Σε μια πρώτη ανάγνωση, είναι εύκολο να αναγνωρίσουμε ποια τροφή είναι ζωικής προέλευσης και ποια είναι φυτικής. Υπάρχουν ωστόσο, πολλοί άνθρωποι που στην προσπάθειά τους να αποφύγουν τις επεξεργασμένες τροφές, γνωρίζοντας ότι είναι βλαπτικές για το μικροβίωμα του εντέρου και το ανοσοποιητικό, μπερδεύονται.
Με την αυστηρή έννοια του όρου, η επεξεργασία στις τροφές είναι οποιαδήποτε διεργασία πραγματοποιείται σε μια φυσική τροφή για να δημιουργήσει άλλα προϊόντα, συμπεριλαμβανομένης της προσθήκης συστατικών, όπως συντηρητικών για να μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Το ζέσταμα, η κατάψυξη, η ζύμωση, η συσκευασία είναι όλα μορφές επεξεργασίας. Τα κατεψυγμένα λαχανικά, για παράδειγμα, χωρίς άλλα συστατικά, είναι τεχνικά επεξεργασμένα. Το αλεύρι 100% ολικής άλεσης είναι επεξεργασμένo και το ξινολάχανο επίσης, καθώς το λάχανο υπόκειται σε ζύμωση. Οτιδήποτε σε κονσέρβα είναι επίσης επεξεργασμένο.
Στην ίδια λογική, όταν ετοιμάζουμε φρέσκα υλικά στο σπίτι μας, τα επεξεργαζόμαστε. Όταν βάζουμε φαγητό σε μια σάλτσα ή smoothie, όταν μαγειρεύουμε μια ντομάτα, την επεξεργαζόμαστε.
Όπως καταλαβαίνετε, το παραπάνω πλαίσιο κατανόησης των επεξεργασμένων τροφών δεν είναι και τόσο χρήσιμο, τουλάχιστον όχι από διατροφικής άποψης, καθώς κατατάσσει στις επεξεργασμένες τροφές και τα τρόφιμα ζύμωσης ή ολικής άλεσης, τα οποία είναι ωφέλιμα στη διατροφή. Μια διατροφή, δηλαδή, ολοκληρωτικά με ανεπεξέργαστες τροφές θα σήμαινε να περπατούσαμε σε κήπους και χωράφια και να τρώγαμε την τροφή κατευθείαν από το φυτό.
Από διατροφικής άποψης, λοιπόν, ο καλύτερος τρόπος να καταλάβετε την επεξεργασία είναι να αναλογιστείτε αν καταναλώνετε ολόκληρη την τροφή ή ένα μέρος αυτής. Το αλεύρι ολικής άλεσης έχει τα ίδια μέρη του σπόρου, αλλά είναι σε μορφή σκόνης. Αν το σκεφτούμε, λοιπόν, διατροφικά, το αλεύρι ολικής άλεσης είναι σαν ολόκληρη τροφή.
Από την άλλη, τρόφιμα όπως το λάδι και η ζάχαρη είναι κλασικά παραδείγματα μέρους των τροφίμων. Το σογιέλαιο, για παράδειγμα, είναι το λίπος που έχει διαχωριστεί από το φασόλι σόγιας. Όλα τα υπόλοιπα μέρη του φασολιού ξεχωρίζονται και αποβάλλονται ή χρησιμοποιούνται σε διαφορετικά προϊόντα και αυτό που μένει είναι υγρό λίπος. Η ζάχαρη παρασκευάζεται κυρίως από ζαχαροκάλαμο και ζαχαρότευτλο και αποτελεί ένα μέρος του αρχικού φυτού. Συμπυκνώνοντας και καταναλώνοντας μόνο ένα μέρος του φυτού, ενώ απορρίπτουμε τα υπόλοιπα, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές διαφορές στη διατροφή.
Ας πάρουμε για παράδειγμα το σογιέλαιο και τα φασόλια σόγιας. Η πρωτεΐνη που παίρνουμε από 100γρ. ωμά φασόλια είναι 8,8 γραμμάρια, ενώ από την ίδια ποσότητα σογιέλαιου είναι 0. Τα λιπαρά, όμως, που παίρνουμε από τα φασόλια σόγιας είναι 4,6 γρ., ενώ από το σογιέλαιο 11,3 γρ. Από τον ωμό καρπό σόγιας παίρνουμε επίσης ασβέστιο, σίδηρο, νάτριο, βιταμίνη C, βιταμίνη A, φυτικές ίνες, τα οποία από το σογιέλαιο απουσιάζουν παντελώς. Τα κορεσμένα λιπαρά στον καρπό είναι μόλις 0,5 γρ., ενώ στο σογιέλαιο 1,8 γρ. Το μόνο θετικό του είναι ότι περιέχει μεγαλύτερη ποσότητα μονοακόρεστων και πολυακόρεστων λιπαρών σε σχέση με τον ωμό καρπό.
Τι συμπεραίνουμε, λοιπόν, από όλα αυτά; Και πάλι θα αναφερθώ σε αυτό που είπα πριν: αναλογιστείτε αν αυτό που καταναλώνετε είναι μόνο ένα μικρό μέρος της αρχικής τροφής, καθώς σε αυτή την περίπτωση, το πιθανότερο είναι να έχει υποστεί αρνητική επεξεργασία. Αυτό σημαίνει ότι ολόκληρες τροφές που έχουν υποστεί τεχνική επεξεργασία (κατεψυγμένες τροφές, αποξηραμένα φρούτα, αλεσμένες τροφές) είναι συνήθως οκ, αν και υπάρχουν εξαιρέσεις. Στην περίπτωση της κονσέρβας, το πρόβλημα βρίσκεται στο bpa που περιέχουν οι κονσέρβες κι όχι στο τρόφιμο το ίδιο, γι’ αυτό προτιμάτε τα γυάλινα βαζάκια. Να θυμάστε ότι η διατροφική αξία αλλάζει, καθώς για παράδειγμα, ένα μήλο έχει διαφορετική διατροφική αξία από μια φυσική, άγλυκη σάλτσα μήλου, αλλά αυτές οι διαφορές είναι συνήθως μικρότερες από τις διαφορές μεταξύ ολόκληρων τροφών και τμήματος αυτών.
Ξεχωριστή αναφορά θα ήθελα να κάνω στο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, το οποίο παρ’ όλο που έχει υποστεί επεξεργασία, είναι εξαιρετικά πλούσιο σε πολυφαινόλες και εφόσον χρησιμοποιηθεί με μέτρο, περίπου 2 κ.σ. καθημερινά και είναι ποιοτικό, ψυχρής σύνθλιψης και βιολογικό, μπορεί να προσφέρει πολλά οφέλη. Μην ξεχνάμε, άλλωστε ότι έχουμε ένα από τα καλύτερα ελαιόλαδα στον κόσμο!
Να θυμάστε, λοιπόν, να κάνετε όσο το δυνατόν πιο απλές επιλογές με βάση τα φυτικά, φυσικά τρόφιμα και πάντα να βλέπετε χρώμα στο πιάτο σας!
Δέσποινα Μαρσέλου – getactive
