Αν το ποτήρι σάς φαίνεται πάντα μισοάδειο, τα λεξικά σάς περιλαμβάνουν στα λήμματα «αρνητικότητα» ή «απαισιοδοξία» ως παραδείγματα και το χειρότερο σενάριο για την επόμενη ημέρα είναι η πρώτη σκέψη σας, αυτό το άρθρο σας αφορά
Για κάποιους η σκέψη τους δεν θα σταματήσει να πηγαίνει στο κακό. Ακόμα και αν η ικανότητα πρόβλεψης του μέλλοντος συνήθως αμφισβητείται, η φαντασία μπορεί να δημιουργεί σενάρια για όσα πρόκειται να συμβούν. Αν τα σενάρια αυτά είναι πάντα τα χειρότερα δυνατά και άκρως δυσοίωνα για τα μελλούμενα, μάλλον πρόκειται για περίπτωση καταστροφολογίας.
Ενδεχομένως, όταν σκεφτόμαστε το χειρότερο που μπορεί να συμβεί νιώθουμε και πιο ικανοί να προφυλαχθούμε από τις συνέπειές του, όμως «αυτό βοηθά μόνο όταν είμαστε ικανοί να προβλέψουμε σωστά τι θα συμβεί κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες και πώς θα μας κάνει να αισθανθούμε», σχολιάζει η Δρ Patricia Riddell, καθηγήτρια Εφαρμοσμένων Νευροεπιστημών στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ σε άρθρο της σχετικά με την τάση να βλέπουμε το ποτήρι μισοάδειο, από τη βέβαιη αποτυχία μας σε μια συνέντευξη για δουλειά έως τα αποτελέσματα μιας εξέτασης ρουτίνας, ακόμα και όταν τα πάντα συνηγορούν για το αντίθετο.
Για να κατανοήσουμε την επίπτωση της καταστροφολογίας, πρέπει να αναλογιστούμε τους μηχανισμούς πόνου και ευχαρίστησης που μας ωθούν στο κυνήγι ενός στόχου ή την αποφυγή του ως απειλή, τα κίνητρα δηλαδή που συνοδεύονται από ηδονή ή δυσαρέσκεια και που ο άνθρωπος μπορεί να ενεργοποιήσει ακόμα και με τη σκέψη για μια κατάσταση που δεν έχει βιώσει.
Αν και η καταστροφολογία σχετίζεται συχνά με την ανάγκη διατήρησης του ελέγχου, θα αποτελέσει εμπόδιο για δοκιμή νέων εμπειριών ανεξαρτήτως, θα μεγεθύνει μια αποτυχία και θα την επαναφέρει στη μνήμη οποτεδήποτε εμφανίζεται μια νέα πρόκληση. Το άτομο οδηγείται αναπόδραστα σε μια παραλυτική κατάσταση άγχους ή και άλλες διαταραχές της ψυχικής υγείας. Πώς μπορείτε να βάλετε φρένο;
1. Αφήστε τις σημαντικές αποφάσεις για το πρωί
Συνηθίζουμε να σκεφτόμαστε το μέλλον μας το βράδυ, την πλέον ακατάλληλη στιγμή όπου το μέρος του εγκεφάλου που εμπλέκεται με τις λογικές διεργασίες μειώνει τη λειτουργία τους ενώ αντιστρόφως κινείται το κομμάτι των συναισθηματικών διεργασιών. Έπειτα, σε αυτήν την κατάσταση ερμηνεύουμε πιο εύκολα μια μελλοντική κατάσταση ως επικείμενη απειλή.
2. Προσοχή στην υπερβάλλουσα αυτοκριτική
Η καταστροφολογία μπορεί να πυροδοτείται από μια υπερβάλλουσα αυτοκριτική. Αναρωτηθείτε όμως αν ο σκληρός τρόπος που «μιλάτε» στον εαυτό σας θα ήταν ίδιος προς κάποιον άλλο, αν σας βοηθά και αν δικαιολογείται. Συχνά, αναφέρει η ειδικός, η απάντηση είναι αρνητική. Προσπαθήστε να το αλλάξετε.
3. Φτιάξτε ένα πιο αισιόδοξο σενάριο
Κανείς δεν μπορεί να προδιαγράψει ότι οι αναποδιές του παρελθόντος θα επαναληφθούν στο μέλλον. Αντί λοιπόν για καταστροφολογίες, η Δρ Riddell προτείνει θετικές σκέψεις σχετικά με όσα πρόκειται να συμβούν ώστε να μειωθεί το στρες και, γιατί όχι, περισσότερα αισιόδοξα σενάρια σχετικά με όσα θα έλθουν ώστε να θυμηθούμε ότι πρόκειται για σενάρια, ιστορίες που δεν ξέρουμε αν θα πραγματωθούν και, συνεπώς, γιατί να μην επιλέξουμε τις πιο ευοίωνες;
4. Αγαπήστε και αισθανθείτε τον εαυτό σας
Η ενσυναίσθηση και συμπόνοια είναι αρετές που καλλιεργούμε κυρίως για τον άλλο, τον πλησίον, για να μπορέσουμε να συμπαρασταθούμε όταν υπάρχει ανάγκη. Φαίνεται λοιπόν πως πρέπει κάπως να τις αξιοποιήσουμε και για τον εαυτό μας, να αναρωτηθούμε επί παραδείγματι τι συμβουλή θα δίναμε σε έναν φίλο ή φίλη που θα βρισκόταν στη θέση μας. Ποιος ξέρει; Εφαρμόζοντας την ενσυναίσθηση για να κατανοήσουμε και βοηθήσουμε τους εαυτούς μας, μπορεί να βρούμε λύσεις ανέλπιστες.
