Η αποτελεσματική επικοινωνία είναι ένα από τα «κλειδιά» της ψυχικής ανθεκτικότητας και της διατήρησης της ισορροπίας στη ζωή. Η ακρόαση είναι βασική στο κομμάτι της επικοινωνίας και αδιαμφισβήτητα μια από τις πιο σημαντικές δεξιότητες που πρέπει να διαθέτουμε για να διαμορφώνουμε υγιείς σχέσεις. Μαθαίνουμε λοιπόν τι κάνει ένας καλός ακροατής.
Η ακοή είναι μια από τις πιο σημαντικές αισθήσεις μας, καθώς μας βοηθά κατ’ αρχάς να αντιληφθούμε και στη συνέχεια να επικοινωνήσουμε και να συνδεθούμε με το περιβάλλον και τους συνανθρώπους μας. Η ακοή και η ακρόαση αποτελούν βασικά δομικά στοιχεία της επικοινωνιακής μας σχέσης με τον κόσμο γύρω μας. Όμως, η ακοή και η πραγματική ακρόαση των όσων λέγονται είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα και μπορούν να επηρεάσουν τις σχέσεις μας.
Πόσες φορές δεν έχουμε παρατηρήσει ανθρώπους που τους μιλάμε και, ενώ φαίνεται να μας ακούν, στην πραγματικότητα δεν αντιλαμβάνονται ή δεν δίνουν τη δέουσα σημασία και προσοχή στα όσα λέμε, ώστε να κατανοήσουν την κουβέντα μας;
Η ουσιαστική ακρόαση στις σχέσεις
Συχνά, συνηθίζουμε να λέμε ότι απλά χρειαζόμαστε κάποιον να μας ακούσει.
Μερικές φορές μάλιστα δεν συνειδητοποιούμε πόσο σημαντικό είναι το να έχουμε πράγματι κάποιον να μας ακούει, αλλά και από την άλλη πλευρά πόσο μεγάλη βοήθεια και συμπαράσταση προσφέρουμε κι εμείς με τη σειρά μας απλά και μόνο με το να ακούμε τους αγαπημένους μας, τους φίλους μας, ακόμα και αγνώστους.
Πόση διαφορά μπορεί να κάνει και μόνο η απλή πράξη της ακρόασης, της ενεργητικής ακρόασης, αυτής που δίνουμε προσοχή, μιας δυστυχώς υποτιμημένης αλλά στην πραγματικότητα πολύ σημαντικής δεξιότητας.
Ένας ασφαλής χώρος έκφρασης
Το να έχουμε κάποιον να μας ακούει μας δίνει έναν ασφαλή χώρο για να εκφραστούμε, με σκοπό να καταφέρουμε να κατανοήσουμε καλύτερα την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε και πιθανώς να βρούμε έναν τρόπο να ξεπεράσουμε το πρόβλημά μας.
Ακούμε χωρίς να μιλάμε
Μερικές φορές, ακόμα κι αν έχουμε όλη την καλή πρόθεση να ακούσουμε και να επικοινωνήσουμε, δεν καταφέρνουμε να αφουγκραστούμε τα όσα λέει ο συνομιλητής μας γιατί είμαστε απασχολημένοι με το να προετοιμάζουμε την απάντηση ή τις συμβουλές που θα δώσουμε.
Η φυσική μας τάση είναι να προσπαθούμε να καταλαγιάσουμε τον πόνο του άλλου ανθρώπου, να του λύσουμε το όποιο πρόβλημα και να τον κάνουμε να νιώσει καλύτερα όταν μας ανοίγεται. Δεν θα έπρεπε όμως να είναι αυτός ο στόχος μας.
Ένας καλός ακροατής δίνει χρόνο, περιμένει να ολοκληρώσει αυτός που έχει απέναντί του, αξιοποιώντας τα όσα λέγονται, κάνει διερευνητικές ερωτήσεις και προσπαθεί να κατανοήσει τόσο τα λεγόμενα όσο και τον συνομιλητή του, τις σκέψεις του, τις ανησυχίες του, τα συναισθήματά του…
Δεν χρειάζονται συμβουλές
Ένας καλός ακροατής αποφεύγει να δίνει συμβουλές.
Κατανοεί ότι ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και έχει άλλου είδους ανησυχίες και ανάγκες. Αντί για τις συμβουλές, ο άνθρωπος που μιλά χρειάζεται ενθάρρυνση και υποστήριξη για να ανοίξει την καρδιά του. Όσο νιώθει ασφαλής, εκφράζεται και τελικά έτσι είναι πιθανό να καταφέρει να βρει ο ίδιος τη λύση για το πρόβλημά του.
Τι κάνει και τι δεν κάνει ο καλός ακροατής
- Δείχνει ότι νοιάζεται και ενθαρρύνει τη συνέχεια της συζήτησης.
- Ενημερώνει τους αγαπημένους του ότι είναι εκεί για να τους ακούσει όταν θα θέλουν να μιλήσουν.
- Δίνει χρόνο και προσοχή στον συνομιλητή του.
- Είναι συγκεντρωμένος στα όσα λέγονται.
- Δεν φοβάται τη σιωπή και δεν αισθάνεται αμηχανία ούτε την ανάγκη να προσπαθεί να γεμίσει τα κενά, λέγοντας πράγματα που δεν βοηθούν ουσιαστικά τη συζήτηση.
- Παρατηρεί τη γλώσσα του σώματος, τις κινήσεις των χεριών και τις εκφράσεις του προσώπου του ομιλητή.
- Κάνει ανοιχτές ερωτήσεις και έχει υπομονή και καλή διάθεση για να ακούσει τις απαντήσεις.
- Ζητά διευκρινίσεις και επεξηγήσεις για όσα δεν έχει καταλάβει ή δεν είναι ξεκάθαρα.
- Δεν έχει προσδοκίες ότι θα μπορέσει απαραίτητα να λύσει το πρόβλημα του ανθρώπου που του μιλάει και του ανοίγεται.
- Δεν διακόπτει και δεν προσφέρει τις δικές του απόψεις χωρίς να του έχει ζητηθεί.
- Βεβαιώνεται ότι ο συνομιλητής του του έχει εκμυστηρευτεί όλα όσα ήθελε να πει.
- Δείχνει πίστη και εμπιστοσύνη και έτσι ο συνομιλητής του βρίσκει την αυτοπεποίθησή του και μαζί με αυτήν και πιθανές λύσεις.
Πώς να ξεκινήσουμε μια δύσκολη συζήτηση
Όταν σκεφτόμαστε αν κάποιος χρειάζεται ή θέλει να μιλήσει, είναι σκόπιμο να ακολουθήσουμε το ένστικτό μας και να προσφέρουμε στον φίλο μας την ευκαιρία να μας ανοιχτεί. Θα μπορούσαμε να του το πούμε έστω και με ένα μήνυμα, όπου θα τον διαβεβαιώνουμε ότι θα είμαστε εκεί για να τον ακούσουμε όποτε έχει ανάγκη να μιλήσει.
Ακόμα κι αν το άλλο άτομο δεν είναι έτοιμο να μοιραστεί ό,τι τον απασχολεί, γνωρίζει ότι υπάρχει αυτή η προοπτική αν θελήσει να το κάνει.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την κυρία Μαρία Ζούμπα, κοινωνιολόγο, συστημική ψυχοθεραπεύτρια ατόμου, ζεύγους, ομάδας.
