της Jane E. Brody
Οι ενήλικες που θέλουν να αποφύγουν την έκθεση στο δευτερογενές κάπνισμα έχουν επιλογές. Εγώ, ας πούμε, δεν επιτρέπω το κάπνισμα στο σπίτι μου ή στο αυτοκίνητό μου. Δεν έχω φίλους ή στενούς συγγενείς που καπνίζουν. Περπατώ μπροστά από τους καπνιστές ή περνώ στο απέναντι πεζοδρόμιο για να τους αποφύγω. Τρώω στο εσωτερικό των εστιατορίων. Και κρατώ την αναπνοή μου όταν προσπερνώ ανθρώπους που καπνίζουν έξω από καταστήματα.
Τα παιδιά όμως βρίσκονται στο έλεος των καπνιστών – όχι μόνο των γονέων τους ή συγγενών που καπνίζουν, αλλά και των μπέιμπι σίτερ, των συνοδών στο σχολικό, ακόμη και των δασκάλων.
Ακόμη κι αν οι καπνιστές αποφεύγουν να ανάψουν τσιγάρο μπροστά στα παιδιά, τα τελευταία είναι εκτεθειμένα στο τριτογενές κάπνισμα, στον καπνό δηλαδή που απομένει στα έπιπλα, στα ρούχα και το δέρμα. Αν είστε μη καπνιστής, είμαι σίγουρη ότι μπορείτε να μυρίσετε έναν καπνιστή σε κοντινή απόσταση. Θέλετε πραγματικά αυτός ο άνθρωπος να κρατήσει το μωρό σας;
Αν και σήμερα καπνίζει κάτω από το 20% των Αμερικανών, οι μισοί νέοι εκτίθενται στο δευτερογενές και τριτογενές κάπνισμα. Και όπως προειδοποιούν οι ειδικοί, πολλοί από τους νέους αυτούς πληρώνουν το τίμημα με την υγεία τους, τώρα ή στο μέλλον.
Οι κίνδυνοι από το δευτερογενές κάπνισμα είναι γνωστοί. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιάτρων, η εισπνοή του καπνού ενός άλλου ανθρώπου ευθύνεται για 3.000 θανάτους μη καπνιστών από καρκίνο των πνευμόνων και δεκάδες χιλιάδες από καρδιοπάθειες τον χρόνο. Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει 4.000 χημικές ουσίες, πολλές από τις οποίες είναι επικίνδυνες, ενώ 50 από αυτές είναι γνωστό ότι προκαλούν καρκίνο. Τα μωρά που ζουν με καπνιστές έχουν αυξημένο κίνδυνο συνδρόμου αιφνιδίου βρεφικού θανάτου.
Τα παιδιά που εισπνέουν δευτερογενή καπνό έχουν αυξημένο κίνδυνο βρογχίτιδας, πνευμονίας, ωτικών μολύνσεων και άλλων ασθενειών. Τον μεγαλύτερο κίνδυνο τον αντιμετωπίζουν τα παιδιά που είναι ευάλωτα στο άσθμα. Και αυτοί είναι μόνο οι βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι. Μακροπρόθεσμα, τα παιδιά που εκτίθενται σε δευτερογενή καπνό κινδυνεύουν να έχουν λιγότερο ανεπτυγμένους πνεύμονες, ενώ είναι πιο πιθανό να γίνουν και οι ίδιοι καπνιστές. Ακόμη κι αν δεν καπνίζουν οι ίδιοι, έχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιοπάθειας, καρκίνου των πνευμόνων, καταρράκτη, ακόμη και ρευματοειδούς αρθρίτιδας.
Οι γονείς θα πρέπει να κρατούν τα παιδιά τους μακριά από τόπους όπου επιτρέπεται το κάπνισμα, ακόμη κι αν εκείνη την ώρα δεν καπνίζει κανείς. Ο λόγος; Η αυξανόμενη ανησυχία για τους κινδύνους που προκαλεί η έκθεση στη νικοτίνη και άλλες τοξικές ουσίες του καπνού που παραμένουν στο περιβάλλον πολύ μετά την εξαφάνιση του ίδιου του καπνού.
«Έχουμε διαπιστώσει ότι τα παιδιά μεταφέρουν τοξικές ουσίες του καπνού στα χέρια τους ακόμη κι όταν δεν καπνίζει κανείς γύρω τους», έγραψαν πρόσφατα η δρ. Μελίντα Μαχάμπι-Γκίτενς και συνάδελφοί της από το Πανεπιστήμιο του Τσιντσινάτι στο Tobacco Control, μια επιθεώρηση του Βρετανικού Ιατρικού Συλλόγου. Οι ουσίες αυτές μεταφέρονται εύκολα στη συνέχεια στο στόμα και το σώμα των παιδιών.
Τα παιδιά, και ιδιαίτερα τα βρέφη, αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τους ενήλικες να αναπτύξουν επιπλοκές από το τριτογενές κάπνισμα επειδή περνούν περισσότερο χρόνο σε εσωτερικούς χώρους με αντικείμενα μολυσμένα από τις τοξικές ουσίες του καπνού.
Σύμφωνα μάλιστα με τους ερευνητές, το τριτογενές κάπνισμα ίσως να είναι ακόμη πιο επικίνδυνο από το δευτερογενές κάπνισμα καθώς περιέχει νέες τοξικές ουσίες που δεν συναντώνται στον δευτερογενή καπνό, παραμένει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στην ατμόσφαιρα και μεταφέρεται πιο εύκολα.
Μια άλλη έρευνα του ίδιου πανεπιστημίου έδειξε ότι τα παιδιά και οι έφηβοι που εκτίθενται σε τριτογενές κάπνισμα παρουσιάζουν 3,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να καταφύγουν σε μονάδες έκτακτων περιστατικών. Έφηβοι που ζουν με καπνιστές οι οποίοι δεν καπνίζουν μέσα στο σπίτι εξακολουθούν να είναι εκτεθειμένοι στον καπνό και τις τοξικές ουσίες που σχετίζονται μ’ αυτόν, λέει η Ασλεϊ Μεριάνος, υπεύθυνη για την έρευνα.
Τους μεγαλύτερους κινδύνους βέβαια τους αντιμετωπίζουν τα παιδιά που οι γονείς τους καπνίζουν μπροστά τους. Ο δρ. Ανταμ Γκολντστάιν από το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνα παρομοιάζει αυτή τη συμπεριφορά με την παιδική κακοποίηση.
(*) Η Τζέιν Μπρόντι γράφει από το 1976 τη στήλη «Personal Health» στους New York Times και έχει γράψει πάνω από 12 βιβλία
ΑΠΕ ΜΠΕ
