του Πάνου Παπανικολάου,
4 Ιούλη 1934 έφυγε από την ζωή η Μαρία Σαλώμη Σκουοντόβσκα Κιουρί. Εκείνη που σε καιρούς ανάποδους χάραξε πρωτόγνωρους δρόμους γράφοντας στα παλιά της τα παπούτσια κάθε προκατάληψη.
Πέμπτο παιδί μιας οικογένειας χτυπημένης από την αρρώστια και από την φτώχεια, αναγκάστηκε να εργαστεί από τα εφηβικά της χρόνια ενώ ταυτόχρονα σπούδαζε σε παράνομο πανεπιστήμιο γιατί στην πατρίδα της την Πολωνία δεν επιτρεπόταν τότε η φοίτηση σε γυναίκες. Τελικά κατάφερε να σπουδάσει στο Παρίσι (τα χρόνια των σπουδών της συνέχισε να εργάζεται ενώ τρεφόταν μόνο με ψωμί, τσάϊ και βούτυρο) και γρήγορα συγκλόνισε την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα με μια σειρά από μεγαλειώδεις ανακαλύψεις σχετικές με την ατομική ακτινοβολία.
Ήταν η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ το 1903 μαζί με τον σύζυγό της Πιέρ Κιουρί και τον Ανρύ Μπεκερέλ. Το 1911 τιμήθηκε μόνη της με δεύτερο βραβείο Νόμπελ, Χημείας αυτή την φορά. Ένα βραβείο που η Γαλλική κοινωνία και ο Γαλλικός τύπος το περιφρόνησαν και το αποσιώπησαν, καθώς δόθηκε σε μια γυναίκα που από πάνω είχε και το … θράσος να έχει συνάψει σχέση με νεαρότερο της παντρεμένο άντρα αν και χήρα και που επίσης είχε το θράσος να μην δηλώνει θρήσκευμα για τα παιδιά της.
Μάλιστα, οι γαλλικές εφημερίδες ενώ δεν έγραψαν λέξη για το βραβείο Νόμπελ, έγραφαν κάθε μέρα δηλητηριώδη σχόλια κλειδαρότρυπας για την ερωτική της ζωή. Πίσω από τις αιτιάσεις αυτές κρυβόταν όχι μόνο ο σεξουαλικός συντηρητισμός αλλά ο ρατσισμός, η ξενοφοβία και ο αντισημιτισμός : η γαλλική ακροδεξιά έκανε εκστρατεία ενάντια στην άθεη εβραϊκής καταγωγής ξένη, τρομοκρατώντας τους δημοσιογράφους όπως είχε κάνει λίγες δεκαετίες πριν με την υπόθεση Ντρέϋφους. Άλλωστε γι αυτούς τους λόγους μόλις λίγους μήνες πριν η Γαλλική Ακαδημία είχε αρνηθεί να την κάνει μέλος της.
Παντελώς αδιάφορη για αυτές τις μικρότητες, η Μαρία όχι μόνο συνέχισε απτόητη το ερευνητικό της έργο, αλλά έσπευσε να προωθήσει η ίδια την εφαρμογή των νέων ανακαλύψεων – των δικών της, του εκλιπόντος συζύγου της αλλά και του Βίλχελμ Ρέντγκεν – στην ιατρική. Μάλιστα, τα χρήματα από τα δυο βραβεία Νόμπελ τα διέθεσε για την εγκατάσταση ακτινολογικών εργαστηρίων σε στρατιωτικά νοσοκομεία. Χιλιάδες στρατιώτες τραυματίες του ιμπεριαλιστικού πολέμου σώθηκαν χάρις στην Μαρία Κιουρί.
Άλλωστε όταν ο Πιερ Κιουρί ζούσε, το ζευγάρι είχε αποφασίσει από κοινού να μην καταδεχτεί ποτέ να επωφεληθεί οικονομικά από την ιατρική εφαρμογή της ραδιενέργειας. Η Μαρία συνέχισε την επιστημονική έρευνα ως τον θάνατό της το 1934. Έναν θάνατο που οφειλόταν ακριβώς στην πολυετή αφιέρωσή της στην επιστήμη : αρρώστησε από κακόηθες αιματολογικό νόσημα λόγω της έκθεσής της στην ραδιενεργή ακτινοβολία. Τα σημειωματάριά της ακόμα και σήμερα φυλάσσονται σε μολύβδινες θήκες γιατί εκπέμπουν ραδιενέργεια. Ακόμα στο σκοτάδι λάμπουν με το αχνό πρασινωπό φως του ραδίου τα χνάρια από τα δάκτυλα της Μαρίας πάνω στο χαρτί.
Η Μαρία Κιουρί έχει την Πρώτη Θέση στο Πάνθεο της Σύγχρονης Επιστήμης. Γιατί τα επιτεύγματά της χρειάστηκαν να υπερπηδήσουν όχι μόνο τους επιστημονικούς αλλά και τους τεράστιους κοινωνικούς περιορισμούς της εποχής της. Άδολη εργάτρια της Νέας Γνώσης, αδιάφορη για Πλούτο, Δόξα και Κοινωνική Λάμψη, απτόητη μπροστά στην Κοινωνικό Μεσαίωνα, διέλυσε με το Φως της τα Σκοτάδια όχι μόνο όσον αφορά την Επιστήμη αλλά και όσον αφορά την θέση της γυναίκας στον 20ο αιώνα.
selidodeiktis.edu.gr
