Η Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης γιορτάζεται την 31η Οκτωβρίου κάθε χρόνου, σε ανάμνηση της ίδρυσης του Διεθνούς Ινστιτούτου Ταχυδρομικών Ταμιευτηρίων στο Μιλάνο στις 31 Οκτωβρίου 1924.
Μία καλή ευκαιρία να μιλήσουμε στα παιδιά μας για τη γενικότερη έννοια της “αποταμίευσης”. Όχι απαραίτητα σε χρήμα, αλλά και σε χρόνο. Να τους κάνουμε μία ωραία συζήτηση για την αξία της έξυπνης επένδυσης σε ιδέες, δραστηριότητες, ανθρώπους.
Και μία ωραία αφορμή για να θυμηθούμε την ιστορία που έχει ο κλασικός κουμπαράς- γουρουνάκι, όπου βάζαμε μικρά το “δώρο” της γιαγιάς… Το γουρουνάκι ήταν πάντα σύμβολο αφθονίας και ευημερίας, ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Πριν από τη βιομηχανική επανάσταση, οι αγροτικές οικογένειες στην Αγγλία, στη Γαλλία ή στη Γερμανία είχαν τη συνήθεια να κρατούν κατά μέρος ένα γουρουνάκι, για να μπορούν να το πουλήσουν σε περίπτωση οικονομικής ανάγκης. Έτσι οι πρώτοι κουμπαράδες απέκτησαν το σχήμα του γουρουνιού για να συμβολίσουν το προνοητικό πνεύμα εγκράτειας και αποταμίευσης.
Ωστόσο, εικάζεται ότι οι πήλινοι κουμπαράδες-γουρουνάκια έκαναν την εμφάνισή τους –μάλλον κατά λάθος- αρκετά αργότερα, στην Αγγλία, γύρω στα τέλη του 18ου αιώνα. Τότε, κατασκευάζονταν από πηλό κάποια δοχεία με την ονομασία pygg jars. Όταν λοιπόν ζητήθηκε από κάποιον τεχνίτη να κατασκευάσει ένα pygg jar, αυτός, λόγω ομοηχίας με τη λέξη «pig», δημιούργησε έναν κουμπαρά-γουρουνάκι.
Στην Ελλάδα ο κουμπαράς πρωτοεμφανίζεται από το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο τον Αύγουστο του 1934 και πολύ γρήγορα γίνεται το αγαπημένο σύμβολο της παιδικής αποταμίευσης.
Το σύστημα των 3 βάζων – Μαθαίνουμε την αποταμίευση
Μία από τις δεξιότητες που πρέπει να αποκτήσουν τα παιδιά στη ζωή είναι η σωστή διαχείριση χρημάτων. Πώς όμως να την αποκτήσουν, αν δεν τους τη διδάξουμε εμείς;
Το θέμα είναι το εξής: Καμιά φορά νιώθουμε ότι δεν τα έχουμε καταφέρει καλά στη διαχείριση των οικονομικών μας και για αυτό αποφεύγουμε να μιλήσουμε στα παιδιά μας για χρήματα. Κι έτσι, όταν φτάσει η ώρα να φύγουν από το σπίτι, τους λέμε «καλή τύχη» και τα σπρώχνουμε να κολυμπήσουν στα βαθιά.
Μήπως όμως πρέπει να σπάσει επιτέλους ο κύκλος της έλλειψης οικονομικής εκπαίδευσης; Τα παιδιά μας πρέπει να τα καταφέρουν καλύτερα από εμάς. Στόχος θα πρέπει να είναι, κάθε φορά που βρίσκονται με χρήματα στα χέρια τους (που μπορεί να είναι το χαρτζιλίκι τους, αυτά που έβγαλαν από τα κάλαντα, τα δώρα των παππούδων ή άλλα χρήματα που κέρδισαν) να τα διαχειρίζονται σωστά, να μην τα ξοδεύουν αλόγιστα και να βάζουν και ένα μικρό ποσό στην άκρη. Και ναι βέβαια, το ξέρω. Ζούμε σε μια χώρα που μας έχει διαλύσει, που παίρνει συνεχώς χρήματα μέσα από τις τσέπες μας και που μας κόβει τα φτερά. Εδώ ζούμε όμως. Το να μη διδάξουμε στα παιδιά μας διαχείριση χρημάτων δε θα βοηθήσει σε τίποτα. Θα κάνει απλά τα πράγματα χειρότερα.
Το σύστημα με τα 3 βάζα, στο οποίο αναφέρονται αρκετοί ειδικοί αλλά και απλοί γονείς που το έχουν εφαρμόσει, είναι ένας καταπληκτικός τρόπος για να διδάξουμε στα παιδιά μας πώς να διαχειρίζονται τα χρήματά τους. Εμείς το εφαρμόζουμε στο σπίτι μας με απόλυτη επιτυχία και σήμερα σας το παρουσιάζω.
Βήμα 1
Βρίσκουμε 3 βάζα με καπάκι. Τα διακοσμούμε όπως μας αρέσει. Εμείς βάλαμε γύρω από το κάθε βάζο μια ταινία που φτιάξαμε από χαρτί περιτυλίγματος. Και εκεί κολλήσαμε την κάθε μία από τις τρεις ετικέτες. Οι ετικέτες είναι οι εξής:
Ξοδεύω
Προσφέρω
Αποταμιεύω
Προσθέσαμε επίσης και μια απλή κορδέλα στο λαιμό για να ξεχωρίζουν τα βάζα των δύο παιδιών μεταξύ τους. Τα βάζα της Εβελίνας έχουν μπεζ κορδέλα και τα βάζα της Εβίτας μαύρη.
Βήμα 2
Το κάθε παιδί παίρνει τα βάζα στο δωμάτιό του και τα τοποθετεί σε σημείο της επιλογής του.
Βήμα 3
Ώρα για να γεμίσουν τα βάζα! Ώρα για τα παιδιά να μάθουν ότι τα χρήματα δεν εμφανίζονται ως διά μαγείας. Αξιοποιούμε την ευκαιρία και τους εξηγούμε πώς βγαίνουν τα χρήματα στην οικογένεια. Συζητάμε για το πώς μπορούν να φτάσουν χρήματα και στα δικά τους χέρια. Σε αυτό το σημείο η κάθε οικογένεια διαφέρει – έχει σχέση και η ηλικία των παιδιών φυσικά. Άλλοι γονείς δίνουν στα παιδιά χαρτζιλίκι μια φορά την εβδομάδα, άλλοι μια φορά το μήνα. Άλλοι δεν πιστεύουν στο χαρτζιλίκι απλά δίνουν χρήματα στα παιδιά ανάλογα με τις ανάγκες. Άλλοι δεν δίνουν καθόλου. Το σημαντικό είναι να ξεκαθαρίσουμε τι θα κάνουμε εμείς (και γιατί) και να το επικοινωνήσουμε στα παιδιά. Δε θα μιλήσω με λεπτομέρειες για το δικό μας σύστημα, αλλά για να έχετε μια εικόνα, τα κορίτσια παίρνουν ένα μικρό ποσό κάθε μήνα σύμφωνα με την ηλικία τους (το χαρτζιλίκι τους) και έχουν την ευκαιρία να κερδίσουν πολύ περισσότερα χρήματα από επιπλέον δουλειές που κάνουν, που είναι εκτός των υποχρεώσεών τους (για παράδειγμα δικές μου δουλειές).
Επίσης συζητάμε για το πόσο σημαντικό είναι κάθε φορά που παίρνουν χρήματα να βάζουν ένα ποσό στην άκρη (που δε θα το πειράξουν ποτέ παρά μόνο για να πάει στην τράπεζα) και ένα ποσό που θα το προσφέρουν στους λιγότερο τυχερούς.
Βήμα 4
Κάθε φορά που τα παιδιά παίρνουν χρήματα, τα μοιράζουν στα βάζα, σύμφωνα με μία φόρμουλα που έχουμε συζητήσει. Έχουν καταλάβει την αξία της αποταμίευσης και της προσφοράς σε καλούς σκοπούς, οπότε μοιράζουν τα χρήματα ανάλογα. Δεν επεμβαίνω όμως κάθε φορά στο τι θα κάνουν, εκείνες αποφασίζουν.
Βήμα 5
Ξοδεύουν χωρίς τύψεις και απολαμβάνουν τις επιλογές τους! Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ικανοποίηση από το να βλέπεις τα παιδιά σου να ζυγίζουν τις καταστάσεις και να παίρνουν υπεύθυνες αποφάσεις. Πλέον χαίρομαι όταν τις βλέπω να παίρνουν χρήματα από το βάζο με τα λεφτά για ξόδεμα και να διαθέτουν για να κάνουν το κέφι τους. Η Εβελίνα πριν από λίγες μέρες αγόρασε μια νέα κάρτα μνήμης και η Εβίτα αναμνηστικά από μια εκδρομή που πήγαν με το σχολείο. Την εποχή πριν από τα βάζα, θα είχαν έρθει να ζητήσουν χρήματα και πιθανόν να είχε δημιουργηθεί ένταση σχετικά με το αν είναι σημαντικό αυτό που θέλουν να αγοράσουν ή για το πότε θα πρέπει να το αγοράσουν.
Από τότε όμως που εφαρμόσαμε το σύστημα με τα 3 βάζα άρχισαν να σκέφτονται και να παίρνουν τον έλεγχο των οικονομικών τους στα χέρια τους. Ένα ακόμα παράδειγμα που αξίζει να μοιραστώ: Την εποχή πριν από τα βάζα ήθελαν να πηγαίνουν στο κυλικείο του σχολείου συνέχεια. Είχαμε βάλει κάποιο εβδομαδιαίο budget σαν όριο και το εξαντλούσαν πάντα. Τώρα πια με το σύστημα με τα τρία βάζα, τα χρήματα του κυλικείου τα παίρνουν στο χέρι (μέσα στο χαρτζιλίκι τους). Κάθε μέρα τους ετοιμάζω φαγητό από το σπίτι εκτός και αν μου πουν ότι δεν θέλουν φαγητό γιατί εκείνη την ημέρα θα πάνε στο κυλικείο. Αγοράζουν πλέον από το κυλικείο πολύ σπανιότερα γιατί προτιμούν τα χρήματά τους να τα ξοδεύουν σε πιο διασκεδαστικά πράγματα.
Μέσα από το σύστημα με τα τρία βάζα τα παιδιά αποκτούν μία πολύ καλή αίσθηση για το πώς να διαχειρίζονται τα χρήματά τους. Μαθαίνουν ότι όταν το βάζο «ξοδεύω» δεν έχει χρήματα, απλά δεν ξοδεύω! Μαθαίνουν από πού έρχονται τα χρήματα, εκτιμούν την αξία τους και αρχίζουν και σκέφτονται τρόπους για να κερδίσουν περισσότερα. Μαθαίνουν επίσης να αποταμιεύουν αλλά και να νοιάζονται για τους λιγότερο τυχερούς.
