Ο Απρίλης είναι ο κυριότερος μήνας της Άνοιξης και με τον ερχομό του όλη η φύση αλλάζει, οι μέρες μεγαλώνουν, η εξοχή πρασινίζει και τα λουλούδια είναι στα καλλίτερα τους. Γενικά σ’ αυτόν το μήνα όλα τα στοιχεία της φύσης κάνουν φανερό ότι πια ο χειμώνας τελείωσε και είμαστε κανονικά στην άνοιξη.
Με τον ερχομό της άνοιξης, ο άνθρωπος θέλοντας να συμμετάσχει σ’ αυτό το πανηγύρι της χαράς και της ευτυχίας, έπρεπε να επινοήσει κάτι, που θα έφερνε γέλιο, χαρά, και ευχαρίστηση μετά από την παγωνιά και το κλείσιμο του χειμώνα. Τι επινόησε λοιπόν; Το πρωταπριλιάτικο ψέμα, που έχει τις ρίζες του στον 15ο αιώνα και που τελικά επικράτησε τις μέρες μας και έχει γίνει πλέον έθιμο.
Το πρωταπριλιάτικο ψέμα ξεκίνησε αρχικά από την Γαλλία, στην οποία για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα η πρώτη του Απρίλη είχε καθιερωθεί ως πρωτοχρονιά. Έτσι ενώ όλη η άλλη Ευρώπη την πρωτοχρονιά την γιόρταζε την 1 Ιανουαρίου, οι Γάλλοι, ήταν οι μοναδικοί που ξεχώριζαν, και την γιόρταζαν την 1 Απρίλη.
Όταν το 1564 ο βασιλιάς Κάρολος θ’ αποφάσιζε να το αλλάξει, καθιερώνοντας ως πρώτη του έτους την 1 Ιανουαρίου, συνάντησε έντονες αντιδράσεις από ορισμένους ένθερμους οπαδούς του εθίμου, οι οποίοι επέμεναν σε πείσμα όλων των άλλων να γιορτάζουν σαν πρωτοχρονιά την Πρωταπριλιά. Οι άλλοι που δέχτηκαν την αλλαγή πείραζαν τους «παραδοσιακούς» με κάλπικα πρωτοχρονιάτικα δώρα και πιπεράτα ψέματα.
Αλλη εκδοχή είναι η εξής: Οι Γάλλοι πάλι ονόμαζαν το πρωταπριλιάτικο ψέμα «ψάρι του Απρίλη» και η εξήγηση είναι, ότι οι Κέλτες λόγω του καλού καιρού άρχιζαν το ψάρεμα την πρώτη Απριλίου. Όμως συχνά η φτωχή ψαριά διέψευδέ τις ικανότητες τους, και οι ψαράδες γύριζαν στα σπίτια τους μ’ άδεια τα χέρια, αλλά με την φαντασία να οργιάζει και να διηγούνται πολλά ψεύτικα συμβάντα κατά τις ημέρες που ψάρευαν.
Όποια εκδοχή κι αν πάρουμε ως επικρατέστερη εκείνο που έχει σημασία είναι ότι μέχρι τις ημέρες μας το πρωταπριλιάτικο αστείο έχει καθιερωθεί σαν έθιμο και μάλιστα δημοφιλέστατο. Ίσως η ανάγκη του ανθρώπου να σπάσει την ρουτίνα της ζωής του και να ξεφύγει από την καθημερινότητα είναι αυτό που το έκανε δημοφιλές και το καθιέρωσε. Ίσως πάλι γιατί το γέλιο στον κόσμο σήμερα, μέσα στα τόσα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζει, έχει γίνει αρκετά σπάνιο και με το έθιμο του πρωταπριλιάτικου ψέματος, βρίσκει την ευκαιρία να εκτονωθεί. Ίσως γιατί κάποιες φορές «τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα» όπως λέει και ένα ωραίο τραγούδι, ομορφαίνουν την ζωή, υλοποιώντας έστω και εικονικά τις πιο κρυφές επιθυμίες μας.
Ο άνθρωπος σαν έλλογο Ων που είναι, δεν αντέχει την ρεαλιστική, ψυχρή αλήθεια της καθημερινότητας. Έχει ανάγκη το ψέμα για να ελπίζει και να οραματίζεται το μέλλον.
Έτσι το πρωταπριλιάτικο ψέμα παραμένει στις μέρες μας, γιατί ο κόσμος το βρίσκει διασκεδαστικό και ευχάριστο, και γιατί αισθάνεται την ανάγκη να γελάσει και να περιπαίζει ο ένας τον άλλον.
Ας υποδεχόμαστε λοιπόν τον Απρίλιο με κέφι και διάθεση για τα μεγαλύτερα ψέματα.
