Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης έχει συνδεθεί με την εκδήλωση χρόνιων παθήσεων, με κυριότερες τις καρδιοπάθειες. Ωστόσο, παρά τις προειδοποιήσεις των γιατρών, πολλοί άνθρωποι συνεχίζουν να το παρακάνουν. Ενδεικτικά, η καθημερινή κατανάλωση ζάχαρης στις Η.Π.Α. φτάνει τα 73 γραμμάρια, πολύ πάνω δηλαδή από τα προτεινόμενα όρια που είναι 24 γραμμάρια για τις γυναίκες και 36 για τους άντρες.
Μαθαίνοντας, λοιπόν, τι ακριβώς συμβαίνει στον οργανισμό σας όταν τρώτε υπερβολική ζάχαρη, θα είστε σε θέση να υιοθετήσετε πιο υγιεινές συνήθειες και να βελτιώσετε τη διατροφή σας.
Τι προκαλεί στο σώμα η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης
Εγκέφαλος
Η ζάχαρη πυροδοτεί την έκκριση ντοπαμίνης, μιας ορμόνης που βελτιώνει τη διάθεση. Όσο περισσότερη ζάχαρη τρώτε, τόσο περισσότερη απαιτείται για να ανέβει η διάθεσή σας.
Δέρμα
Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης μπορεί να αυξήσει τις φλεγμονές, οδηγώντας σε ακμή και δερματικές παθήσεις, όπως η ροδόχρους νόσος.
Συκώτι
Το συκώτι μετατρέπει τη ζάχαρη σε λίπος. Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα όπως η μη αλκοολική λιπώδης νόσος ήπατος.
Πάγκρεας
Η υπερβολική ζάχαρη αναγκάζει το πάγκρεας να κάνει υπερπαραγωγή ινσουλίνης, μια κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει σε διαβήτη.
Στομάχι
Η επεξεργασμένη ζάχαρη επηρεάζει αρνητικά το γαστρεντερικό μικροβίωμα.
Νεφροί
Η υπερκατανάλωση ζάχαρης μπορεί να οδηγήσει σε υπεργλυκαιμία, διαβήτη και νεφρική ανεπάρκεια.
Καρδιά
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα συμβάλλουν στη σκλήρυνση των αρτηριών της καρδιάς.
Αίμα
Η επεξεργασμένη ζάχαρη προκαλεί απότομες αιχμές στο σάκχαρο του αίματος, διαταράσσοντας την ισορροπία στα επίπεδα σακχάρου.
Πώς το σώμα σας διασπά τη ζάχαρη
Καταναλώστε μπισκότα, παγωτά, καραμέλες ή οποιοδήποτε γλυκό της αρεσκείας σας και το σώμα σας θα διασπάσει τα πρόσθετα σάκχαρα που περιέχουν σε γλυκόζη και φρουκτόζη.
Η γλυκόζη αντιμετωπίζεται διαφορετικά στο σώμα από ότι η φρουκτόζη. Η γλυκόζη είναι ένα απλό σάκχαρο ή μονοσακχαρίτης και το δομικό στοιχείο των υδατανθράκων, της προτιμώμενης πηγής ενέργειας του σώματος. Η γλυκόζη απορροφάται απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος για να χρησιμοποιηθεί ως ενέργεια.
Η φρουκτόζη (συχνά αποκαλούμενη ζάχαρη των φρούτων), από την άλλη πλευρά, επεξεργάζεται στο ήπαρ, όπου πρέπει να μετατραπεί σε γλυκόζη προτού να χρησιμοποιηθεί ως ενέργεια. Αυτό δεν αποτελεί συνήθως πρόβλημα αν τρώτε φρούτα, για παράδειγμα, επειδή οι φυτικές ίνες και τα θρεπτικά συστατικά βοηθούν στην επιβράδυνση της απορρόφησης και διατηρούν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σταθερά. Ωστόσο, η φρουκτόζη βρίσκεται συχνά στα επεξεργασμένα τρόφιμα και όταν την καταναλώνετε σε υπερβολική ποσότητα, το ήπαρ τη μετατρέπει σε λίπος. Αυτό μπορεί να έχει αρνητικές επιδράσεις στα επίπεδα τριγλυκεριδίων (ένα είδος λίπους στο αίμα σας) και αποτελεί δείκτη καρδιακής νόσου.
Γιατί το σώμα σας ζητάει ζάχαρη
Η ζάχαρη αυξάνει απότομα το σάκχαρο στο αίμα σας και στη συνέχεια το ρίχνει απότομα. Έτσι, είναι πιθανό να θελήσετε άλλο ένα σοκολατάκι για να νιώσετε «καλά» και πάλι. Η διαδικασία θα μπορούσε να περιγραφεί ως μία πτώση στη διάθεση και την ενέργεια, ανάλογα βέβαια με τον άνθρωπο και την ποσότητα ζάχαρης που κατανάλωσε.
Ίσως θεωρείτε ότι είστε εθισμένη στα γλυκά και η αλήθεια είναι πως μάλλον δεν πέφτετε και πολύ έξω. Συγκεκριμένα, ο εγκέφαλος προσαρμόζεται στην ντοπαμίνη που εκκρίνεται κάθε φορά που τρώτε ζάχαρη, πράγμα που σημαίνει ότι θα αναζητείτε περισσότερη ζάχαρη για να φτάσετε στα ίδια επίπεδα ευφορίας.
Τα προβλήματα υγείας που μπορεί να προκύψουν μακροπρόθεσμα
Μπορεί να εστιάζουμε στο κατά πόσο η υπερκατανάλωση υψηλά επεξεργασμένων τροφίμων που περιέχουν ζάχαρη δυσκολεύει το αδυνάτισμα, όμως οι επιπτώσεις είναι ακόμη πιο σημαντικές όσον αφορά στην υγεία μας.
Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης κάνει το πάγκρεας να υπερ-λειτουργεί (κάτι το οποίο μπορεί να προκαλέσει διαβήτη) και σκληραίνει τις αρτηρίες της καρδιάς (αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιοπάθειας). Παράλληλα, αυξάνει την αρτηριακή πίεση και μειώνει τα επίπεδα της καλής (HDL) χοληστερόλης.
Να θυμάστε ότι…
Δεν είναι όλες οι μορφές ζάχαρης ίδιες. Η ζάχαρη είναι ένα φυσικό συστατικό που εντοπίζεται σε τρόφιμα, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Όταν τρώτε αυτά τα τρόφιμα, μπορείτε επίσης να προσλάβετε μια πληθώρα θρεπτικών συστατικών, όπως βιταμίνες, μέταλλα, πρωτεΐνες, λίπος και νερό. Παίρνετε επίσης φυτικές ίνες, οι οποίες βοηθούν στην επιβράδυνση της πέψης και μετριάζουν την απελευθέρωση της ζάχαρης στην κυκλοφορία του αίματος, αποτρέποντας τις προαναφερθείσες «αιχμές και συντριβές». Αυτό που πρέπει να αποφεύγετε είναι η προστιθέμενη ζάχαρη που βρίσκεται στα επεξεργασμένα τρόφιμα.
