Η σημερινή μέρα έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα ενάντια στη βία και την κακοποίηση των παιδιών.
Η παιδική κακοποίηση αποτελεί συχνό και σοβαρό κοινωνικό φαινόμενο του αιώνα μας. Προέρχεται κυρίως μέσα από την ίδια την οικογένεια του παιδιού ή από άτομα γνώριμα του ευρύτερου περιβάλλοντος του και σπανιότερα από αγνώστους. Οι συνέπειες της κακοποίησης στο παιδί έχουν διάρκεια και επηρεάζουν και τη μετέπειτα ζωή του. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η κακοποίηση και η παραμέληση του παιδιού περιλαμβάνουν όλες τις μορφές σωματικής ή/και συναισθηματικής κακής μεταχείρισης, σεξουαλικής παραβίασης, παραμέλησης ή παραμελημένης θεραπευτικής αντιμετώπισης, ή εκμετάλλευσης για εμπορικούς ή άλλους σκοπούς, τα οποία καταλήγουν σε πραγματική ή εν δυνάμει βλάβη στην υγεία, την επιβίωση, την ανάπτυξη ή την αξιοπρέπεια του παιδιού, στο πλαίσιο μιας σχέσης εμπιστοσύνης, ευθύνης ή δύναμης.
Αποτελεί χρέος όλων να προστατεύονται τα παιδιά, να αναγνωρίζονται τα δικαιώματά τους και να ενθαρρύνονται τα κακοποιημένα παιδιά να επικοινωνούν με τις αρμόδιες αρχές ώστε να καταγγείλουν περιστατικά βίας.
Χρήσιμες συμβουλές για την προφύλαξη και προστασία των παιδιών από πράξεις ασέλγειας ή κακοποίησης
Οδηγίες πρόληψης προς ενηλίκους (γονείς, εκπαιδευτικούς, κλπ.):
-
Κουβεντιάστε με τα παιδιά και ακούστε ό,τι έχουν να σας πουν.
-
Συζητήστε από πολύ νωρίς για τα μέρη του σώματος με το πραγματικό τους όνομα.
-
Μιλήστε μαζί τους και απαντήστε στις απορίες που έχουν για τις ανθρώπινες σχέσεις και το σεξ.
-
Μάθετε στα παιδιά τα όρια και εξηγήστε ότι κανείς δεν πρέπει να τα παραβιάζει. Τονίστε τους ότι το σώμα τους είναι δικό τους.
-
Κερδίστε την εμπιστοσύνη τους και δώστε τους το δικαίωμα να μπορούν να σας πουν οτιδήποτε χωρίς να φοβούνται ή να ντρέπονται.
-
Διδάξτε τους τις συμπεριφορές που είναι αποδεκτές απέναντι στους ενηλίκους, αλλά και απέναντι στα παιδιά της ηλικίας τους.
-
Συνοδέψτε τα παιδιά στις δραστηριότητές τους και γνωρίστε όλους τους ενηλίκους και μεγαλύτερους εφήβους που ενδεχομένως έχουν επαφή και επικοινωνία με το παιδί σας.
-
Ζητήστε από το παιδί να σας υποδείξει το ίδιο ένα πρόσωπο αναφοράς εκτός της οικογένειας, στο οποίο να μπορεί να μιλήσει αν για οποιοδήποτε λόγο εσείς δεν είστε διαθέσιμοι.
Σημάδια που πρέπει να προσέξουμε:
-
Παρουσιάζει το παιδί κάποια απότομη αλλαγή στη συμπεριφορά του;
-
Μήπως εμφανίζει ξαφνικά προβλήματα στον ύπνο ή βλέπει πιο συχνά εφιάλτες;
-
Ζωγραφίζει θέματα με σεξουαλικό περιεχόμενο;
-
Έχει σεξουαλική συμπεριφορά που δεν ταιριάζει με την ηλικία του ή επιδεικνύει σεξουαλική συμπεριφορά προς άλλα παιδιά;
-
Έχει παλινδρομήσει σε προηγούμενες συμπεριφορές, όπως ενούρηση και εγκόπρηση, ενώ είχε αποκτήσει έλεγχο των σφιγκτήρων;
-
Φοβάται πρόσωπα ή μέρη που δεν φοβόταν παλιότερα;
-
Μιλάει τον τελευταίο καιρό συνέχεια για κάποιον ενήλικο για τον οποίο δε μιλούσε στο παρελθόν;
-
Έχει χρήματα (ή καινούρια ρούχα, αντικείμενα, κλπ.) που δεν μπορεί να δικαιολογήσει την προέλευσή τους;
-
Προσπαθεί να σας πει κάτι, αλλά σταματά όταν εμφανίζεται κάποιος άλλος ενήλικος;
-
Έρχεται σπίτι με σκισμένα ρούχα ή λερωμένα εσώρουχα;
-
Εμφανίζει δυσκολία να περπατήσει ή να καθίσει;
Τι κάνουμε όταν υποψιαζόμαστε ότι ένα παιδί κακοποιείται:
-
Διατηρούμε την ψυχραιμία μας και επιλέγουμε έναν ιδιωτικό και ασφαλή χώρο για να μιλήσουμε με το παιδί.
-
Πιστεύουμε ό,τι μας λέει και δεν προσπαθούμε να διερευνήσουμε την αλήθεια ή μη των λεγομένων του.
-
Κάνουμε μόνο ανοιχτές ερωτήσεις και δεν καθοδηγούμε το παιδί (π.χ. «τι συνέβη μετά;» και όχι «τι άλλο σου έκανε;»). Αποφεύγουμε οποιαδήποτε ερώτηση μπορεί να απαντηθεί με ένα σκέτο «ναι» ή «όχι» (π.χ. «σου είπε μετά να μην μιλήσεις σε κανέναν;»).
-
Δεν εκφράζουμε οποιαδήποτε κρίση για το δράστη και τις πράξεις του.
-
Δεν κάνουμε ποτέ και για κανένα λόγο καμία απολύτως ερώτηση που να ξεκινάει με τη λέξη «γιατί;» ή φράσεις όπως «για ποιο λόγο…», κλπ.
-
Τονίζουμε ότι υπάρχουν και άλλα παιδιά που τους έχει συμβεί κάτι παρόμοιο, αλλά και ότι υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να βοηθήσουν, ωστόσο αποφεύγουμε τις υποσχέσεις.
-
Εξηγούμε στο παιδί ότι θα πρέπει να απευθυνθούμε στις αρμόδιες Αρχές για να το βοηθήσουν και το ευχαριστούμε για την εμπιστοσύνη που μας έδειξε με το να μας μιλήσει.
-
Αναφέρουμε οποιοδήποτε περιστατικό κακοποίησης ανήλικου-ης αμέσως. Έχουμε υποχρέωση να το κάνουμε και καμία δικαιολογία να το αποκρύψουμε.
