Η ενσυναίσθηση είναι μία δεξιότητα που μπορεί να καλλιεργηθεί ή να ξεχαστεί στο πίσω μέρος του μυαλού μας ανάλογα με το κοινωνικό μας περιβάλλον.
Η ενσυναίσθηση είναι η προσπάθεια μας να μπούμε στη θέση του άλλου και να κατανοήσουμε τον κόσμο μέσα από τα δικά του μάτια.
Ενσυναίσθηση δεν σημαίνει ότι απαραίτητα βιώνω ή έχω βιώσει το ίδιο συναίσθημα, σημαίνει ότι θέλω και μπορώ να καταλάβω πώς είναι να το βιώνει κάποιος άλλος και να επιλέξω με σαφήνεια και εγκυρότητα πως θέλω και πως χρειάζεται να ανταποκριθώ αποτελεσματικά.
Γνωρίζαμε ότι η δεξιότητα αυτή – αν και εκ γενετής εμπεδωμένη στο DNA μας – είναι προϊόν μαθησιακής και βιωματικής εμπειρίας, αλλά τώρα, μια ερευνήτρια από το Πανεπιστήμιο του Würzburg λένε ότι είναι και… μεταδοτική!
Σύμφωνα με την μελέτη της που δημοσιεύθηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), οι ενήλικες μπορούν να μάθουν ή να «ξεμάθουν» την ενσυναίσθηση μέσω της παρατήρησης, ακόμη και από άτομα που δεν γνωρίζουν προσωπικά.
Τι σημαίνει αυτό; Ότι το κοινωνικό μας περιβάλλον διαμορφώνει τις συναισθηματικές μας δεξιότητες.
Προηγούμενες έρευνες δείχνουν ότι η ενσυναίσθηση προάγει τη συνεργασία, τη συνεισφορά και τη φροντίδα. Ωστόσο, η υπερβολική ενσυναίσθηση μπορεί να αυξήσει το άγχος και τον κίνδυνο επαγγελματικής εξουθένωσης.
Το κλειδί για να επιτευχθεί η ισορροπία βρίσκεται στον αμοιβαίο σεβασμό.
«Ο σεβασμός δημιουργεί το έδαφος για την καλλιέργεια της ενσυναίσθησης. Μπορεί κάποιος να σέβεται έναν συνάνθρωπό του χωρίς να αισθάνεται ενσυναίσθηση γι’ αυτόν, αλλά δύσκολα θα αναπτύξει ενσυναίσθηση αν δεν τον σέβεται», εξηγεί η συγγραφέας της μελέτης σε δελτίο τύπου.
Η ενσυναίσθηση είναι επιλογή
Αν όλοι εξασκούσαμε αυτή τη δεξιότητα οι ζωές όλων μας θα ήταν ουσιαστικότερα καλύτερες.
Αλλά ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι επιλέγουν να δείξουν ενσυναίσθηση προς τους άλλους μόνο 6 στις 10 φορές, καθώς απαιτεί πολλή ψυχική ενέργεια.
Αν και έχει αποδειχθεί ότι η ενσυναίσθηση είναι εν μέρει γονιδιακή, είναι σίγουρα και μία επιλογή που κάνουμε απέναντι στους άλλους.
Oι επιστήμονες είδαν μέσα από εγκεφαλογραφήματα κύτταρα που «ανάβουν» όταν βλέπουμε και ακούμε τις συμπεριφορές των άλλων. Αυτοί οι νευρώνες βοηθούν τους εγκεφάλους μας να μιμηθούν ο ένας τη συναπτική δραστηριότητα του άλλου και να νιώσουμε ό,τι οι άλλοι.
Εν, συν και αίσθηση, ουσιαστικά είναι η «επέκταση» της αίσθησης ενός ανθρώπου πέρα από το προσωπικό του συναίσθημα. Ως συναίσθημα ορίζεται οτιδήποτε νιώθει ένα άτομο όταν αξιολογεί ένα γεγονός με συγκεκριμένο τρόπο και συνήθως οδηγεί σε αλλαγές στον ανθρώπινο οργανισμό ή στη συμπεριφορά.
Έτσι, όλα τα συναισθήματα είναι ουσιαστικά προτροπές για δράση. Άρα τα συναισθήματα οδηγούν σε πράξεις τις οποίες μπορούμε να αντιληφθούμε.
Τα συναισθήματα έχουν είτε εσωτερική είτε εξωτερική προέλευση. Άλλοτε προκαλούνται από σκέψεις, πεποιθήσεις και άλλοτε από εξωτερικά γεγονότα, καταστάσεις, ανθρώπους.
Η ενσυναίσθηση τυπικά αφορά τη συναισθηματική ταύτιση που κάποιος βιώνει με την ψυχική κατάσταση ενός άλλου ανθρώπου, ταυτόχρονα συνδυασμένη με την προσπάθεια αποκωδικοποίησης και κατανόησης της συμπεριφοράς και των κινήτρων του.
Με απλά λόγια είναι η συνειδητή προσπάθεια και ικανότητα να μπορώ να μπω στη θέση σου και να καταλάβω πώς νιώθεις.
