Τα κάστανα ήταν γνωστά από την αρχαιότητα και αποτελούσαν βασική τροφή των κατοίκων που ζούσαν στις ορεινές περιοχές. Ο Ξενοφώντας ονόμαζε την καστανιά «δένδρο του άρτου» γιατί η κατανάλωση του κάστανου αντικαθιστούσε το ψωμί και το κρέας. Το κάστανο είναι ένας μοναδικός αμυλούχος καρπός, με εξαιρετική γεύση και πλούσιο άρωμα. Στην Ελλάδα ευδοκιμεί στη Θεσσαλία, στη Μακεδονία, στις ορεινές περιοχές της Κρήτης και της Λέσβου.
Τα κάστανα διαφέρουν από τους υπόλοιπους ξηρούς καρπούς.
Αρχικά, έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε νερό (50%), και εν αντιθέσει με τους υπόλοιπους ξηρούς καρπούς που είναι πλούσιοι σε λίπος, το κάστανο έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά (2,3 γρ./100 γρ.). Τα λιπαρά που περιέχει είναι κυρίως πολυακόρεστα, μονοακόρεστα και δεν περιέχει καθόλου χοληστερίνη. Συγκρίνοντάς το, λοιπόν, με άλλους ξηρούς καρπούς έχει τις λιγότερες θερμίδες, και για αυτό αποτελεί ιδανικό σνακ για όσους προσπαθούν να χάσουν βάρος.
Παρακάτω καταγράφονται οι θερμίδες για ορισμένους ξηρούς καρπούς:
Κάστανα = 213 kcal/100 γρ.
Φιστίκια = 567 kcal/100 γρ.
Αμύγδαλα = 579 kcal/100 γρ.
Καρύδια = 654 kcal/100 γρ.
Θρεπτικότητα
Το κάστανο είναι πλούσιο σε υδατάνθρακες (46 γρ./100 γρ.) και φυτικές ίνες (8,1 γρ./100 γρ.). Οι φυτικές ίνες που περιέχει το καθιστούν τρόφιμο χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, δηλαδή μετά την κατανάλωσή του τα επίπεδα γλυκόζης αίματος δεν αυξάνονται απότομα και έτσι είναι κατάλληλο και για άτομα που πάσχουν από διαβήτη. Τα κάστανα αποτελούν διαφορετικό τρόπο για να ενταχθούν οι φυτικές ίνες στη καθημερινή διατροφή, οι οποίες συμβάλλουν στον κορεσμό, βοηθούν στη μείωση της χοληστερίνης και στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Η περιεκτικότητά του σε πρωτεΐνη είναι χαμηλή (2,4 g/100 γρ.), ωστόσο είναι υψηλής βιολογικής αξίας προσφέροντας απαραίτητα αμινοξέα.
Επίσης, τα κάστανα είναι πλούσια πηγή βιταμίνης C, ένα ακόμη χαρακτηριστικό που τα διακρίνει από τους υπόλοιπους ξηρούς καρπούς. Τα 100 g κάστανων καλύπτουν το 72% της ημερήσιας συνιστώμενης πρόσληψης για τη βιταμίνη C, η οποία είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό και προστατεύει τον οργανισμό από το οξειδωτικό στρες. Αλλες αντιοξειδωτικές βιταμίνες που περιέχουν είναι η βιταμίνη Α και η Ε. Είναι επίσης πηγή των βιταμινών του συμπλέγματος Β, όπως η θειαμίνη που είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος, η ριβοφλαβίνη και η βιταμίνη Β6, οι οποίες συμμετέχουν στον μεταβολισμό των θρεπτικών συστατικών, και το φυλλικό οξύ που είναι απαραίτητο σε πολλές λειτουργίες του οργανισμού.
Τα 100 γρ. κάστανα καλύπτουν το 50% και το 11% των ημερήσιων αναγκών του χαλκού και του καλίου αντίστοιχα, θρεπτικά συστατικά που συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του νευρικού και ανοσοποιητικού συστήματος. Επιπλέον, είναι μια εξαιρετική πηγή μετάλλων, όπως ο σίδηρος, το ασβέστιο, το μαγνήσιο, ο φώσφορος και ο ψευδάργυρος. Αρα, τα κάστανα αποτελούν ένα υγιεινό και γευστικό σνακ, με πλήθος βιταμινών και άλλων θρεπτικών συστατικών που συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του οργανισμού και αξίζει να ενταχθούν στην καθημερινή διατροφή, βέβαια πάντα με μέτρο. Μπορούν να καταναλωθούν βραστά ή ψητά και να προστεθούν ακόμη και ως γαρνιτούρα σε φαγητά ή γλυκά.
Στην κουζίνα
Η γεύση και η μυρωδιά τους θυμίζουν χειμώνα, αλλά και την εποχή των Χριστουγέννων, και συνήθως δεν λείπουν από τα γιορτινά τραπέζια. Αυτό, βέβαια, δεν είναι τυχαίο, αφού ταιριάζουν απόλυτα με όλα τα κρέατα είτε σαν συνοδευτικό είτε ως γέμιση. Επίσης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε σαλάτες και γίνονται υπέροχες σούπες.
Πουρές από κάστανα
Μια νόστιμη και πρωτότυπη ιδέα για να συνοδέψετε το κρέας ή ακόμη και για να φτιάξετε στο γιορτινό τραπέζι είναι ο πουρές από κάστανα που μπορεί να προστεθεί ως γαρνιτούρα σε ψητό χοιρινό ή μπριζόλες, αλλά και στη χριστουγεννιάτικη γαλοπούλα. Χαράζετε και βράζετε 1 κιλό κάστανα για 30 λεπτά. Τα ξεφλουδίζετε πολύ καλά. Τα βάζετε σε μια κατσαρόλα με 1 κουταλιά βούτυρο και τα ανακατεύετε. Προσθέτετε 1 φλιτζάνι νερό και 1 φλιτζάνι γάλα. Τα αφήνετε να πιουν τα υγρά τους και να μαλακώσουν. Προσθέτετε αλάτι, πιπέρι και λίγο μοσχοκάρυδο (προαιρετικά). Τα αφήνετε λίγο να κρυώσουν και τα βάζετε στο μούλτι να πολτοποιηθούν.
