Η ισορροπία είναι κάτι που θεωρούμε απλό και δεδομένο. Δεν είναι. Επειδή αφορά πολλά ‘κομμάτια’ του σώματος μας, αποκαλύπτει πράγματα για την υγεία μας. Τι αναφέρει η τελευταία σχετική έρευνα και το τεστ που μπορούμε να κάνουμε όλοι.
Δοκιμάστε να σταθείτε στο ένα πόδι -με την προϋπόθεση ότι είστε σε επίπεδη επιφάνεια και δεν φοράτε παπούτσια και κάλτσες-, για 10”, εναλλάσσοντας το πόδι στο οποίο βάζετε όλο σας το βάρος (για δέκα δευτερόλεπτα, τη φορά) έως τη συμπλήρωση ενός λεπτού.
Ιδανικά τοποθετήσετε τη φτέρνα του σηκωμένου ποδιού στη γάμπα εκείνου που είναι στο έδαφος.
Αν είστε τουλάχιστον 50 χρόνων και δεν μπορείτε να κάνετε αυτήν την άσκηση ισορροπίας μετά τρεις προσπάθειες, είναι χρήσιμο να ξέρετε πως η αδυναμία αυτή συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο θανάτου από όλες τις αιτίες, μέσα σε μια δεκαετία.
Ας δούμε τη σωστή εκτέλεση της άσκησης και μετά όσα αφορούν την ισορροπία, ως στοιχείο που μας βοηθά να καταλάβουμε αν είμαστε υγιείς, στο παρακάτω video:
Όσα διαβάσατε παραπάνω, είναι ευρήματα μελέτης που δημοσιεύτηκε στο British Journal of Sports Medicine στις 14/6. Σε μέσο όρο επτά χρόνων από την ημέρα του τεστ, το 17.5% των μετεχόντων που απέτυχαν πέθαναν. Από τους επιτυχόντες, στο ίδιο διάστημα κατέληξε το 4.5%.
Όταν οι επιστήμονες έλαβαν υπ’ όψιν παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο, υποκείμενες παθήσεις και λίπος σώματος, διαπίστωσαν πως ο κίνδυνος θανάτου εντός 10 ετών από οποιαδήποτε αιτία ήταν 84% υψηλότερος, για όσους απέτυχαν στο τεστ.
Τι είναι η ισορροπία -και γιατί δείχνει πράγματα
Σύμφωνα με το Harvard Health Publishing, όπου δημοσιεύονται τα άρθρα της ιατρικής σχολής του πανεπιστημίου “πρόκειται για την ικανότητα να διανέμουμε το βάρος, με τρόπο που μας επιτρέπει να στεκόμαστε όρθιοι ή να κινούμαστε, χωρίς να πέφτουμε. Είναι και η ικανότητα που μας κρατά όρθιους, όταν σκοντάφτουμε -και πριν συναντηθούμε με το έδαφος”.
Ακούγεται κάτι πολύ απλό -εξ ου και πολλοί θεωρούμε ως δεδομένο. Δεν είναι.
Για να έχουμε καλή ισορροπία χρειάζεται να συνεργαστούν πολλά μέρη του σώματος μας: τον εγκέφαλο, τα περιφερειακά νεύρα, το νωτιαίο μυελό, το εσωτερικό του αυτιού, τα μάτια (χρειαζόμαστε ξεκάθαρη αίσθηση του περιβάλλοντος μας, για να μείνουμε όρθιοι -μπορείτε να κλείσετε τα μάτια σας και να δοκιμάσετε να σταθείτε στο ένα πόδι, για να καταλάβετε τι εννοούμε), οι μυς, τα κόκαλα, οι τένοντες και οι αρθρώσεις (τα αισθητήρια νεύρα που λέγονται ιδιοϋποδοχείς ενημερώνουν τον εγκέφαλο για ανεπαίσθητες αλλαγές στις συνθήκες που πρέπει να προσαρμοστούμε, για να μείνουμε όρθιοι και με αστραπιαία ταχύτητα ο εγκέφαλος ‘στέλνει’ οδηγίες για το πώς πρέπει να αντιδράσουμε).
Αν υπάρχει πρόβλημα σε ένα από αυτά τα ‘κομμάτια’, τότε υπάρχει πρόβλημα και με την ισορροπία μας.
Σημείωση: όταν λέμε ‘εσωτερικό αυτί’ αναφερόμαστε στην κίνηση του υγρού μέσα σε μια σειρά δομών, συμπεριλαμβανομένων μικροσκοπικών καναλιών, δεξαμενών και κυττάρων που μοιάζουν με τρίχες. Αυτό το σύστημα στέλνει σήματα στον εγκέφαλο, επικοινωνώντας τη θέση του κεφαλιού. Μικροί κόκκοι ανθρακικού ασβεστίου κινούνται για να ασκήσουν πίεση στις δομές που μοιάζουν με τρίχες, κάθε φορά που το κεφάλι γέρνει. Έτσι προειδοποιούν τον εγκέφαλο για την κίνηση του σώματος στο χώρο. Όταν αυτές οι δομές είναι κατεστραμμένες ή υπάρχουν φθορές που προκαλούνται με το πέρας των χρόνων (με τη μείωση των νευρικών κυττάρων), είναι πιο πιθανό να εμφανίσουμε ζάλη και ίλιγγο.
Υπάρχουν και πολλοί ιατρικοί λόγοι που μπορούν να επηρεάσουν την ισορροπία. Η λίστα περιλαμβάνει τα εξής:
- εγκεφαλικό επεισόδιο,
- σκλήρυνση κατά πλάκας,
- νόσο του Πάρκινσον -και άλλες διαταραχές του κεντρικού νευρικού συστήματος
- Νόσος Meniere -και άλλες καταστάσεις που προέρχονται από το εσωτερικό αυτί και προκαλούν ίλιγγο και ζάλη
- καταρράκτη,
- εκφύλιση της ωχράς κηλίδας
- γλαύκωμα
- αδυναμία στους κύριους μύες -ιδιαίτερα στους μηρούς, την κοιλιά και την πλάτη
- νευρική βλάβη στα πόδια και τα πόδια (περιφερική νευροπάθεια)
- φάρμακα, (πχ αντικαταθλιπτικά, αυτά για το άγχος, για τη διαχείριση του πόνου, υπνωτικά, αντιισταμινικά και ορισμένα για την καρδιά και την αρτηριακή πίεση) και
- αλκοόλ -επιβραδύνει τον χρόνο αντίδρασης, την κρίση και τον συντονισμό.
Τα προβλήματα με την ισορροπία αυξάνονται όσο περνούν τα χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό πως κάθε 11 δευτερόλεπτα, ένας ηλικιωμένος εμφανίζεται στα επείγοντα νοσοκομείου με τραυματισμούς που προκύπτουν από πτώση. Κάθε 19” προκύπτει στους ηλικιωμένους θάνατος που σχετίζεται με πτώση. Επίσης, ησυντριπτική πλειοψηφία των καταγμάτων στους γοφούς (95%) που ζουν οι ηλικιωμένοι, είναι αποτέλεσμα γλιστρήματος και πτώσης.
Ο φαύλος κύκλος
Όταν αρχίζει να μειώνεται η ισορροπία, ενδεχομένως το άτομο που ζει τη ‘φθορά’ να εισέλθει σε κύκλο επιδείνωσης: η αστάθεια και η ζάλη το οδηγούν στο να απέχει από σωματική δραστηριότητα, κάτι που επιδεινώνει το πρόβλημα και επιταχύνει τις αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία -και προκαλούν έλλειψη ισορροπίας.
Πολλοί ηλικιωμένοι, μετά μια πτώση αναπτύσσουν φοβία πως θα επαναληφθεί το φαινόμενο, γεγονός που τους αυξάνει το άγχος και περιορίζουν τις κινήσεις τους για να αποφύγουν την επανάληψη.
