Ο αριθμός των ανθρώπων με άνοια σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας πρόκειται να τριπλασιαστεί έως το 2050 φτάνοντας στα 152 εκατομμύρια από 50 που είναι σήμερα. Στην Ελλάδα από το 2000 σημειώνεται σημαντική αύξηση στα περιστατικά με νόσο Alzheimer και άλλων τύπων άνοιας, σύμφωνα με το προφίλ υγείας της χώρας για το 2017.
Αν με αφορμή την 21 Σεπτεμβρίου, την Παγκόσμια Ημέρα για τη Νόσο Alzheimer αναλογιστούμε “τι αισθάνεται ένας άνθρωπος που αρχίζει να χάνει τη μνήμη του;”, μία απάντηση μπορεί να δώσει η αφήγηση μια γυναίκας που δεν ζει πια και η οποία παρακολούθησε το πρόγραμμα του Κέντρου Ημερήσιας Απασχόλησης Ατόμων με Διαταραχές Μνήμης το οποίο είναι το μοναδικό στην Ελλάδα και λειτουργεί στο πλαίσιο δημόσιου νοσοκομείου (Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης).
«Η μνήμη είναι σαν ένα δωμάτιο γεμάτο με πράγματα που μας είναι γνωστά, αγαπημένα και οικεία. Μας βοηθάει να αυτοπροσδιοριζόμαστε. Μας δίνει ερεθίσματα για να αισθανόμαστε, να δοκιμάζουμε πολλές αποχρώσεις συναισθημάτων. Είναι πλημμυρισμένη με αναμνήσεις γεγονότων, προσώπων, εικόνων, μυρωδιών, ήχων, μουσικών, χρωμάτων. Είναι φύλακας αναμνήσεων γλυκών, ερωτικών, σπαρακτικών. Φυλάει τον χάρτη της πορείας μας στη ζωή. Έχει τα κλειδιά της γνώσης, της γλώσσας, της γραφής. Έχει τα συστατικά της δομής μας. Ορίζει τα σύνορα του μικρού σύμπαντος που καθορίζει το εγώ μας και την ταυτότητά μας.
Τι γίνεται όμως όταν αυτό το δωμάτιο αρχίζει να μισοκλείνει την πόρτα του μέχρι που αυτή η πόρτα ασφαλίζει ερμητικά; Φόβος, ανασφάλεια, θλίψη, σύγχυση κατακλύζει την ψυχή μας. Όλα γίνονται ένα, απόμακρα, άγνωστα. Οι ήχοι σωπαίνουν, οι αναμνήσεις γίνονται αχνές. Τα πρόσωπα ξεθωριάζουν, τα συναισθήματα αμβλύνονται, οι αποχρώσεις τους χάνονται, οι σκέψεις περιπλέκονται, ο λόγος φτωχαίνει, οι φράσεις διακόπτονται μένουν μετέωρες, οι κινήσεις χάνουν την πλαστικότητα τους. Απώλεια. Με χάνω. Χάνω τον εαυτό μου. Εξοστρακισμένος από το σύμπαν μου. Δεν με ορίζω πια. Τα νήματα που με δένουν με τη ζωή μπερδεύονται. Κάποιοι άλλοι πρέπει τώρα να τα απλώνουν και να τα οδηγούν. Να γίνουν θεματοφύλακες της ανθρώπινης αξιοπρέπειάς μου. Μ’ αγαπούσαν; Τους αγαπούσα; Ακόμα νιώθω κάτι οικείο να αναδεύεται μέσα μου στην όψη τους. Αιωρούμαι σε ένα σύμπαν σκοτεινό που με τρομάζει. Καμιά φορά νομίζω πως μισανοίγει ανεπαίσθητα το δωμάτιο της μνήμης και για μια ελάχιστη στιγμή όλα ξαναπαίρνουν την παλιά τους μορφή και ξαφνικά φωτίζει κάτι μέσα μου τόσο φευγαλέα, τόσο σύντομα και μετά σιωπή…».
Το Κέντρο Ημερήσιας Απασχόλησης Ατόμων με Διαταραχές Μνήμης λειτουργεί από το 2002, στην οδό Καρολή – Δημητρίου 1 (πρώην Διοικητηρίου), παρέχοντας υπηρεσίες σε ανθρώπους που βρίσκονται στα πρώτα στάδια ή σε ενδιάμεσο στάδιο της νόσου Alzheimer, μπορούν να επικοινωνήσουν έστω και στοιχειωδώς, αυτοεξυπηρετούνται και δεν είναι επιθετικοί. Επίσης, παρέχει υποστήριξη στα κοντινά τους πρόσωπα (συγγενείς και φροντιστές). Πρόκειται για ένα Κέντρο που σχεδιάστηκε ειδικά για αυτό τον σκοπό από άποψη λειτουργικότητας.
«Μοιάζει με σπίτι και όχι με ιδρυματική δομή. Μπορεί να δεχτεί 12 άτομα που έρχονται στις 8.30 το πρωί και φεύγουν στις 13.30 και από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα έχουν εξυπηρετηθεί 300. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 4 κενές θέσεις. Στη διάρκεια της παραμονής τους στο Κέντρο μαγειρεύουν το φαγητό που καταναλώνουν, πράγμα που τους κάνει να αισθάνονται δημιουργικοί, παρακολουθούν πρόγραμμα εικαστικής ψυχοθεραπείας που τους βοηθάει να εκφραστούν και να ασχολούνται με παιχνίδια μνήμης που είναι προσαρμοσμένα στις δυνατότητές τους. Κύρια επιδίωξη του Κέντρου Ημερήσιας Απασχόλησης είναι να εξασφαλιστεί μια καλύτερη ποιότητα ζωής στους ασθενείς που φιλοξενεί. Οι παρεχόμενες υπηρεσίες και παρεμβάσεις στοχεύουν στην κινητοποίηση των ασθενών, την αξιοποίηση των υπαρχόντων ικανοτήτων και της λειτουργικότητας τους, η καλλιέργεια και η ενίσχυση των νοητικών τους λειτουργιών. Η ανάδειξη και η προαγωγή των υπαρχόντων δεξιοτήτων και η αναζωπύρωση των επιθυμιών και των θελήσεων του ασθενή θεωρείται “γραμμή άμυνας” απέναντι στην ασθένεια. Προσφέρεται επιπλέον η δυνατότητα στους συγγενείς των ασθενών να δέχονται συμβουλές και καθοδήγηση για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της νόσου καθώς και την αποδέσμευση τους από την καθημερινή φροντίδα», ανέφερε στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η επιστημονικά υπεύθυνη του Κέντρου, ψυχολόγος, Αρετή Αγγέλου.
Η επιλογή των ατόμων για την πλήρωση των κενών θέσεων που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στο Κέντρο γίνεται από τους ασθενείς που επισκέπτονται στο Ιατρείο Μνήμης του ΨΝΘ ή και άλλου νοσοκομείου. Οι ασθενείς αξιολογούνται και ανάλογα με την κατάστασή τους τους προτείνεται εφόσον το επιθυμούν να απευθυνθούν στο Κέντρο.
(ΑΠΕ-ΜΠΕ)
