Ο χημικός ευνουχισμός βρίσκεται σχεδόν πάντα στο προσκήνιο και στη δημόσια συζήτηση μετά τη διάπραξη ειδεχθών σεξουαλικών εγκλημάτων, όπως ο βιασμός ανηλίκων.
Σε ορισμένες χώρες εφαρμόστηκε επί μακρόν ή και εφαρμόζεται ακόμη ως μέθοδος επανένταξης στην κοινωνία όσων έχουν διαπράξει κατά συρροή σεξουαλικά εγκλήματα. Η αποτελεσματικότητα και η ηθική αυτής της μεθόδου, ωστόσο, συζητούνται έντονα σήμερα.
Η χορήγηση φαρμάκων (φαρμακευτικός ευνουχισμός) έχει στόχο τη μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας του δράστη σεξουαλικών εγκλημάτων.
Ωστόσο, για μια άλλη κατηγορία επιστημόνων ο χημικός ευνουχισμός αποτελεί το πιο σημαντικό θεραπευτικό εργαλείο για τον υπ’ αριθμόν ένα καρκίνο των ανδρών, εκείνο του προστάτη.
Όπως μαρτυρά ο όρος, ο χειρουργικός ευνουχισμός είναι μία χειρουργική πράξη. Αποτέλεσε τη μόνη θεραπευτική λύση μέχρι να αναπτυχθούν τα σκευάσματα που επέτυχαν μέσω ενός πολύπλοκου μηχανισμού, την καταστολή της τεστοστερόνης.
Ο ευνουχισμός, χειρουργικός ή φαρμακευτικός, των ανδρών έχει παρενέργειες οι οποίες παραλληλίζονται από τους ειδικούς με εκείνες που εμφανίζονται στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.
Αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, μείωση ή πλήρη απουσία σεξουαλικής επιθυμίας, στυτική δυσλειτουργία, συρρίκνωση των όρχεων και του πέους, κόπωση, εξάψεις, γυναικομαστία. Μακροπρόθεσμα, ο ευνουχισμός μπορεί επίσης να οδηγήσει σε: οστεοπόρωση, αναιμία, απώλεια μυικής μάζας, αύξηση βάρους, κατάθλιψη.
Τα αποτελέσματα είναι γενικά αναστρέψιμα, καθώς συνδέονται με τη χορήγηση των φαρμάκων. Εάν η λήψη των φαρμάκων, όμως, συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, ορισμένες ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να συνεχιστούν.
Xώρες που επιτρέπουν τον χημικό ευνουχισμό
Η Ταϊλάνδη ενέκρινε φέτος το καλοκαίρι τον χημικό ευνουχισμό, σε μία προσπάθεια να καταπολεμήσει τα σεξουαλικά εγκλήματα. Χώρες όπως η Νότια Κορέα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Τσεχία, η Εσθονία, η Ρωσία και η Ουκρανία έχουν υιοθετήσει αυτή τη μορφή τιμωρίας εδώ και πολύ καιρό.
Η Νότια Κορέα ψήφισε το νόμο το 2011 που στόχευε ιδιαίτερα στη μείωση της απειλής των σεξουαλικών εγκλημάτων με θύματα παιδιά. Η Τσεχική Δημοκρατία είναι η μόνη χώρα που πραγματοποιεί χειρουργικό ευνουχισμό όπου αφαιρούνται χειρουργικά οι ορμονοπαραγωγοί αδένες. Ο νόμος εισήχθη το 1966.
Στις ΗΠΑ, επτά πολιτείες (Καλιφόρνια, Φλόριντα, Γκουάμ, Αϊόβα, Λουιζιάνα, Μοντάνα και Ουισκόνσιν) έχουν νομιμοποιήσει τον χημικό ευνουχισμό. Η Ουκρανία χρησιμοποίησε τη μέθοδο το 2019 και ο νόμος λέει ότι οι αρχές, εάν χρειαστεί, έχουν ακόμη και τη δύναμη να ασκήσουν βία στον κατάδικο για να υποβληθεί στη διαδικασία, σύμφωνα με έκθεση του TRTWorld.
Το Πακιστάν συζητά εάν πρέπει να εισαγάγει τον «χημικό ευνουχισμό» ως τιμωρία για σεξουαλική κακοποίηση. Η ισόβια κάθειρξη και η θανατική ποινή είναι οι τρέχουσες επιλογές τιμωρίας για βιαστές και παιδόφιλους σύμφωνα με τον ποινικό κώδικα της χώρας. Αλλά η χώρα εξετάζει πρόσθετα μέτρα μετά την πανεθνική οργή ως απάντηση στον αυξανόμενο αριθμό περιπτώσεων βιασμού.
Το 2018, η 7χρονη Zαινάμπ βιάστηκε και δολοφονήθηκε στην περιοχή Kασούρ κοντά στην πρωτεύουσα της επαρχίας Λαχόρη. Στον απόηχο αυτού του περιστατικού, ξέσπασαν βίαιες διαδηλώσεις στο Κασούρ και άνθρωποι σε όλη τη χώρα βγήκαν στους δρόμους ζητώντας δικαιοσύνη.
Κατά τη διάρκεια του τεστ DNA του υπόπτου, διαπιστώθηκε ότι ήταν υπεύθυνος για τουλάχιστον άλλους πέντε βιασμούς. Την ίδια χρονιά απαγχονίστηκε για τα εγκλήματά του. Το 2020, το έθνος εξοργίστηκε για άλλη μια φορά όταν μια γυναίκα βιάστηκε ομαδικά σε έναν αυτοκινητόδρομο κοντά στη Λαχόρη μπροστά στα δύο μικρά παιδιά της. Η υπόθεση εκδικάζεται ακόμη στο δικαστήριο. Ο πρωθυπουργός Iμράν Χαν είχε προτείνει δημόσιους απαγχονισμούς βιαστών και παιδόφιλων. Ωστόσο, τόνισε ότι η διεθνής πίεση τον εμπόδιζε: το εμπορικό καθεστώς του Πακιστάν με την Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να απειληθεί, είπε.
Σοβαρές παρενέργειες και ηθικές πτυχές
Ο χημικός ευνουχισμός έχει βρεθεί ότι είναι αποτελεσματικός στη μείωση της σεξουαλικής ορμής. Αυτό όμως δεν αποτρέπει τη σεξουαλική βία ή την επιθετική συμπεριφορά. Ακόμη και η μείωση του επιπέδου τεστοστερόνης στο μηδέν δεν εξαλείφει τις πιθανότητες νέας εγκληματικής δράσης.
«Δεν χρειάζεται να έχει κανείς ορμές για να μπορεί να κακοποιήσει ένα παιδί ή να βιάσει έναν άνθρωπο», εξηγεί ο κοινωνιολόγος Aντρέι Κόνινγκ από το Πανεπιστήμιο του Ντόρτμουντ. Ακόμα κι αν οι άντρες που δεν μπορούν να διεισδύσουν, μπορούν να επιδείξουν επιθετική και προβληματική συμπεριφορά. Ο «χημικός ευνουχισμός» δεν είναι μια γρήγορη διαδικασία, τα φάρμακα συνταγογραφούνται για ορισμένο χρονικό διάστημα ή επ’ αόριστον. Είναι πιθανό να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης και του κινδύνου οστεοπόρωσης, μεταξύ άλλων.
Στη Γερμανία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ο ευνουχισμός βασίζεται σταθερά στη συναίνεση. Χορηγείται σε σεξουαλικούς παραβάτες σε εθελοντική βάση. «Ορισμένοι δράστες αισθάνονται μια ορισμένη ποσότητα ενοχής και αηδίας για τις πράξεις τους· γι’ αυτούς, αυτή (χημική θεραπεία) είναι ένα είδος εξιλέωσης», δήλωσε στη DW ο ιατροδικαστής Κάλουμ Ρος από το νοσοκομείο Broadmoor στο Ηνωμένο Βασίλειο.
«Η θεραπεία με φάρμακα είναι πάντα ενσωματωμένη στη συμπεριφορική θεραπεία ή την ψυχοθεραπεία», εξηγεί ο Μιούλερ. Δεν αρκεί από μόνη της η χημική θεραπεία που εξασθενεί την κίνηση, προσθέτει, αυτή είναι μόνο μία από τις πολλές θεραπευτικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση των σεξουαλικών παραβατών.
Η χρησιμοποίηση της φαρμακευτικής αγωγής ως τιμωρία είναι μια «πολύ, πολύ προβληματική» ιδέα, προειδοποιεί, χαρακτηρίζοντάς την αμφισβητήσιμη «από ιατροηθική άποψη». Το αν οι παραβάτες επιλέγουν τον ευνουχισμό σε μια γνήσια προσπάθεια αλλαγής είναι δύσκολο να αποτιμηθεί προειδοποιεί ο κοινωνιολόγος Kόνινγκ. Τα άτομα δεν μπορούν να εξαναγκαστούν να το υποστούν, αλλά αν τους προσφερθεί κάποια ελευθερία, είναι πιο πιθανό να «προσφερθούν εθελοντικά», πρόσθεσε.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία, για παράδειγμα, οι κρατούμενοι έχουν παραδεχτεί ότι θα επέλεγαν τη θεραπεία, εάν θεωρούσαν ότι θα μπορούσε να μειώσει τον χρόνο φυλάκισής τους ή να τους βοηθήσει να εξασφαλίσουν την πρόωρη αποφυλάκισή τους. Ωστόσο: «Ο χημικός ευνουχισμός δεν πρέπει να υποκαθιστά τη μεταρρύθμιση του σωφρονιστικού συστήματος», προειδοποιεί ο Tόμας Ντάγκλας, καθηγητής εφαρμοσμένης φιλοσοφίας στο Oxford Uehiro Center for Applied Ethics. Υποστηρίζει προγράμματα αποκατάστασης των παραβατών και την επανένταξή τους στην κοινωνία.
Χημικός εναντίον χειρουργικού ευνουχισμού
Η Ευρώπη έχει χρησιμοποιήσει τόσο τον χειρουργικό όσο και τον «χημικό ευνουχισμό» στο παρελθόν και στο παρόν, αλλά μόνο για ορισμένους επιθετικούς, βίαιους σεξουαλικούς παραβάτες. Η Τσεχία είναι η μόνη χώρα που ακολουθεί τη χειρουργική οδό.
«Αυτός είναι ο μόνος αξιόπιστος τρόπος αντιμετώπισης των πιο επιθετικών από τους παραβάτες», είπε στη DW η κοινωνιολόγος Κατερίνα Λίσκοβα από το Πανεπιστήμιο Masaryk. Ο αριθμός των σεξουαλικών παραβατών που επιλέγουν τον χειρουργικό ευνουχισμό είναι μικρός, τόνισε η Λίσκοβα: «Είναι ένας μικρός αριθμός ανδρών και το επιλέγουν οικειοθελώς», είπε.
Μέχρι το 2012, η Γερμανία, επίσης, πρόσφερε στους σεξουαλικούς παραβάτες τη δυνατότητα χειρουργικού ευνουχισμού. Όμως η πρακτική αυτή καταργήθηκε ως απάντηση στην κριτική της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Εξευτελιστικής Τιμωρίας.
Η Γερμανία προσφέρει «χημικό ευνουχισμό» ως επιλογή σε ιατροδικαστικά ψυχιατρικά περιβάλλοντα για σεξουαλικούς παραβάτες που είναι ψυχικά άρρωστοι και επικίνδυνοι και φιλοξενούνται σε νοσοκομεία υψηλής ασφάλειας. Περίπου το 25% των ασθενών στα ιατροδικαστικά νοσοκομεία λαμβάνουν φάρμακα για «χημικό ευνουχισμό» μόνο σε εθελοντική βάση, σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο Andrej König. Δεν υπάρχουν ωστόσο στατιστικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η θεραπεία μειώνει σίγουρα την πιθανότητα υποτροπής.
