Μπορεί το πρώτο ύποπτο κρούσμα ευλογιάς να αποδείχτηκε κοινή ανεμοβλογιά, όμως η διαχείριση του περιστατικού δείχνει ότι το ΕΣΥ παραμένει σε συναγερμό.
Συγκεκριμένες οδηγίες έχει δώσει ο ΕΟΔΥ προς την υγειονομικές αρχές σχετικά με τη διαχείριση των επικείμενων κρουσμάτων ευλογιάς των πιθήκων, η οποία σημειώνει συνεχή αύξηση στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα το πρώτο ύποπτο κρούσμα τελικά δεν επιβεβαίωσε τις υποψίες και αποδείχτηκε μια κοινή ανεμοβλογιά. Όμως αυτό δε σημαίνει ότι ο ιός δεν θα εμφανιστεί κι εδώ.
Η κατάσταση θυμίζει κάτι από το καλοκαίρι του 2020 όπου το ΕΣΥ ήταν σε αυξημένη ετοιμότητα για να διαχειριστεί τα εισαγόμενα κρούσματα. Σύμφωνα λοιπόν με τις οδηγίες προς τις υγειονομικές αρχές ο οργανισμός σημειώνει:
Ορισμός κρούσματος
Ύποπτο Κρούσμα
Κρούσμα συμβατό με την ακόλουθη κλινική εικόνα:
Οξεία έναρξη νόσου με πυρετό πάνω από 38, έντονο πονοκέφαλο, λεμφαδενοπάθεια, οσφυαλγία/ραχιαλγία, μυαλγίες και έντονη κακουχία, ακολουθούμενο από την εμφάνιση εξανθήματος (1-3 μέρες μετά), που συνήθως ξεκινά από το πρόσωπο και επεκτείνεται στον κορμό, παλάμες πέλματα.
Πιθανό Κρούσμα
Κρούσμα που πληροί τα κλινικά κριτήρια και συνδέεται επιδημιολογικά με επιβεβαιωμένο κρούσμα
Επιβεβαιωμένο κρούσμα
Κρούσμα που πληροί τα κλινικά κριτήρια και είναι επιβεβαιωμένο εργαστηριακά με:
- Απομόνωση του ιού σε καλλιέργεια
- Ανίχνευση του DNA του ιού με PCR σε κλινικό δείγμα
- Ανίχνευση παρουσίας orthopox-ιού σε ιστούς με ανοσοϊστοχημικές μεθόδους, με την προϋπόθεση απουσίας έκθεσης σε άλλο ιό της οικογένειας orthopox- ιών
Οδηγίες λήψης και μεταφοράς κλινικών δειγμάτων προς το Εργαστήριο Αναφοράς
Κατάλληλο δείγμα/ τύπος δείγματος για τη διεξαγωγή της εξέτασης
- Υλικό από δερματικές βλάβες/αλλοιώσεις από άτομα που έχουν ενεργές αλλοιώσεις ή εξάνθημα. Το υλικό αυτό μπορεί να είναι από υγρό από τη βλάβη ή από την κορυφή της βλάβης ή από ιστό ή κρούστα από τη βλάβη.
- Υλικό από βιοψία (χωρίς κατεργασία με φορμόλη) ή ξέσματα
Συλλογή, Αποθήκευση και Συντήρηση του δείγματος πριν την αποστολή
- Η συλλογή του δείγματος γίνεται από κάθε δερματική βλάβη/αλλοίωση ξεχωριστά, με ένα αποστειρωμένο στυλεό από νάιλον, πολυεστέρα ή Dacron με πλαστικό, ξύλινο ή λεπτό άξονα αλουμινίου.
- Συνιστάται να μην γίνεται χρήση άλλων τύπων στυλεών πχ από βαμβάκι, διότι μπορεί να προκαλέσουν αναστολή της PCR
- Η τοποθέτηση του δείγματος γίνεται σε ένα διακριτό σωληνάριο συλλογής (δηλαδή, ένα σωληνάριο ανά δειγματοληψία βλάβης) με ευκρινή αναγραφή της θέσης συλλογής/προέλευσης του κάθε δείγματος.
- Τα δείγματα φυλάσσονται στους 2-8°C έως και 7 ημέρες ή στους -20°C και χαμηλότερα έως και 1 μήνα.
- Η κρυοσυντήρηση πρέπει να γίνει το αργότερο μέσα σε μια ώρα από τη συλλογή του δείγματος
- Τα δείγματα που φυλάσσονται στους 2-8°C θα πρέπει να αποστέλλονται στο εργαστήριο εντός 5 ημερών από τη συλλογή τους, ενώ αυτά που φυλάσσονται στους -20°C θα πρέπει να αποστέλλονται εντός 21 ημερών από τη συλλογή τους.
Υλικό μεταφοράς
Δεν πρέπει να προστίθεται υλικό μεταφοράς στα δείγματα. Ωστόσο, τα επιχρίσματα που είναι αποθηκευμένα σε γενικό μέσο μεταφοράς ιών, ή ιστός που είναι αποθηκευμένος σε φυσιολογικό ορό είναι κατάλληλα προς εξέταση.
Τι επισημαίνει ο Μαγιορκίνης για τους ασυμπτωματικούς φορείς
Σε ανάρτησή του ο Επίκουρος Καθηγητής Επιδημιολογίας ΕΚΠΑ, Γκίκας Μαγιορκίνης σημειώνει τα εξής:
Ένα σημαντικό στοιχείο στην τρέχουσα επιδημία της ευλογιάς των πιθήκων είναι η κατανόηση των ασυμπτωματικών φορέων. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν διεξαχθεί στην Αφρική, η πιθανότητα να εκδηλώσει κάποιος τη νόσο μετά από στενή επαφή (secondary attack rate) είναι 7,5% αν δεν έχει εμβολιασθεί για ευλογιά και μόλις 1% αν έχεις εμβολιασθεί για ευλογιά. Οι ορολογικές μελέτες όμως έδειξαν ότι το 18% των ανεμβολίαστων επαφών έκανε ορομετατροπή, δηλαδή πέρασαν τη νόσο ασυμπτωματικά.
Οι ασυμπτωματικοί φορείς δηλαδή είναι υπερδιπλάσιοι από τους συμπτωματικούς φορείς. Αυτό δεν είναι λόγος ανησυχίας γιατί η μετάδοση από τους ασυμπτωματικούς φορείς είναι εξαιρετικά απίθανη καθώς δεν έχουν εξανθήματα.
“Θεωρώ όμως με βάση αυτά τα στοιχεία και το αναδυόμενο πρότυπο υπερμετάδοσης ότι ο κίνδυνος μετάδοσης από ασυμπτωματικούς αυξάνεται δραματικά με την πολύ στενή επαφή με άμεση ανταλλαγή σωματικών υγρών όπως είναι η σεξουαλική επαφή. Συγχρόνως όμως θέλω να είμαι ξεκάθαρος: θα προκύψουν ΚΑΙ ΑΡΚΕΤΑ (όχι λίγα) περιστατικά που δεν εξηγούνται με την σεξουαλική επαφή και πιθανώς δεν θα μπορούμε να βρούμε την πηγή της μετάδοσης. Το γεγονός ότι μπορούμε να εξηγήσουμε ένα ποσοστό μέσω ενός καλά περιγεγραμμένου τρόπου μετάδοσης δεν σημαίνει ότι όλα τα περιστατικά, ακόμα και αυτά που δεν κατανοούμε, αποτελούν τμήμα του ίδιου προτύπου”.
Τέλος ο κ. Μαγιορκίνης σημειώνει και το εξής: “Αντιλαμβάνομαι ότι τα αντανακλαστικά μας από την COVID-19 είναι ανεβασμένα. Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούμε ότι σε καμία περίπτωση δεν θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε κάτι ανάλογο. Δεν χρειάζεται, όμως, να πηγαίνουμε από το ένα άκρο στο άλλο, από τον πανικό στην αδιαφορία και πάλι πίσω στον πανικό. Πρόκειται για ένα γνωστό νόσημα, που ξέρουμε πώς να το αντιμετωπίσουμε, που δεν είναι πολύ μεταδοτικό (όσο η COVID-19), αλλά θέλουμε την συνεργασία και την κατανόηση του κόσμου για να το αντιμετωπίσουμε. Χρειάζεται σωστή ενημέρωση, επαγρύπνηση, ετοιμότητα, ψύχραιμη αντιμετώπιση και συνεργασία. Και κυρίως να μείνουμε μακριά από προκαταλήψεις και ακρότητες που μας πληγώνουν και μας διαιρούν”.
