Και γιατί πρέπει να τις εντάξουμε στη διατροφή μας καθημερινά;
Περισσότερο από ποτέ άλλοτε, οι άνθρωποι δείχνουν ενδιαφέρον για τη βελτίωση της σχέσης μεταξύ της διατροφής τους και της υγείας τους. Ταυτόχρονα, η επιστήμη και η ιατρική αποκαλύπτουν τη στενή σχέση μεταξύ του εντέρου και του εγκεφάλου.
Περισσότερο από το 95% του πληθυσμού πιστεύει ότι η διατροφή μπορεί να βελτιώσει τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική υγεία. Και ότι η διατροφή, η ποιότητα ζωής και η διαχείριση του κινδύνου εμφάνισης ασθενειών έχουν στενή σχέση μεταξύ τους.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Τεχνολόγων Τροφίμων στο Σικάγο, τα «λειτουργικά τρόφιμα» παρέχουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξη και τη συντήρηση του οργανισμού. Μπορεί να συμβάλλουν στην πρόληψη ή τη θεραπεία μιας ασθένειας.
Ποια είναι τα συστατικά των λειτουργικών τροφίμων;
Φυτικές ίνες
Οι φυτικές ίνες είναι ανθεκτικές στην πέψη από τα ανθρώπινα γαστρεντερικά (GI) ένζυμα. Η κυτταρίνη, η πηκτίνη και η λιγνίνη είναι είδη φυτικών ινών. Ορισμένα τρόφιμα με διαλυτές φυτικές ίνες περιλαμβάνουν:
- Φασόλια
- Βρώμη
- Όσπρια
- Κριθάρι
- Δαμάσκηνα
Το πρώτο λειτουργικό συστατικό των τροφίμων στο οποίο δόθηκε έγκριση για να ισχυριστεί ότι έχει ενισχυτική επίδραση στην υγεία ήταν οι φυτικές ίνες.
Πολυάριθμες μελέτες δείχνουν ότι η ημερήσια πρόσληψη φυτικών ινών σχετίζεται με σημαντική μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου. Οι φυτικές ίνες μειώνουν τη συνολική χοληστερόλη και τις λιποπρωτεΐνες χαμηλής πυκνότητας (LDL), τη λεγόμενη «κακή χοληστερόλη».
Η Εθνική Έρευνα για την Υγεία και τη Διατροφή έδειξε ότι οι άνδρες που κατανάλωναν περισσότερα από 27 γραμμάρια φυτικών ινών την ημέρα, μείωσαν σημαντικά τον κίνδυνο θανάτου από στεφανιαία νόσο.
Μειώνουν επίσης την LDL χοληστερόλη μεταβάλλοντας το μεταβολισμό της γλυκόζης και της χοληστερόλης, μειώνοντας την απορρόφηση του λίπους και της χοληστερόλης στο γαστρεντερικό σωλήνα.
Προβιοτικά και πρεβιοτικά
Ο γαστρεντερικός σωλήνας κατοικείται από έναν τεράστιο αριθμό ποικίλων μικροοργανισμών, οι οποίοι επηρεάζονται από τις τροφές που καταναλώνονται. Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί οργανισμοί, οι οποίοι, σε επαρκείς αριθμούς, έχουν ευεργετικές επιδράσεις στον πληθυσμό των βακτηρίων του γαστρεντερικού σωλήνα.
Μπορούν να μειώσουν τη χοληστερόλη, να προστατεύσουν από γαστρεντερικές παθήσεις και να ενισχύσουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Θεωρούνταν ότι τα βακτήρια προκαλούν τις προβιοτικές επιδράσεις, αλλά έχει επίσης αποδειχθεί ότι τα προϊόντα που παράγονται από τα βακτήρια μπορεί να είναι οι δραστικοί παράγοντες. Ο
ρισμένα τρόφιμα που περιέχουν προβιοτικά είναι το γιαούρτι, το κεφίρ και τα λαχανικά που έχουν υποστεί ζύμωση.
Τα πρεβιοτικά είναι συστατικά τροφίμων που διεγείρουν την ανάπτυξη ή τη δραστηριότητα ενός ή περισσότερων τύπων βακτηρίων στο παχύ έντερο. Οι ολιγοσακχαρίτες σόγιας είναι ένας τύπος πρεβιοτικού.
Το ζυμωμένο γάλα, ως προβιοτικό, αυξάνει τον αριθμό των βακτηρίων στο παχύ έντερο. Αναστέλλει την παραγωγή χοληστερόλης στο συκώτι ή ανακατανέμει τη χοληστερόλη από το αίμα στο συκώτι. Οι προβιοτικοί μικροοργανισμοί που βρίσκονται στο γιαούρτι, βοηθούν στην αποτροπή κατοίκησης μικροοργανισμών που προκαλούν ασθένειες στο παχύ έντερο.
Τα προβιοτικά ενισχύουν επίσης την ανοσολογική λειτουργία του βλεννογόνου του γαστρεντερικού σωλήνα και ορισμένα μπορεί να προστατεύουν το παχύ έντερο από καρκινογόνες ουσίες.
Ορισμένες ενώσεις που παράγονται κατά τη ζύμωση μπορεί να ενισχύσουν την αναπαραγωγή των φυσιολογικών κυττάρων του βλεννογόνου και να αναστείλουν την παραγωγή μη φυσιολογικών κυττάρων του βλεννογόνου.
Φυτικές στερόλες και στανόλες
Οι φυτικές στερόλες και οι στανόλες είναι λειτουργικά συστατικά τροφίμων που βρίσκονται στο γιαούρτι ή στα αλείμματα που χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατα του βουτύρου.
Οι ενώσεις αυτές δρουν στο λεπτό έντερο, μειώνοντας τη χοληστερόλη αναστέλλοντας την απορρόφησή της. Οι στερόλες και οι στανόλες μπορούν επίσης να βελτιώσουν τα συμπτώματα και τη ροή των ούρων σε ασθενείς με καλοήθη υπερτροφία του προστάτη.
Ιχθυέλαιο – λιπαρά οξέα
Τα οφέλη των λιπαρών οξέων που βρίσκονται στα ψάρια λαμβάνουν προσοχή για το ρόλο τους τόσο στον κίνδυνο όσο και στη διαχείριση των καρδιαγγειακών παθήσεων. Παρουσιάζουν οφέλη για την υγεία σε διάφορες κοινές ασθένειες.
Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα είναι γνωστό εδώ και 20 χρόνια ότι είναι σημαντικά για την υγεία του νευρικού συστήματος, ιδίως κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης. Τροφές πλούσιες σε ωμέγα-3 είναι ο σολομός, η ρέγγα, ο γαύρος, ο τόνος και άλλα.
Ορισμένα αυγά είναι εμπλουτισμένα με ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η πρόσληψη ιχθυελαίου μειώνει τα επίπεδα τριγλυκεριδίων στον ορό τόσο σε φυσιολογικά άτομα όσο και σε άτομα με υπερτριγλυκεριδαιμία.
Τα τριγλυκερίδια είναι ένας τύπος λίπους απαραίτητος για την καλή υγεία, αλλά σε περίσσεια συμβάλλουν σε μια ποικιλία καρδιακών παθήσεων. Η μείωση των επιπέδων τριγλυκεριδίων στο αίμα μειώνει τη συχνότητα των μη φυσιολογικών καρδιακών ρυθμών και επιβραδύνει την πρόοδο της στεφανιαίας νόσου.
Πρωτεΐνη σόγιας
Η πρωτεΐνη σόγιας, η οποία καταναλώνεται σε συνδυασμό με μια διατροφή χαμηλή σε κορεσμένα λίπη και χοληστερόλη, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου και την κυκλοφορία της LDL («κακής») χοληστερόλης.
