Είναι εκείνη που θα μας στιγματίσει θετικά ή αρνητικά και ανάλογα θα πράττουμε στη συνέχεια…
«Αυτό βέβαια, δεν σημαίνει πως αν πληγωθούμε δεν θα κάνουμε ξανά παρέες και φιλίες! Σημαίνει όμως πως στην ηλιακή αυτή περίοδο, θα γευτούμε πολλά συναισθήματα, άλλα πιο ευχάριστα, άλλα πιο δυσάρεστα που θα «γράψουν» μέσα μας».
Τι είναι φιλία;
Φιλία είναι η σχέση μεταξύ δυο ατόμων με βασικό χαρακτηριστικό το μοίρασμα συναισθημάτων, όπως αμοιβαία αποδοχή, επιθυμία για συναναστροφή, οικειότητα, εμπιστοσύνη, ψυχολογική (και υλική) υποστήριξη, αλληλεξάρτηση, διαχρονικότητα. Δεν υπάρχει χώρος για κοινωνική σκοπιμότητα, συγγένεια ή σεξουαλική έλξη.
Πιο απλά, στη φιλία «αφήνομαι», εμπιστεύομαι, δεν ντρέπομαι, ούτε και φοβάμαι την κριτική, δεν ανταγωνίζομαι, αντίθετα στηρίζω και στηρίζομαι, χωρίς ανταλλάγματα, με ανιδιοτέλεια, ενδιαφέρον, αυθεντικότητα, ειλικρίνεια, παρουσία-όχι απαραίτητα φυσική, αμοιβαιότητα, αποδοχή, προσφορά χωρίς υποχρέωση, με αγάπη…
Εφηβική φιλία
- Αίσθηση του «ανήκειν»: Ως έφηβη (και έφηβος αντίστοιχα), δημιουργείς σχέσεις με συνομηλίκους αισθανόμενη ότι θέλεις να «ανήκεις» στο σύνολο, σε μία ομάδα που σου δίνει μία αίσθηση ασφάλειας, αισθάνεσαι την αποδοχή και την αλληλοεκτίμηση. Μία ομάδα όπου στην αγκαλιά της θα νιώσεις μια γλυκιά ζεστασιά, στήριξη, αλληλεγγύη και ψυχική ευεξία.
- Επιλογή φίλων: Το πώς επιλέγεις την φιλική αυτή ομάδα, εξαρτάται από τα κοινά χαρακτηριστικά, δηλαδή από κοινά ενδιαφέροντα, απόψεις, κοινό τρόπο αντιμετώπισης καταστάσεων. Βέβαια, δεν θα παραξενευτούμε αν δούμε να υπάρχει έντονη διαφορετικότητα σε κάποιες φιλικές ομάδες, εφόσον μπορεί για παράδειγμα, ένα κορίτσι που είναι πιο κλειστό να κάνει παρέα με άλλα κορίτσια που είναι περισσότερο δυναμικά, εξωστρεφή και ηγετικά. Ας μην ξεχνάμε πως τα ετερώνυμα έλκονται όπως μάθαμε και στη φυσική και πως οι σχέσεις πολλές φορές λειτουργούν συμπληρωματικά…
- Το συναισθηματικό μοίρασμα: Το χαρακτηριστικό της φιλίας είναι το μοίρασμα. Μοιράζεσαι τις ανησυχίες σου, τις ανάγκες σου, τη χαρά και τη λύπη σου, τους προβληματισμούς σου, αναπτύσσεις την εμπιστοσύνη… Αρχίζεις και «ανοίγεις» τον συναισθηματικό σου κόσμο, βοηθώντας τον να εξελιχθεί μέσα από τις ομοιότητες, την διαφορετικότητα και την αποδοχή. Ωριμάζεις συναισθηματικά και γνωστικά…
- Πειραματισμός στις διαπροσωπικές σχέσεις: Πειραματίζεσαι με διάφορες συμπεριφορές, δοκιμάζοντας… Βλέπεις ποιες είναι περισσότερο αποδεκτές και τις υιοθετείς, αντιλαμβάνεσαι άλλες που σε απομακρύνουν από τους συνομηλίκους, μαθαίνεις τον εαυτό σου, δοκιμάζεις τα όριά σου μέχρι που φτάνουν…
- Ενίσχυση της αυτοεικόνας: Όσο νιώθεις την αποδοχή από τους φίλους σου, τόσο πιο καλά νιώθεις με τον εαυτό σου και αυξάνεις την αυτοεκτίμησή σου. Γι αυτό και μετράει τόσο η γνώμη τους και ακολουθείς την ομάδα! Αν οι φίλοι σου σε αποδοκιμάσουν ή σε απορρίψουν, η αυτοεκτίμησή σου δέχεται καίριο πλήγμα και τραυματίζεται.
- Ανεξαρτησία: Πρωταγωνιστές στη ζωή σου τώρα πια δεν είναι οι γονείς αλλά οι φίλοι σου. Περνάς μέσα από μία φάση γονεϊκής αμφισβήτησης και απομυθοποίησης, στην προσπάθειά σου να διαχωρίσεις τον εαυτό σου από τους γονείς και να φτιάξεις την δική σου ταυτότητα. Μεγαλώνεις και δοκιμάζεις μέχρι που μπορείς να φτάσεις… Οι φίλοι σου δίνουν αυτή την αίσθηση ανεξαρτησίας, αρχίζεις και νιώθεις τη δύναμή της, μόνο που δεν μπορείς ακόμα να την διαχειριστείς και έτσι από τη μία νιώθεις μεγάλη και δυνατή, βιάζεσαι να αποκτήσεις πολλές «ενήλικες» εμπειρίες, από την άλλη όμως, ώρες ώρες είσαι σαν χαμένο κουταβάκι…
- Πηγή στήριξης: Οι φίλοι είναι μία από τις μεγαλύτερες πηγές στήριξης. Είναι τα άτομα που βρίσκονται δίπλα σου όχι μόνο στις καλές και ευχάριστες στιγμές, ούτε μόνο στις δυσάρεστες. Δεν είναι τέλειοι, όπως δεν είσαι και εσύ άλλωστε. Ούτε και είναι πάντα στην διάθεσή σου, όποτε εσύ θέλεις. Άλλο το «σε έχω ανάγκη» και άλλο «τώρα θέλω να…»
- Φροντίδα: Η φιλία για να επιζήσει, χρειάζεται φροντίδα όπως και κάθε άλλη σχέση. Χρειάζεται να την ποτίζεις, να την λιπαίνεις, να της παρέχεις φρέσκο και καθαρό αέρα για να αναπνέει, διαφορετικά θα μαραζώσει και θα πεθάνει.
- Αστάθεια: Μπορεί να αλλάξεις φιλίες στα εφηβικά σου χρόνια, καθώς μεγαλώνοντας αρχίζουν και εμπλέκονται και οι πρώτες ερωτικές αναζητήσεις, όπου δύο φίλες μπορεί να θέλετε τον ίδιο σύντροφο, κλπ. Επίσης, η φιλία ανάμεσα σε αγόρι και κορίτσι μπορεί να χαθεί, καθώς και εκεί μπορεί να τρυπώσουν ερωτικά σκιρτήματα… Μην ανησυχείς, δεν είναι η συντέλεια του κόσμου, είναι ανθρώπινες καταστάσεις που κάποια στιγμή θα αντιμετώπιζες…
- Ο καθρέφτης σου: Στην κολλητή σου είναι σαν να βλέπεις τον εαυτό σου πολλές φορές, όσο διαφορετικές και αν είστε.
- Μελαγχολία της εφηβείας: Αναγνωρίζεις πως η εφηβική μελαγχολία που υπάρχει σε αυτή τη περίοδο στη ζωή σου και που πολλές φορές παίρνει καλλιτεχνική έκφραση, υπάρχει και σε άλλους. Η παρέα και το μοίρασμα, μέσα από τη συντροφικότητα, σε βοηθούν να δεις ότι και οι φίλοι σου γενικότερα βιώνουν παρόμοια συναισθήματα, σκέφτονται και πράττουν όπως και εσύ. Έτσι, μπορείς να κατανοήσεις καλύτερα τα πιο γκρίζα συναισθήματα ή την δραματοποίηση της ηλικίας και να εξηγήσεις πιο εύκολα τα άγχη και τις πιθανές φοβίες σου. Δεν είσαι μόνη, υπάρχουν κι άλλοι σαν εσένα.
Κλείνοντας, κράτησε στο μυαλό σου πως οι φίλοι είναι μία σταθερά στη ζωή σου. Σε αποδέχονται όπως είσαι, δεν προσπαθούν να σε αλλάξουν, ενδιαφέρονται για εσένα, για το αν είσαι καλά, για το πώς περνάς, χωρίς να σημαίνει απαραίτητα πως «πρέπει να κάνουν κάτι», εκφράζουν την άποψή τους χωρίς να συγκρουστείτε αλλά και να συγκρουστείτε ακόμα, δεν σημαίνει πως χαλάει η σχέση αυτή.
«Η φιλία είναι πιο δύσκολη και πιο παράξενη από την αγάπη. Γι αυτό, πρέπει να την προστατεύετε και να την φυλάτε», Αlberto Moravia.
Μαρίνα Μόσχα, ψυχολόγο, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας
