Εδώ και 93 χρόνια αυτό το ντέρμπι ιντριγκάρει μια ολόκληρη πόλη. Εστω κι αν η κεντρική σκηνή της αντιπαράθεσης είναι, πια, τα social media, αποκλείεται να περπατήσεις στους δρόμους της Θεσσαλονίκης και να μην ακούσεις ότι την Κυριακή παίζουν… τα «σκουλήκια» με το «κοτόπουλο»
Πειράγματα, μεγάλα λόγια, αναλύσεις, προβλέψεις (με γερές δόσεις ευσεβών πόθων), δηλητηριώδη σχόλια, καυγάδες, ανέκδοτα για τους «απέναντι», απίθανα σκηνικά (που μοιάζουν με ανέκδοτο, αλλά δεν είναι). Οποιος δεν έχει ζήσει τη Θεσσαλονίκη παραμονές του… πολιούχου ντέρμπι της, δύσκολα μπορεί να κατανοήσει τι πα’ να πει Αρης – ΠΑΟΚ (ή ΠΑΟΚ – Αρης).
Είναι τόσο διαφορετικό από το Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός, όσο και η απρόσωπη πρωτεύουσα από την «ανθρώπινη» Σαλονίκη, όπου «όλοι γνωρίζονται με όλους». Οπου κι αν κοντοσταθείς, όποια τοπική ραδιοφωνική συχνότητα κι αν πιάσεις, θα ακούσεις να συζητούν για το ματς που εδώ και 93 χρόνια ιντριγκάρει μια ολόκληρη πόλη. Εστω κι αν η κεντρική σκηνή της αντιπαράθεσης δεν είναι, πια, οι δημόσιοι χώροι, αλλά τα social media, αποκλείεται να περπατήσεις στους δρόμους και να μην πάρεις είδηση ότι την Κυριακή παίζουν τα «σκουλήκια» με το «κοτόπουλο».
«Σκουλήκια» είναι οι Αρειανοί. Σύμφωνα με την κρατούσα άποψη, το παρατσούκλι αυτό τους το κόλλησε -το 1967- ένας δημοσιογράφος των «Αθλητικών Νέων». Επειτα από μία νίκη (3-2) του Αρη επί του ΠΑΟΚ στην Τούμπα έγραψε ότι «ο Αρης έφαγε το πτώμα του ΠΑΟΚ σαν σκουλήκι». Σιγά μην το άφηναν, οι ΠΑΟΚτσήδες, να… πέσει κάτω. «Κοτόπουλο» αποκαλούν οι οπαδοί του Αρη τον ΠΑΟΚ, διακωμωδώντας το έμβλημά του, τον δικέφαλο αετό. Υπάρχουν και πολλοί άλλοι χαρακτηρισμοί, λιγότερο κομψοί.
Μόνο δυο φορές στη σύγχρονη ιστορία τους αναμετρήθηκαν για κάποιο ποδοσφαιρικό τρόπαιο (το Κύπελλο Ελλάδας). Το 1970 το κατέκτησε ο Αρης – ήταν ο τελευταίος του τίτλος μέχρι σήμερα. Το 2003, ο ΠΑΟΚ. Κι όμως, όλες οι συναντήσεις τους «μυρίζουν μπαρούτι», σε όποια βαθμολογική, αγωνιστική, οικονομική, ή διοικητική κατάσταση κι αν βρίσκονται οι δυο σύλλογοι. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας των ’50s τα πράγματα ήταν χαλαρά, οι παρεκτροπές ελάχιστες. Τότε, όμως, δυο γεγονότα φούντωσαν την υποβόσκουσα έχθρα. Το 1955 ο εμβληματικός τερματοφύλακας του Αρη, Κώστας Βελλιάδης, ζήτησε την «ελευθέρας» του. Του την έδωσαν. Δεν το περίμεναν, ότι θα πήγαινε στον μεγάλο αντίπαλο. Ενα χρόνο αργότερα, ένας παίκτης – θρύλος του προπολεμικού Αρη (που είχε κατακτήσει τρία Πρωταθλήματα) ανέλαβε προπονητής του ΠΑΟΚ. Ηταν ο Κλεάνθης Βικελίδης, που το 2004 έδωσε το όνομά του στο άλλοτε γήπεδο «Χαριλάου».
Αυτές ήταν, απλώς, οι αφορμές. Οι ρίζες της αντιπαλότητας είναι πιο παλιές και βαθιές. Ο Αρης των αστών εκείνης της εποχής (ιδρύθηκε το 1914) μετρούσε, ήδη, 11 χρόνια ζωής όταν ο ΠΑΟΚ των προσφύγων διεκδίκησε το ρόλο του στα αθλητικά δρώμενα της πόλης. Πέρα από τις ταξικές, είχαν κι άλλες διαφορές. Η Αθλητική Ενωση Κωνσταντινουπολιτών Θεσσαλονίκης, από την οποία προέκυψε ο ΠΑΟΚ, φορούσε -κι αυτή- κίτρινα και μαύρα, τα χρώματα του Βυζαντίου. Το 1925 οι δυο σύλλογοι συμφώνησαν να παίξουν τη φανέλα τους σε ένα «φιλικό» ματς. Ο Αρης νίκησε 5-2 και κράτησε τα κιτρινόμαυρα. Ο ΠΑΟΚ, που ιδρύθηκε επισήμως ένα χρόνο αργότερα, επέλεξε το μαύρο του πένθους για τη μικρασιατική καταστροφή και το λευκό της αισιοδοξίας για την «επόμενη μέρα».
Αυτό το παιχνίδι αποτέλεσε, ουσιαστικά, την απαρχή της «αιώνιας» κόντρας. Λίγο πριν από την έναρξη της περιόδου 1927-1928 σημειώθηκαν, κιόλας, τα πρώτα επεισόδια· και μάλιστα σε αγώνα προετοιμασίας (Αρη – ΠΑΟΚ). Πολύ «ξύλο». Αλλά, καμία σχέση με όσα ακολούθησαν, τις επόμενες δεκαετίες, με αποκορύφωμα τα γεγονότα του Απριλίου του 2000 στην Τούμπα. Οχι μόνο στο ποδόσφαιρο, αλλά και (κυρίως) στο μπάσκετ. Μιλάμε για τη δεκαετία των ’80s και τις αρχές των ’90s. Με Γκάλη και Γιαννάκη από τη μία, Πρέλεβιτς και Φασούλα από την άλλη. Πάντως, το βιβλίο «Θεσσαλονίκη: η πόλη του μπάσκετ», περιγράφει φοβερή ένταση και στο πρώτο καταγεγραμμένο μπασκετικό ντέρμπι, το 1926 στο ανοικτό γήπεδο της ΧΑΝΘ, στο οποίο νίκησε ο ΠΑΟΚ με σκορ… 14-12.
Η ήττα από τον συγκεκριμένο αντίπαλο δεν είναι, ποτέ, ανεκτή. Τη σεζόν 1974-1975 ο ΠΑΟΚ δεν δίστασε να απολύσει τον Λες Σάνον, τον άγγλο τεχνικό ο οποίος κατέκτησε δύο Κύπελλα και εν πολλοίς έχτισε την ομάδα που πήρε το Πρωτάθλημα του 1976, επειδή έχασε (2-1) στο «Χαριλάου». Οχι μόνον τον Σάνον. Κι όχι μόνον ο ΠΑΟΚ. Αλλά, το highlight του μίσους των μεν για τους δε είναι ο αγώνας – μπαράζ του Βόλου, τον Μάιο του 1980, στον οποίο ο Αρης έχασε το πρώτο επαγγελματικό πρωτάθλημα. Οι οπαδοί του ΠΑΟΚ ήταν εκεί και σήκωσαν πανό υπέρ του Ολυμπιακού: «Ο Σύνδεσμος Φίλων ΠΑΟΚ “Θύρα 4” εύχεται στο σωματείο του Ολυμπιακού ολόψυχα κατάκτηση του Πρωταθλήματος»!
Στο «Big Fish» του Δεκεμβρίου 2006 ο Χρήστος Ζαμπούνης, φανατικός οπαδός του ΠΑΟΚ, μεταφέρει έναν «σπαρταριστό» διάλογο με πρωταγωνιστή τον Παντελή Καφέ. Οταν ο Καφές έπαιζε στον ΠΑΟΚ, κυκλοφορούσε στη Θεσσαλονίκη με ένα κίτρινο Fiat Punto. Μια μέρα, ένας ΠΑΟΚτσής τον πετυχαίνει σε γυράδικο της Τούμπας και του λέει το εξής αμίμητο: «Ρε συ, Παντελή, θες να μας τρελάνεις; Εμείς δεν βάζουμε μουστάρδα στα σάντουιτς, κι εσύ αγόρασες κίτρινο αμάξι;».
Είναι 100% πραγματική ιστορία. Αλλά, έχουν βγει και ανέκδοτα. Οπως αυτό: Ενας ΠΑΟΚτσής, που παρακολουθεί το ντέρμπι σε καφετέρια, απευθύνεται στους Θεούς του Ολύμπου για να βοηθήσουν την ομάδα του να νικήσει. «Σας ικετεύω, 11 Θεοί…», λέει φωναχτά. «Φιλαράκι, 12 είναι οι Θεοί», τον διορθώνει ο διπλανός του. «Ποιος τον γ@μ@ει τον Αρη;», του αποκρίνεται εκείνος.
Το Αρης – ΠΑΟΚ είναι ένα διεθνούς φήμης classico. Για το κυριακάτικο ντέρμπι έχουν διαπιστευθεί καμιά εικοσαριά ξένοι δημοσιογράφοι, από διάφορες χώρες. Μόνο που, έχει χάσει το «χρώμα» του. Ζηλεύεις, όταν ακούς παλιούς ΠΑΟΚτσήδες να σου διηγούνται πώς συγκεντρώνονταν στην Τούμπα, κι έπειτα περπατούσαν ώς το γήπεδο του Αρη (20-25 λεπτά δρόμος), με τις σημαίες, τα τραγούδια και τις «πλάκες» τους, για να χαρούν το μεγάλο ματς μαζί με τους «αλλόθρησκους» συμπολίτες τους. Αναπολείς εκείνο το ποδόσφαιρο, εκείνη την κοινωνία. Υστερα διαβάζεις ότι το Facebook του ιταλού διαιτητή, Ντανιέλε Ντοβέρι, που ήρθε να μας βάλει σε τάξη, έχει γεμίσει απειλητικά μηνύματα από «Ελληναράδες». Και πέφτεις σε κατάθλιψη.
Protagon
