά μασκών είναι ανεύθυνη συμπεριφορά λόγω των ελλείψεων που προκαλούνται, με συνέπεια να εκτίθεται σε κίνδυνο το υγειονομικό προσωπικό. Οι ίδιοι τονίζουν ότι η διασφάλιση τουυγειονομικού προσωπικού με μάσκες και άλλα μέσα προστασίας είναι προς το γενικό καλό. Διότι αν νοσήσουν γιατροί και νοσηλευτές δεν θα μπορούν να φροντίζουν ασθενείς.
3. Σε ποια περίπτωση πρέπει ένας πολίτης (όχι υγειονομικός) πρέπει να φορά μάσκα;
Αν βήχει ή φταρνίζεται. Ο βήχας είναι ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα του κορoνοϊού και της Covid-19. Ενας φορέας μπορεί να μεταδώσει τον κορoνοϊό με τα σταγονίδια που «απελευθερώνει» όταν βήχει, φταρνίζεται ή και όταν μιλά. Αυτά τα σταγονίδια είναι αρκετά βαριά ώστε να πέφτουν αμέσως στο έδαφος ή σε κοντινές επιφάνειες. Η επιμόλυνση συμβαίνει όταν αυτά τα σταγονίδια φτάνουν στο στόμα, τη μύτη ή τα μάτια, είτε απευθείας (από βήχα, φτάρνισμα, ομιλία ενός φορέα) είτε έμμεσα -δηλαδή από ένα χέρι που έχει πιάσει μολυσμένη επιφάνεια και στη συνέχεια αγγίζει το πρόσωπο. Ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με κορoνοϊό καθώς και οι συγγενείς τους ή όσοι τους φροντίζουν πρέπει να φορούν μάσκες όταν βρίσκονται στο ίδιο δωμάτιο.
4. Τι ισχύει για το υγειονομικό προσωπικό και τις μάσκες;
Τα ιατρικά πρωτοκόλλα προβλέπουν πως όσοι ασθενείς είναι ύποπτοι για κορoνοϊό θα πρέπει να απομονώνονται και να φορούν μάσκα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, σύμφωνα με το Bloomberg, χρησιμοποιούνται οι λεγόμενες χειρουργικές μάσκες. Αυτό συμβαίνει με σκοπό να προστατευτούν άλλοι άνθρωποι (υγειονομικό προσωπικό σε αυτή την περίπτωση) από τα σταγονίια. Μια ακόμα πιο ειδική μάσκα (αναπνευστήρας/respirator) πρέπει να φορούν και υγειονομικοί που έρχονται σε επαφή με άτομα που είναι θετικά σε κορoνοϊό ή ύποπτα για κορoνοϊό. Αυτή η μάσκα προσφέρει επαρκή προστασία στον χρήστη της.
5. Σε τι διαφέρουν οι μάσκες τύπου αναπνευστήρα (respirators);
Οι συγκεκριμένες μάσκες έρχονται σε διαφορετικά μεγέθη ώστε να ταιριάζουν στο πρόσωπο του χρήστη και να «κλείνουν» σφιχτά. Με αυτόν τον τρόπο εφαρμογής, ο χρήστης αναπνέει μόνο μέσα από τη μάσκα και το προστατευτικό φίλτρο και όχι από τα κενά της μάσκας στα πλάγια, όπως συμβαίνει στις κοινές χειρουργικές ή και τις υφασμάτινες μάσκες. Γι’ αυτόν τον λόγο, ωστόσο, είναι οι λιγότερο άνετες μάσκες για πολύωρη χρήση (δυσκολία στην αναπνοή, πίεση στο πρόσωπο, αυξημένη θερμοκρασία στην περιοχή κ.λπ). Οι μάσκες αυτού του τύπου είναι σχεδιασμένες ώστε να «μπλοκάρουν» τόσο τα σταγονίδια από το αναπνευστικό όσο και τα αιωρούμενα (αεροζόλ) σωματίδια. Να σημειωθεί ότι o κορoνοϊός δεν μεταδίδεται με τον αέρα. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο σε συγκεκριμένες ιατρικές πράξεις, όπως η τραχειοτομή.
6. Τι κάνουν οι επαγγελματίες υγείας όταν υπάρχουν ελλείψεις μασκών;
Προ ημερών το αμερικανικό CDC (Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων) εξέδωσε έναν οδηγό, αναφορικά με το πώς εξασφαλίζονται αποθέματα και το τι πρέπει να κάνουν όταν υπάρχουν ελλείψεις. Τα μέτρα -που δεν ακολουθούν τις συνήθεις, ασφαλείς πρακτικές- προβλέπουν χρήση των respirators για μεγαλύτερο χρόνο από τον προβλεπόμενο ή και χρήση της ίδιας μάσκας κατά τη φροντίδα αρκετών ασθενών (κανονικά πρέπει να αλλάζονται μετά από κάθε «επίσκεψη» σε ασθενή). Το CDC επισήμανε ότι μπορεί να χρειαστεί η περιορισμένη επαναχρησιμοποίηση ειδικών μασκών, καλώντας άπαντες να είναι προσεκτικοί. Η ύστατη λύση, σύμφωνα με το CDC, είναι η χρήση ιδιοκατασκευών, δηλαδή οι υφασμάτινες μάσκες που έχουν δημιουργηθεί από τους πολίτες. Λόγω των ελλείψεων, αρκετά νοσοκομεία έχουν ήδη υιοθετήσει αυτή την επιλογή.
7. Υπάρχουν μειονεκτήματα στη χρήση μάσκας;
Ειδικοί έχουν προειδοποιήσει ότι το κοινό δεν είναι εκπαιδευμένο στη χρήση μάσκας. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν μάθει να μην αγγίζουν το πρόσωπό τους. Ο ΠΟΥ έχει διαμηνύσει ότι όσοι σχεδιάζουν να φορούν μάσκα πρέπει να ακολουθούν αυτές τις ζωτικής σημασίας οδηγίες:
- φορέστε τη μάσκα με καθαρά χέρια
- αλλάξτε την όταν γίνει υγρή
- αφαιρέστε τη χωρίς να αγγίζετε τη μάσκα, αλλά τους ιμάντες που «πιάνουν» στα αυτιά
- πλύντε αμέσως τα χέρια σας μετά την αφαίρεση της μάσκας
- απορρίψτε τη μάσκα σύμφωνα με τις οδηγίες στα σκουπίδια
- μην επαναχρησιμοποιείτε μάσκες μιας χρήσης
Plus: Τι ισχύει για τις χειρουργικές μάσκες; Προστατεύουν από τον κορονοϊό;
Η λεπτή χειρουργική μάσκα, που προορίζεται για τους χειρουργούς, αφού εμποδίζει παθογόνους παράγοντες να εισέλθουν σε μύτη και στόμα, όταν αυτοί είναι στο χειρουργείο. Δεν είναι ασυνήθιστο να βλέπουμε ανθρώπους να φορούν χειρουργικές μάσκες στο δρόμο, για να προστατευθούν από τους παθογόνους παράγοντες και την ατμοσφαιρική ρύπανση. Αλλά αυτές οι μάσκες δεν βοηθούν πολύ ενάντια σε κάποιον ιό, λέει ο δρ. William Schaffner, ειδικός σε λοιμώδη νοσήματα στο Πανεπιστήμιο Vanderbilt στο Τενεσί των ΗΠΑ. «Δεν έχουν σχεδιαστεί για να εμποδίζουν τα ιικά σωματίδια και δεν προσαρμόζονται τόσο στενά γύρω από την μύτη και τα μάγουλα, όσο οι μάσκες τύπου αναπνευστήρα (respirators). Μπορεί να είναι κάπως χρήσιμη μια απλή χειρουργική μάσκα ενάντια στον κορονοϊό; Ναι, αλλά το αποτέλεσμα είναι μάλλον μια μέτρια προστασία». Η καλύτερη προστασία είναι, σε κάθε περίπτωση, να αποφεύγουμε τις μετακινήσεις και να μένουμε στο σπίτι.
Τι ισχύει για τις υφασμάτινες μάσκες
Έρευνα του 2015, που δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό BMJ Open προειδοποίησε για τους κινδύνους που εγκυμονεί η χρήση μάσκας από ύφασμα, σε σύγκριση με αυτήν της μίας χρήσης. «Η κατακράτηση υγρασίας σε συνάρτηση με τον κακό αερισμό αυξάνουν τον κίνδυνο μόλυνσης» μεταξύ των εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, κατέληξε η μελέτη.
Γι′ αυτό τα άτομα που χρησιμοποιούν τις προσωπικές υφασμάτινες μάσκες πρέπει ιδανικά να τις πλένουν μετά από κάθε χρήση ή πάρα πολύ συχνά.
Αν όμως απλά καλύπτουμε το πρόσωπό μας με κάποιο φουλάρι ή άλλη αυτοσχέδια μάσκα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η προστασία μας θα είναι οριακά αποτελεσματική στην πρόληψη της εξάπλωσης μιας μολυσματικής νόσου, σε σύγκριση με μια χειρουργική μάσκα ή μια μάσκα N95.
Μια μελέτη του 2013 σχετικά με την αποτελεσματικότητα της μάσκας έδειξε ότι οι απλές χειρουργικές μάσκες ήταν τρεις φορές πιο αποτελεσματικές στην πρόληψη της εξάπλωσης της γρίπης από αυτές που κατασκευάστηκαν από το ίδιο ύφασμα που φτιάχνονται τα T-shirt.
«Μια αυτοσχέδια μάσκα θα πρέπει να θεωρείται ως η έσχατη λύση για την πρόληψη της μετάδοσης σταγονιδίων από μολυσμένα άτομα, αλλά σίγουρα είναι καλύτερο από το να αφήνουμε ακάλυπτο το πρόσωπό μας», κατέληξε η μελέτη.
nou-pou
